- Сястра Купрыяна?.. - працяжна прамовiў Баравiкоў, i яго рука непрыкметна для самога памкнулася да важкага мармуравага прэса, але, схамянуўшыся, ён адвёў руку i праз зубы працадзiў: - Залiчваю вас на службу. - I памаўчаўшы, дадаў: - Будзеце ў мяне старшым палiцэйскiм. Падшукаеце яшчэ некалькi асоб з вашых хаўруснiкаў i падайце мне на зацвярджэнне.
- Добра.
- Заўтра ж ранiцой, вось вам запiска, адправiцеся ў штаб гарнiзона i прывезяце чатыры кулямёты, дзесяць аўтаматаў i тры скрынкi гранат, бо спакою тут нам, як вiдаць па ўсiм, не будзе.
- Усё будзе зроблена, пан бургамiстр, - падхапiўшыся з крэсла, сказаў Дубiнiн i, развiтаўшыся, накiраваўся да выхада.
У кабiнет увайшоў шчуплы, прыземiсты чалавек з гладка прылiзанымi чорнымi валасамi.
- Я сын Зарэмбы, - падаючы руку Баравiкову, адрэкамендаваўся ён. - Вы, канечне, не ведаеце... Мой бацька да рэвалюцыi меў свой маёнтак на Палессi, а я вось некалькi год пымушаны быў картатэтчыкам капцець у райсаюзе...
- Та-а-ак... Ну што ж, ранiцой прыходзьце на працу.
- Вельмi ўдзячны вам, пан бургамiстр.
- Паклiчце, калi ласка, хто там яшчэ?
- Адзiн застаўся, болей нiкога няма.
- Ну, заходзьце. А-а-а, Андрэй, i ты тут? Таксама з заявай?
- Ага.
Баравiкоў добра ведаў Андрэя Гушчу. Калi працаваў у бальнiцы, яму не раз даводзiлася мець справу з гэтым хлопцам. То Андрэя дзесьцi вывалакуць з канавы i ўсяго запэцканага ў гразь прывязуць беспрытомнага, каб выцверазiць; то сам часам прывалачэцца з шрамамi ды гузакамi на твары. Таму Сямён Iгнатавiч не лiчыў патрэбным весцi з iм доўгiх размоў i адразу залiчыў яго ў штат гарадской управы.
Позна ўвечары сакратар пазванiў па тэлефоне.
- Да вас, пан бургамiстр, просiцца зайсцi нейкi стары. Ён кажа: вы яго самi выклiкалi яшчэ апаўднi, але ён спазнiўся.
- Прапусцiць! - сказаў Сямён Iгнатыч.
У дзвярах бургамiстравага кабiнета з'явiўся шыракаплечы барадаты стары.
- Ну, як адчуваеш сябе, пан бургамiстр? - зашчапiўшы дзверы, iранiчна запытаў Купрыян i засмяяўся.
- Ану цябе, упхнуў ты мяне сюды...
- Выбачай, Сямён Iгнатавiч, калi я ў гэтым кабiнеце прымушаў таго прайдзiсвета падпiсваць данясенне, я не ведаў яшчэ, цi прызначаць цябе фашысты бургамiстрам. Там проста гаварылася, што ты найбольш прыязны i нямецкае камандаванне можа мець цябе на ўвазе.
- Яшчэ, чаго добрага, бабы падпiльнуюць ноччу, i тады ўспамiнай, як звалi... Вунь Хрысцiна даўно ўжо рукавы закасвае: я, кажа, растрыбушу яго, усе вантробы павыварочваю акаяннаму... Табе смешна, а мне i за дзверы не выйсцi.
- А ты, мiж iншым, не цягайся асаблiва... - параiў Купрыян.
- Ну i барада ў цябе, каб ты скiс, цi не з конскай грывы?
- Гэта ж дзяўчаты нашы падабралi недзе ў клубе, з драмгуртка, кажуць.
- Сапраўдны стары. Нiякай фальшы. Ну, хто б мог сказаць, што табе 35 год, што гэта той самы сакратар заводскага парткама...
- Ты, браце, цiшэй, а то яшчэ падслухае выжла, - перабiў Купрыян, азiраючыся на дзверы.
- I сапраўды! - схамянуўся Сямён Iгнатыч.
- Значыць, ты ўжо ўлiчыў каго трэба?
- Я даручыў яшчэ Дубiнiну, можа ён яшчэ каго дасць. Праўда, iх нямнога, адзiнкi, аднак павыпаўзалi... Аднаму я ўжо ледзь па чэрапе не стукнуў вось гэтым прэсам, да таго ж ён абурыў мяне, акаянны...
- Ты, браце, асцярожна, а то ўсю музыку сапсуеш. Як са зброяй?
- Заўтра будзе, паслаў ужо.
- Значыць, у панядзелак? Добра. Ну, дык пакуль, а то мне бавiцца нельга, там з разведкi павiнны прыйсцi.
- Бывай, Купрыян!
- Усяго добрага!
На трэцi дзень сваёй дзейнасцi на пасадзе бургамiстра Сямён Iгнатыч назначыў нараду. Ён загадаў усiм палiцэйскiм i чыноўнiкам управы з'явiцца ў яго кабiнет. I яны сабралiся ў вызначаны час. Калi ж Баравiкоў праверыў, па спiску не аказалася двух палiцэйскiх.
- Дзе яны? - запытаў ён у свайго намеснiка.
- На пасту, пан бургамiстр!
- Трэба запрасiць iх сюды, цяпер жа дзень...
Праз некалькi хвiлiн i астатнiя палiцэйскiя былi ў кабiнеце. Баравiкоў з тварам суровага начальнiка, заклаўшы рукi за пояс, хадзiў ля стала. Ён паглядваў на стрэлку гадзiннiка i доўга навучаў чыноўнiкаў, як яны павiнны працаваць ва ўправе. Ён папярэджваў аб залiшняй бяспечнасцi, мiж iншым напомнiў, што справы як з першым так i з другiм бургамiстрам лiшнi раз сведчаць, што народ беларускi не дасць спакою. Калi ж гадзiннiк адлiчыў дванаццаць удараў, Сямён Iгнатавiч сказаў:
- А цяпер, мае шаноўныя паны, заходзьце ў гэты пакой i распранайцеся. Каб мелi вы належны выгляд, я паклапацiўся дастаць вам з гарнiзона адпаведныя камплекты верхняга адзення. Бо ўсё ж такi вы з'яўляецеся сапраўднымi прадстаўнiкамi нямецкiх улад у Беларусi, i мне, як вашаму начальнiку, неяк непрыемна, калi вы не будзеце забяспечаны неабходным.
- Вельмi вам удзячны, пан бургамiстр, за вашы клопаты...
Заахвочаныя служакi адзiн за другiм падалiся ў пакой i, складаючы зброю ў куточак, пачалi паспешна распранацца. Асаблiва спяшаўся Андрэй Гушча. Ён, як вiдаць, непакоiўся, што можа не хапiць якога камплекта i тады ён зноў застанецца ў сваiм забруджаным пiнжаку.
Нечакана з другога боку адчынiлiся дзверы, i Купрыян з групай узброеных аўтаматамi партызанаў уляцеў у пакой.
- Нi з месца, апоўзлiкi! - крыкнуў начальнiк партызанскага атрада.
- Га-а-а-ах! - пачулася ў пакоi.
Усе застылi ў нерухомасцi. Узняўшы рукi ўгору, некаторыя палiцэйскiя сканфужана стаялi ў адной бялiзне, i толькi ногi ў каленях хадзiлi хадуном.
А на вулiцы ўжо збiралiся, гаманiлi людзi, i звонкi рогат дзяўчат калыхаў паветра.
Калi Хрысцiна заўважыла Сямёна Iгнатыча, якi, усмiхаючыся, разам з Купрыянам з аўтаматамi за плячыма крочыў па вулiцы, яна падбегла да яго, абняла за шыю i моцна пацалавала.
- Выбачайце, Сямён Iгнатавiч, - сказала яна, - не ведала.
1945 г.