Пасля гэтых слоў Сарока клыпала да кошыка, дзяўбла капусту ці морквіну і, павесялелая, вярталася назад.
Чыта спачатку назірала за працай сваіх сяброў моўчкі, але пасля не стрывала.
— Раўней, раўней трэба! — закрычала яна Вавёрцы і Лісе.— А цяпер закругляйце баразёнкі, закругляйце!
Чыта падхапілася і ўзяла ў Вавёркі матыку. Дзве крайнія баразёнкі яна злучыла паміж сабой, атрымаўся круг.
— Тут будзе расці капуста,— заявіла Малпачка.— Кідайце насенне! Не, я сама!
Яна выхапіла ў Бусла кулёк з насеннем капусты і пачала кідаць па каліву ў баразёнку.
Калі грады былі пасеяны, сябры ўзяліся за яблыньку і парэчкі. Чыта і тут не ўседзела.
— Яблыню трэба пасадзіць каля доміка, пад акном,— сказала яна.— I шырэй капайце яму, каб карэнні ў ёй не курчыліся! Дайце мне рыдлёўку, я сама!
Нарэшце, і яблынька, і парэчкі былі пасаджаныя і палітыя.
— Фу-у-у,— уздыхнула Малпачка,— аж не верыцца, што мы столькі работы перарабілі!
— Ну, як,— хітра спытаў Зубр,— ты сябе адчуваеш рабыняю?
— Рабыняю? — зморшчылася Чыта.— Хм, як ні дзіўна, я сябе цяпер адчуваю сапраўднай гаспадыняй.
— Пахвальна! О'кэй! — перадражніваючы Малпачку, усклікнула Вавёрка. I ўсе засмяяліся.
— Яны і не заўважылі, як на ражку месяца здалёку прыплыў вечар і разаслаў на небе чорную коўдру, усыпаную бліскучымі зоркамі. Дзень скончыўся — адзін з апошніх вясновых дзён. Вось-вось павінна было пачацца лета. А з ім і новыя прыгоды Малпачкі Чыты і яе сяброў.
У ЦЁМНЫМ ЛЕСЕ ЗА СІНЯЙ РЭЧКАЙ
АМАЛЬ НЕАБАВЯЗКОВАЯ ПРАДМОВА
— А што было далей? — слухала Наташа, нецярпліва паёрзваючы на маіх каленях.— Пачвара яе адпусціла?
— Далей? Не памятаю. Вось калі б ты ўчора даслухала да канца, ведала б, што было далей.
— Я слухала, гэта вочкі мае не слухалі і заплюшчыліся,— пакрыўджана сказала Наташа.
— Добра, тады давай начнём спачатку.
— А вось і не спачатку, а вось і не спачатку! — усклікнула Наташа, калі я стаў занава расказваць ей казку.— У тым пачатку такога не было!
— Ну, вядома,— пагадзіўся я.— Той пачатак быў учарашні, а гэты сённяшні.
…Некалі, вельмі даўно, і мне чыталі казку пра Пачвару, якую пакахала дзяўчынка. Казка была страшная, а я быў малы і ўсё не мог даўмецца, як гэта магчыма: пакахаць Пачвару. Казка тая называлася "Пунсовая кветачка", а напісаў яе Сяргей Аксакаў — як ён сам прызнаўся, са слоў "ключніцы Пелагеі". Пасля я даведаўся, што падобны сюжэт ёсць у французскай пісьменніцы Лепрэнс дэ Бамон, а ў Амерыцы, на студыі Уолта Дыснея, знялі па ім прыгожы мультфільм "Прыгажуня і Пачвара" — вельмі добры і смешны, але Пачвара ў ім аказалася яшчэ больш страшная, чым мне ўяўлялася ў маленстве.
— Ну, што ты не расказваеш? Чакаеш, пакуль мае вочкі зноў спаць захочуць? — незадаволена спытала Наташа.
— Добра, слухай, я раскажу табе новую казку,— сказаў я ўсміхнуўшыся.
— Зноў новую? — здзівілася Наташа.
— Так, новую. А можа... старую казку на новы лад. Слухай...
Раздзел першы
ЗАКЛЯТЫ СКАРБ
У цёмным лесе за сіняй рэчкай стаяў дом лесніка. Некалі жыў у ім ляснік са сваёю сям'ёю — жонкай і сынам, якому бацькі нават імя далі лясное — Гай. Неяк пад восень пайшоў ляснік на службу, паўдня ў гушчары блукаў, стаміўся. Сонца яшчэ паліла палетняму, зямля цяпло трымала. Прысеў ляснік над дрэвам, стрэльбу побач паклаў. Хораша навокал, ціха. Толькі сінічка на сасне трывожна цінькае. Ляснік зірнуў угору — няўжо на яго, дурненькая, сварыцца? Ён і не заўважыў, як з-пад старога карча ціха выпаўзла змяя. Выгнулася, замерла на імгненне, як заварожаная, і нечакана кінулася на лесніка. Знайшлі яго толькі назаўтра. Быў ён ужо мёртвы.
Маці з сынам, вядома, маглі перабрацца жыць у вёску за рэчку, да сваякоў, ці нават у горад, да якога рукой падаць, пехатою дайсці можна, але так і не рашыліся. Дом ляснік пабудаваў ладны, прасторны, на два паверхі — шкада прадаваць. Ды і прывыклі яны жыць у лесе адны.
Тым часам сын вырас — прыгажун, якіх пашукаць яшчэ трэба.
А тут новая бяда. Моцна занядужала маці. Тыдзень па хаце ледзьве ногі перастаўляе, другі, а на трэці зусім злягла. Прыходзілі дактары да яе, слухалі, лекі розныя прапісвалі, а ніхто толкам сказаць не мог, што за хвароба на яе звалілася, ногі адабрала, галаву ў ціскі заціснула. Аднойчы паклікала маці да сябе Гая, прытуліла яго галаву да сваіх грудзей і сказала:
— Сынок, усё жыццё мы з тваім бацькам бераглі кожную капейчыну, каб ты мог вывучыцца і свету пабачыць. На вучобу ты аказаўся не надта ахвочы, але былі б грошы, а ўсё астатняе само прыйдзе.