— Не слухай іх, чалавеча. Я ведаю, у цябе добрая душа, ты не прагоніш мяне. Я галодная, ледзьве на нагах трымаюся, мяўжо ты не паможаш беднай жанчыне?
— Я зараз прынясу табе чаго-небудзь паесці,— крыху сумеўшыся, сказаў Гай.
— Э, не, добры чалавеча. Бачыш, апошняя адзежына на мне знасілася, латка на латцы стаіць...
— Добра,— нецярпліва перабіў яе Гай,— я прынясу табе што-небудзь з вопраткі.
— Э, не,— усміхнулася жанчына.— Мне не трэба твая вопратка.
— Чаго ж ты хочаш?
— Золата,— бліснула вачыма нечаканая госця.
Гай здрыгануўся.
— Што ты пляцеш, якое золата?
— Тое, якое табе дарма дасталося.
— Ды як ты... як у цябе язык павярнуўся сказаць такое?! Што ты выдумляеш?! Прэч адсюль! Ганіце, ганіце яе! — крыкнуў Гай гасцям.
Госці зашумелі:
— Давай, давай адгэтуль!
— Што ж,— спакойна сказала жанчына, ды так ціха, што ие ўсе пачулі яе голас,— хто жыве павоўчы, хай пабегае ваўком. Бывай, чалавеча, праз тры гады сустрэнемся з табою на гэтым месцы. Не забудзь толькі, роўна праз тры гады.
Сказала — і знікла адразу.
I тут нешта дзіўнае стала адбывацца з Гаем і яго гасцямі. З крыкам яны пачалі куляцца праз галовы, а як толькі перакульваліся, іх рукі і ногі тут жа абрасталі воўчай поўсцю. Так Гай ды яго госці ператварыліся ў ваўкалакаў. Тры гады яны бегалі па лесе і кожны вечар збіраліся каля дома лесніка і страшна, жаласна вылі цэлую ноч. А ў прызначаны Вядзьмаркай дзень на самым золку сабраліся ваўкалакі каля варотаў. Яны то падоўгу нюхалі халоднае ранішняе паветра, то нецярпліва разграбалі лапамі з вострымі кіпцюрамі леташняе чорнае лісце.
Нарэшце, як і роўна тры гады назад, з'явілася знаёмая кабета. Яна тут жа пазнала ў адным з ваўкалакаў Гая, няспешна падышла да яго, абапіраючыся на дубовы кіёк, і сказала:
— Ну, што, аддаеш мне свой скарб, які табе дарма дастаўся?
— Аддаю,— адказаў Гай.
Зірнула Вядзьмарка на аднаго з ваўкалакаў, ён тут жа перакуліўся цераз галаву і абярнуўся ў чалавека.
— Дык што, аддаеш мне свой скарб, які табе дарма дастаўся? — зноў спытала Вядзьмарка ў Гая.
— Аддаю.
Другі ваўкалак абярнуўся ў чалавека. I так па чарзе, аж пакуль не застаўся ваўкалакам адзін Гай.
— Апошні раз пытаюся,— сказала Вядзьмарка,— аддаеш мне свой скарб, які табе дарма дастаўся?
— Аддаю.
Але не паспеў Гай вымавіць гэтае слова, як нехта з гасцей крыкнуў:
— Лаві яе, Вядзьмарку, хапай яе!
I ўсе, як згаварыўшыся, кінуліся на жанчыну. Аднак не паспелі яны зрабіць і па некалькі крокаў — а той ужо быццам і не было тут ніколі. Госці, як зачараваныя, спыніліся на месцы, не верачы сваім вачам.
— Кар-р, кар-р! — парушыў цішыню голас вароны, якая невядома ад куль узялася на агароджы.
— Гэта яна, Вядзьмарка! — раптам закрычаў нехта з гасцей.— Запусціце чым-небудзь у яе!
У варону паляцела некалькі камянёў.
— Міма! — расчаравана закрычаў той жа голас.
У мітусні ніхто не звярнуў увагі на Гая, які наводдаль ад усіх стаяў на каленях і ў адчаі біўся галавой аб зямлю. На яго целе і на твары ўсё яшчэ заставалася густая воўчая поўсць.
— Дзе яна?! Дзе варона?! — азіраліся па баках госці.
У гэты час Вядзьмарка нахілілася над Гаем і ціха сказала:
— Падмануў ты мяне, але сабе на бяду. Да таго часу насіць табе на сабе воўчую поўсць, пакуль не з'явіцца тут дзяўчына і не скажа табе чароўныя словы. А не скажа — што ж, так і памрэш ваўкалакам. А каб ведаў ты, колькі табе жыць засталося, знойдзеш дома на стале люстэрка. Зірнеш у яго і ўсё зразумееш.
Жанчына выпрасталася і крыкнула гасцям:
— А вы ўсе да таго часу будзеце верна служыць яму! — і страшна зарагатала.
— Вунь яна! Лаві яе! — закрычалі госці.
— Словы, якія чароўныя словы трэба сказаць? — енчыў Гай, але Вядзьмарка ўжо не чула яго.
Раздзел другі
ЛУІЗА, ГАРДЗЕЙ I ДЗЯДУЛЯ АФРЫКАН
На ўскраіне вялікага горада, у тым яго раёне, дзе амаль не было шматпавярховых дамоў, на вуліцы Сонечнай стаяў домік, ] які знешне нічым не вылучаўся сярод іншых. Жыла ў ім дзяўчына па імені Луіза. Жыла не адна, а са сваім старэйшым братам Гардзеем. Гэта быў высокі хударлявы юнак, крыху няўважлівы, але вельмі добры. Ён насіў акуляры, хоць збоку гэта здавалася зусім лішнім, паколькі яны ніколі не трымаліся на тым месцы, дзе павінны трымацца, а ўвесь час з'язджалі ўніз.
Гардзей быў інжынерам і працаваў на аўтамабільным заводзе. А ў вольны ад асноўнай працы час станавіўся самым сапраўдным вучоным. Хаця сам юнак не любіў гэтае слова — "вучоны". Ён называў сябе вынаходнікам, і гэта было вельмі падобна да праўды, паколькі ў яго доме нешта ўвесь час грукацела, сігналіла, пакоі былі завалены вельмі патрэбным хламоццем, а сам Гардзей вечна хадзіў з перапэцканымі рукамі і тварам.