Выбрать главу

— Я дурнаваты.

— Раз ты дурны, то з’еш мыла!

Крывашэін спешна схапіў мыла з умывальніка, але Філіп прытрымаў яго за руку.

— Чакай, зашмат задавальнення. Іншым разам. Цяпер мне замкаў у паветры не будуй і так далей. Аддзячыць трэба як мае быць, а не дым пускаць і так далей. Ты добра даўбешкай пакумекай і памазгуй, а цяпер шуруй адсюль, бо толькі паветра мне тут псуеш і так далей.

— Я памазгую. Ужо іду. Усяго добрага!

— Нічога. Давай.

Філіп таму так хутка пазбыўся каменданта, бо абяцаў хлопцам дапамагчы пры рабоце «на фатографа». Дамовіўся з імі напярэдадні, што прыйдзе а палове дзясятай вечара на танцы, якія ладзіліся на вуліцы Юр’еўскай. Ён мусіў стрымаць слова, бо гэтага вымагаў зладзейскі гонар. Інакш ён бы дакладна пусціўся ў гулі разам з поўным удзячнасці камендантам. Акрамя таго, хлопцы хацелі на ўсе чатыры нагі падкаваць бальшавікоў, якіх шчыра і адкрыта ненавідзелі і якіх употай пракліналі жыхары горада.

Філіп пазваніў у гараж. Праз пяць хвілін да ўвахода ў «Еўропу» пад’ехаў аўтамабіль. Філіп наказаў шафёру ехаць у Серабранку. Там забраў з маліны Гліста, які ўмеў кіраваць машынай. Пасадзіў яго за стырно, а шафёру — кітайцу — загадаў сесці ззаду. На вуліцы Захар’еўскай, непадалёк ад гаража, Філіп даў кітайцу чацвярцінку дэнатураванага спірту. Выхадзец з Азіі больш любіў сапсаваны спірт, чымся гарэлку. Дадаў яму яшчэ пяцьсот рублёў на закуску.

А яны паехалі далей.

Танцавальныя вечарыны на вуліцы Юр’еўскай наведвалі перадусім бальшавіцкія афіцэры, агенты ЧК, чыноўнікі, прысланыя з Расіі, і іхныя дамы. З іншай публікі сюды мімалётам траплялі сезонныя прастытуткі, якія спецыялізаваліся ў «даенні» вайскоўцаў падчас вайны.

Калі аўтамабіль пад’ехаў да будынка, дзе адбываліся танцы, яго спаткалі вясёлыя гукі кекуоку, што даносіліся знутры. Машына павярнула ў вузкі завулак, які злучаў вуліцу Юр’еўскую з Захар’еўскай. Там у паркане былі выламаныя дзве шырокія дошкі. Праз гэтую дзірку, падрыхтаваную звечара, планавалася выносіць здабычу «на фатографа».

З пралому да аўто вылезла трое. Сярод іх быў Баран і Казік Марацкі. Ясь на работу не пайшоў. У яго яшчэ заставалася дастаткова грошай з «выдры», таму ён пакуль не вельмі квапіўся на новы заробак.

Злодзеі хутка параіліся, пасля чаго машына зноў выехала на вуліцу Юр’еўскую і спынілася пры наступнай браме.

Блатныя намерваліся абчысціць гардэроб. Ад іхных вачэй не магло схавацца, што гарадскія бонзы прыходзяць на танцы ў дарагой вопратцы. Асабліва тут вылучаліся агенты ЧК і іхныя спадарожніцы. Таму злодзеі выбралі сцюдзёны дзень. А вечарам Казік Марацкі зайшоў на вечарыну і ўпэўніўся, што ў гардэробе было поўна плашчоў, паліто і дамскіх футраў. Былі там таксама скураныя тэчкі, сумачкі і зброя ў футлярах. Блатныя палявалі ў першую чаргу на зброю.

Работу, якую расійскія злодзеі называюць «на фатографа», ва ўсходняй і паўднёвай Польшчы акрэсліваюць выразамі «на гутэн моргэн», або «на добры дзень». Гэта самы лёгкі від з усіх зладзейскіх спецыяльнасцяў. Тут не патрэбныя ніякія прылады, а ў выпадку засыпкі пакаранні даюць невялікія. Злодзей гэтага гатунку выходзіць раніцай у горад і выбірае сабе якую-небудзь вуліцу. Тады заходзіць па чарзе ва ўсе дамы. Падымаецца ціхенька ўверх па сходах і кратае па чарзе ўсе дзверы ў кватэрах, шукаючы адчыненых. Вельмі часта жыхары, спяшаючыся некуды раніцай, не захлопваюць дзвярэй. Часам іх пакідаюць незачыненымі дзеці, якія ідуць у школу. Часта дзверы не маюць зашчапак, і іх трэба замыкаць знутры ключом або засаўкай, а па выхадзе некага з дамачадцаў іншыя сямейнікі пра гэта забываюць або не звяртаюць на гэта ўвагі.

Калі злодзей знаходзіць незамкнёныя дзверы, то хвілю прыслухоўваецца да гукаў за імі, а потым ціха іх адчыняе. Добры спецыяліст робіць гэта адным кароткім шыбкім рухам. Ён ведае, што пры скорым руху дзверы проста не паспеюць рыпнуць. Злодзей не расчыняе дзверы шырока — выключна настолькі, каб праціснуцца. У вітальні ён азіраецца, часамі свеціць ліхтарыкам і, калі ўсё ў парадку, выбірае найлепшае паліто, футра або наогул тое, што яму даспадобы, і змываецца. Калі нехта з гаспадароў у той час увойдзе ў вітальню, а злодзей не паспеў уцячы або схавацца, то звычайна сустракае яго словамі: «Добры дзень!» Адсюль узялася назва работы «на добры дзень» або «на гутэн моргэн». Іншая назва — «на фатографа» — выводзіцца ад здымання… але не людзей на фотакартачкі, а, натуральна, вопраткі з вешакоў.

Злодзей, які сутыкаецца з некім з сямейнікаў у вітальні, звычайна называе выпадковае прозвішча і пытаецца, ці той чалавек удома. Потым выбачаецца, што памыліўся і пераблытаў адрас. І выходзіць. Калі яго не злавілі на сходах са здабычай, то цяжка было даказаць, што ён з’явіўся са злачынным намерам.