Пакуль пад'ехалі новыя машыны, Міхась быў ужо далёка. Немцы ўзнялі страшэнную страляніну. Кулі барабанілі па дрэвах, свісцелі ў галлі і над галавой у Міхася. Але яму пашанцавала выскачыць з-пад абстрэлу. Немцы пастралялі і паехалі. Ісці ў лес яны пабаяліся.
У гэты дзень Міхась упершыню за апошнія часы адчуў радасць: ён адпомсціў фашыстам! Цяпер яму хацелася толькі аднаго: знайсці партызан і далучыцца да іх. Між іншым, у ваколіцах усе ведалі аб смелым нападзе партызан на нямецкія машыны ў той дзень, але ніхто не здагадаўся, што гэта зрабіў дванаццацігадовы Міхась Заловіч, які яшчэ ні разу партызан і не бачыў.
А пра партызан ужо ўсюды ішлі чуткі. То тут, то там яны нападалі на немцаў і знішчалі іх. Людзі пасмялелі, бо ведалі, што ў іх ёсць абаронцы. Немцы ж і іх паслугачы-паліцаі падцялі хвасты. Цяпер яны ў некаторыя вёскі і носу не паказвалі. Нават у гарнізонах сваіх праз усе ночы пускалі ракеты, каб адчуваць сябе смялей.
I вось аднойчы, позняй восенню, у нашу вёску прыйшлі нейкія ўзброеныя людзі. Іх было шмат. Спачатку мы не ведалі, што гэта за войска, і кінуліся хавацца ў свае норы. А трэба сказаць, што ўсе, хто толькі мог, выкапалі за гэты час сабе для схованак бліндажы. Іх маскіравалі так, што нават і суседзі не ведалі, дзе ў каго выкапана схованка.
Але праз некалькі хвілін людзі загаманілі:
— Партызаны прыйшлі!
Якая была радасць! Нарэшце мы на свае вочы ўбачылі самых сапраўдных партызан — нашых заступнікаў! Ці варта і казаць, як узрадаваўся мой таварыш.
I вось Міхась стаў партызанам. Ён папрасіўся сам, і яго прынялі. Мне не пашанцавала: па хваробе мяне ў партызаны не ўзялі. Цяпер я ўжо радзей сустракаўся з Міхасём. Але ўсё ж сяды-тады ён наведваў мяне. Я аддаў яму ўсю сваю зброю, закапаную асобна. У самога Міхася было схавана пяць вінтовак і два ручныя кулямёты, ды ў мяне сёе-тое знайшлося. Усё гэта мы здалі ў атрад.
Міхась павесялеў яшчэ больш. Разам з партызанамі ён хадзіў у засады, прымаў удзел у другіх баявых аперацыях. Ён паказаў сябе не толькі смелым, але і спрытным партызанам. Не было таго, каб ён не выканаў даручанага задання.
Хутка на грудзях майго таварыша закрасаваўся ордэн Чырвонай Зоркі, які ён атрымаў за падрыў нямецкага эшалона і чыгуначнага моста пад Магілёвам. За ўдзел ва ўзяцці нямецкага гарнізона ў Клічаве ён быў узнагароджан медалём «За адвагу». Больш таго, яму даручылі нават камандаваць аддзяленнем, у якое ўваходзілі дарослыя партызаны.
Прыходзячы іншы раз у вёску, Міхась расказваў мне пра сваё баявое жыццё. Я з цікавасцю слухаў і прасіў яго, каб прыняў у сваё аддзяленне. А ён паслухае і скажа:
— Што, мы цябе на плячах насіць будзем?
Праўда, адзін раз ён згадзіўся ўзяць мяне ў разведку. Мы хадзілі тады на Бярэзіну глядзець, ці ёсць там пераправа.
Аднойчы Міхась расказаў, як ён трапіў быў у палон да немцаў і як уцёк з-пад расстрэлу.
Было гэта так.
Камандзір атрада паслаў яго і яшчэ двух партызан у разведку. Цёмнай ноччу разведчыкі прыйшлі ў вёску, дзе стаяў нямецкі гарнізон. Заходзяць на адзін двор. Раптам моцна забрахаў гаспадароў сабака. Нямецкі патруль адкрыў агонь. На стрэлы збегліся немцы. Разведчыкі, адстрэльваючыся, падаліся назад цераз агароды. Яны б уцяклі ад небяспекі, каб не аўчаркі, якія наваліліся ім на плечы. Немцы акружылі разведчыкаў і з дапамогай сабак захапілі іх.
Разведчыкаў прывялі да афіцэра. Як ні лютаваў афіцэр, але яны не сказалі ніводнага слова.
Пачынала світаць. Афіцэр загадаў звязаць разведчыкам рукі і весці на расстрэл. За вёскай, на ўскрайку лесу, была яма, дзе немцы расстрэльвалі нашых людзей. Туды і павёў нямецкі салдат разведчыкаў.
Смерць, здавалася, была немінучая. Але Міхась не траціў надзеі да апошняй хвіліны. Па дарозе ён непрыкметна варушыў рукою і расхістаў вяроўку. I ўжо амаль каля самай ямы ён адважыўся на апошнюю спробу выратавацца: з усёй сілы тузануў рукамі. Вяроўка развязалася. У той жа момант Міхась накінуўся на немца, збіў яго з ног, а сам — у лес. За ім пабеглі і яго таварышы.
Немец апрытомнеў і пачаў страляць. Куля трапіла Міхасю ў руку.
У лесе таварышы перавязалі Міхасю руку, і ён шчасліва вярнуўся ў свой атрад.
Улетку 1943 года немцы накіравалі на партызан цэлую дывізію.
Пачаўся жорсткі бой.
Камандзір паслаў Міхася з аддзяленнем на дарогу, у засаду. Іх задача была — не дапускаць падмацавання немцам.
Міхась прывёў сваё аддзяленне на месца. Там ужо была група партызан, пасланая раней. Міхась далучыўся да іх.
Хутка разведка паведаміла, што па дарозе ідуць нямецкія машыны. Камандзір заставы загадаў падрыхтавацца да бою.