10
Ноч прайшла сяк-так, а раніцай яна заўважыла, што малы нядужы - вочкі слязяцца, крык нейкі хваравіты. К вечару гарэў тварык, цельца стала гарачае, як варанае. Марыля не знаходзіла сабе месца, ледзь дачакалася, пакуль прыйшла з работы Саня.
Пачуўшы пра малога, тая напусцілася на маці:
- Так я і знала! Не ўпільнавалі дзіця...
- О, я ж і вінавата, - задыхнулася Марыля ад крыўды. - А хіба я не казала табе ўчора не чапаць малого? Не казала?
- Казала не казала... Не мог жэ ён за пяць хвілін прастудзіцца ў хаце.
- Многа яму, цыпляняці, трэба...
- Бо спесцілі яго, запарылі. Колькі разоў я прасіла: не хутайце, не цягніце на яго шарсцяное - у хаце цёпла. Паслухаліса?
- Не пляшчы абы-чаго, - узлавалася і Марыля. Пагушкваючы абмяклага, нядобра прыціхлага Паўліка, сказала строга, з дакорам: - Ты б от лепш чым крычаць, узяла б ды патэлефанавала ў больніцу.
- А то я без вас не знаю, - буркнула Саня і пайшла да тэлефона.
Доктарка, якая прыехала недзе праз гадзіну, паслухаўшы малога, сказала:
- Пнеўманія. І баюся, што двухбаковая...
- Што, вы кажаце, у яго? - не разабрала Марыля і ад гэтага перапужалася яшчэ больш.
- Запаленне легкіх, бабуля. Трэба ў бальніцу.
- У бальніцу, - забедавала Саня. - Ай-яй-яй... Што ж гэто рабіць? Аднаго яго не пакладзеш, а ехаць з ім няма каму... Можэ, вы ўсё напішаце, а наша фельчарка будзе прыходзіць і лячыць?
Доктарка крыху падумала, згадзілася:
- Можна і так. Зараз я зраблю ўкол, а раніцай вось па гэтым рэцэпце атрымаеце лякарства, і хай ваш фельчар працягвае лячэнне. Не меней дзесяці дзён!
Паўліку хутка збілі тэмпературу, знялі адышку, але кашаль, сухі, задушлівы, заставаўся. І ён, гэты кашаль, біў малога так, што той іншы раз ажно зацекваўся. У Марылі, калі яна глядзела, як ён часта, сутаргава хапае роцікам паветра, сціскалася, ледзянела сэрца.
Думала, што ўжо, бедны, і не выкачаецца - малы слабеў, блажэў на вачах. Ніякія таблеткі, парашкі, што выпісвалі яму дактары, не памагалі. Узялася Марыля за народныя сродкі. Парыла яму маліннік, выгравала над гарачай картаплянай парай, націрала спіртам грудкі, ножкі. Усё, дзе што чула, рабіла. Крукам сядзела над ім дзень пры дні, ноч у ноч. Прыляжа, не распранаючыся, на канапцы, праваліцца ў нейкае цяжкае, неспакойнае забыццё, а ледзь дзе што рыпне, зашалясціць пад акном - ужо на нагах...
І дамаглася свайго - адпусціла хвароба. Ачуняў малы, пачаў патроху есці, павесялеў. І яна павесялела. Як камень з душы зваліўся.
Паўліка-то выхадзіла, а сабе здароўя надняла. Крэпка надняла. Усё ж сама, усё адна.
Валя, праўда, як вярнулася з санаторыя, на першым часе яшчэ бралася тое-сёе памагаць, ды Марыля, пашкадаваўшы яе, сказала:
- Ай, Валько, я ўжэ як-небудзь сама. Ты глядзі сябе. От палепшала крыху, дак беражыса.
І тая больш не падахвочвалася, адно сноўдалася па хаце, як сонная, альбо ляжала на канапе з кніжкаю ў руках. Ні пялюшкі памыць, ні пакарміць дзіця. Падыдзе, калі пад настрой, паагукае - і пайшла сабе. А каб ужо ўначы... Колькі і жыла тут - ні разу не паднялася да яго, не сказала: адпачніце, баба, я сама. Дзе там! Нават спаць перайшла ў залу і дзверы завесіла коўдрай - каб, крый Божа, сну свайго не патрывожыць...
А калі пацяплела - зачасціла Валя ў Менск. То, кажа, на сесію, то на нейкую кансультацыю, то яшчэ якую халеру прыдумае. І ўсё едзе ды едзе. Па тыдню, па два прападала там. Вяртаецца - вочы неяк дзіўна свецяцца, усміхаецца сама сабе...
Не ўтрывала аднойчы Марыля, выказала Сані сваё падазрэнне:
- Ох, баюса я, што не толькі па навуку яна туды шастае. Глядзіце, каб яна вам яшчэ аднаго ўнука не прывезла.
Саня недавольна гмыкнула:
- Яе дзело. Хай робіць, што хочэ. Не векаваць жэ адной...
- Калі б усё па-добраму, па-людску... А калі трапіцца які латруга? Пазабаўляецца і кіне... Ты пагаварыла б з ёю.
- Пагаворыш! Усё маўчыць, маўчыць, думае нешто. І слухаць нічого не хочэ.
А недзе к восені Валя, вярнуўшыся з апошняй паездкі ў Менск, аб'явіла, што выходзіць замуж і перабіраецца жыць у горад.
Саня з Віктарам як пачулі такое, дык і атарапелі.
- От як, - першы азваўся Віктар. - Дзякуй табе, дачушка, што хоць сказала, а то мы маглі б і не ведаць. З бацькамі, аказваецца, ужо можна і не раіцца. Навошта? Хіба яны чаму добраму навучаць? М-да... Ну і хто ж ён... твой кавалер?
- Якая розніца? - спакойна сказала Валя і толькі павяла плечуком. - Развадны, адзінокі, як і я. Так што можаце не хвалявацца: вяселля мы рабіць не збіраемся. Жыць будзем пакуль на прыватнай кватэры.
- А Паўліка ты куды дзенеш? - уставіла Саня, якая яшчэ не магла ачомацца ад разгубленасці.
- Паўлік пакуль пабудзе ў вас.