Ён даеў падсмажаныя скрылі мяса, устаў:
- Дзякую, мама.
Праз хвіліну яго матацыкл затрашчаў на двары пад акном - паехаў.
У хаце зноў стала ціха. Толькі зрэдку патрэсквалі ў печы дровы, якія ўжо добра разгарэліся. Што значыць сухія!.. Чыркнуў запалку - і ніякага клопату. А ў іх жа з Кандратам раней ніколі паленца ў запасе не было. Заўсёды, як кажуць, з плеч ды ў печ. Дый дровы тыя былі, як яе доля. Сыроўля. Зімою іншы раз кладзеш у печ, а з іх ажно капае. Дзе ж ты іх упаліш. Цэлы ранак, бывала, стаіць, моліцца ля праклятай печы, і ў сажу вымурзаецца, і дыму накаўтаецца, і Кандрата свайго пракляне, а яны ўсё не хочуць гарэць. Часам не вытрымлівала, шпурляла лучыну, крычала Кандрату:
- Ідзі падпальвай сам, калі яны сухія! Коб табе ўжэ рукі паадсыхалі!
- Хай табе язык адсохне, - бурчэў той, але браўся за лучыну, шчапаў яе, доўга кешкаўся ля печы, пакуль нарэшце-такі з-пад дроў не паказваўся кволы, асцярожны агеньчык. - Ну во, і гарыць. А то хутчэй клясці...
- Няўжэ ж трэба цэлую раніцу гараваць, каб запаліць у печы? - даводзіла сваё Марыля. - Чаму гэто людскія гаспадары могуць і прывезці ў пару, і не такога, як ты, сырога ламачча?
- Людскія могуць, бо крадуць.
- То дагаварыса з лесніком. Людзі ж неяк дагаворваюцца.
- Ён прапівае казённы лес, а я пайду да яго на паклон? Галлё збіраць буду, а такому не пакланюся!
- А мне, думаеш, добрэ кожную раніцу кланяцца перад печчу?
Але ўпарты Кандрат так нікуды і не пайшоў. Цяпер жа, калі гаспадарку ўзяў у свае рукі Віктар, не толькі летам, але і зімой у хаце заўсёды былі сухія бярозавыя дровы. Іх назапашана гэтулькі ўжо, што закладзены ўся паветка і сушэйшыя прысценкі. На дзесяць гадоў хопіць...
На сцяне гучна азваўся дынамік, які забыліся звечара выключыць. Старая кінулася да радыё - яшчэ малога разбудзіць...
Але не паспела яна адысціся назад, да печы, як рыпнулі дзверы і на парозе спальні, у доўгай начной кашульцы, паказаўся заспаны Паўлік. Тручы кулачком вочы, састроіў кісла-капрызную міну:
- А дзе мае аладкі?
- Будуць твае аладкі, нікуды не дзенуцца. Ідзі яшчэ спаць, рано.
- Не хачу спаць! - топнуў ножкаю Паўлік. - Сама ідзі спаць.
Марыля ўсміхнулася:
- Ну чаго гэто ты з саменькай раніцы пачынаеш ужэ са мною сварыцца? Ідзі от лепш, калі не хочаш спаць, памыйса, ды будзем аладкі табе пячы.
Малы пастаяў яшчэ якую хвіліну, насуплены, у парозе, але не знайшоў, мусіць, што б яшчэ такое сказаць, і пайшоў да ўмывальніка.
Завіхаючыся ля печы, Марыля краем вока назірала і за Паўлікам, які не так мыўся, як забаўляўся з вадою, разліваючы яе па падлозе, пырскаючы на сцяну, на абоі.
- Ах ты, гіцаль малы! Ану выцірайса і марш за стол! - Марыля зрабіла выгляд, што адвязвае свой фартух.
- Я болей не буду, - умомант прысмірэў малы. - Не тлэба Паўліка біць. Паўлік халосы.
- Харошы, харошы... На от ручнік. Да садзіса, а то аладкі астынуць.
Карміць малога - Марылі найгоршая пакута. Раздураны, ён і хвіліны не можа пасядзець спакойна. Круціцца, капрызнічае, а калі яна пачынае сварыцца - натапырваецца і не хоча есці зусім.
Малы сядзеў напачатку ціха. Але не паспела яна адвінуцца ад печы, як той шпурлянуў аладкаю ў ката, што аціраўся, мяўкаючы, ля стала.
- Паўлік, еш сам, - сказала Марыля строга. - Кату мы дамо малачка. Усё адно ён тваіх аладак есці не будзе.
- І я не буду. Вот!
- Не будзеш дак не будзеш. Вялікая мне бяда.
Марыля зрабіла выгляд, што яе зусім не цікавіць: есць ён што ці не. Дастала з печы бульбу, пачала таўчы. Калі разагнулася, каб паглядзець, чаго гэта малы прыціх, то ўбачыла: той памакнуў руку ў сподак з варэннем і прыкладвае растапыраныя пальцы да абояў.
- Ах ты, паскуднік! Што ж гэто ты робіш? - кінулася яна да малога і пацягнула да ўмывальніка. - Ёсць у цябе галава? Ну што за наказанне Гасподняе! - прыгаворвала яна, мыючы яму запэцканыя рукі. - Сачы і сачы, як за ўрадзіцелем якім. Садзіса за стол!
Малы, надзьмуўшыся, сеў, але да аладак нават не дакрануўся, толькі бліскаў вачанятамі з-пад ілба. Выгляд яго быў пакрыўджана-няшчасны, і Марыля ўжо пашкадавала, што не стрымалася, накрычала.
- Еш, еш, Паўлічак, - прысела яна побач. - Я не буду болей сварыцца. Еш, аладкі сма-ачныя. Ну давай, хто хутчэй з'есць, ну?
Малы сядзеў, унурыўшыся.
Марыля ціха паківала галавою. Божа, Божа... Гэта ж каб некалі ёй, малой, нехта прынёс такую смакату і сказаў - еш, яна скакала б ад шчасця. Не вельмі раскашавалі і яе дзеці, гадаваліся на бульбе ды капусце. А тут чаго толькі ні прыдумляеш, ледзь на калені не становішся, каб яно цябе ашчаслівіла, узяло што-небудзь у рот...
- Ну дак будзеш ты есці або не?