Шчыра кажучы, свайго свата, Пракопа Чамярыцу - высокага, худога, з падкручанымі на панскі манер вусамі, з цвёрдым, халаднаватым позіркам цёмных вачэй, Марыля не тое каб баялася, але адчувала сябе пры ім ніякавата, бянтэжылася і не магла, нават калі адчувала ці ўпэўнена была, што праўда - яе, не магла адстояць гэту праўду.
Марыля вырашыла схадзіць да сватоў і пагаварыць з імі адкрыта. Але не паспела яна заікнуцца, што от Саня, маўляў, цяпер цяжарная, варта б ёй аберагацца - есці лепш, цяжкага чаго не рабіць, як Пракоп незадаволена нахмурыў калматыя бровы і адрэзаў:
- Ты, Марыля, у чужы манастыр са сваімі саветамі не лезь. Мы, гэто самае, як-небудзь разбярэмса і самі.
- Бог з табою, Пракопко. Я ж хіба што кажу... - спалохалася яна, каб гэтай неасцярожнай размовай не зрабіць дачцэ яшчэ горш.
Адыходзячы, пахваліла парадак на двары, у агародзе.
- Усё ў вас даведзено да ладу, усё па-хадзяйску...
Пракоп задаволена падкруціў вус, але адказаў стрымана, як бы нават з папрокам ці павучальна:
- Хто дбае, той і мае.
Больш такіх спроб яна не рабіла. Праўда, праз нейкі час Пракоп крыху змякчыўся: ці то сапраўды пашкадаваў маладую нявестку, ці то не хацеў, каб у вёсцы лішняе гаварылі, бо людзі хутка заўважылі, як схуднела Саня, выпетрала ў трэску на свёкравых харчах.
Змякчыцца-то змякчыўся, ды, відаць, позна. Стала прыкмячаць Марыля, што пакухеквае нешта яе Саня. Суха, нядобра. І бляск нейкі ў вачах паявіўся - ліхаманкавы, нездаровы.
- У цябе нічого не баліць? - не вытрымала аднойчы, папыталася з трывогаю.
- Ды не, нічого, - адвяла вочы ўбок Саня. - Трохі, мусіць, прастудзіласа. Капалі нядаўна бульбу, дак вымакла ўся да руба, замерзла.
- З'ездзіла б ты ў Лагішын на прасвятленне. Не наравіцца мне твой выгляд.
Прадчуванне яе не падманула. Ад дактароў Саня вярнулася сама не свая.
- Ну? - адчуваючы, як падгінаюцца калені, села насупраць дачкі Марыля. - Што яны табе сказалі?
Саня слаба, праз слёзы выціснула:
- Туберкулёз, мамо...
- Беркулёз! Ох, Божэ ж мой Божэ! За што, за якую правіннасць такая кара? І што цяпер рабіць? Якой шукаць рады?
Ніколі яшчэ ў яе жыцці не было такога чорнага дня. От як яно бывае. Здаецца ж, усё так добра складвалася: і замуж Саня выйшла раней за сваіх сябровак, і чалавек ёй трапіўся харошы - і на табе, такая бяда. І хоць доктар сказаў, што нічога пакуль страшнага няма, толькі нейкі ачаг, добра, што на скорым часе схамянуліся, але лячыцца трэба. А як лячыцца, калі спрадвеку ў вёсцы «беркулёз» гэты лічыўся самай паганай хваробай? Дзеўку, у сям'і якой хто-небудзь хварэў на туберкулёз, абыходзілі за тры вярсты, а ўжо, не дай Бог, сама - большай ганьбы і не прыдумаеш. Саня хаця ўжо і не дзеўка, але невядома, як да гэтага паставіцца Віктар, што скажуць сваты. Дый пра малое думаць трэба. Пяць месяцаў ужо. Доктар папярэдзіў: уколы могуць зашкодзіць. Вось і думай, што хочаш...
У той вечар яны наплакаліся абедзве. Але колькі ні плач - слязьмі бядзе не паможаш. І Марыля, выцершы фартухом вочы, сказала цвёрда:
- Гаварыць нікому нічого не трэба. Нават Віцю. Паспрабуем лячыць самі.
Назаўтра ж яна выбралася ў Дабраслаўку, суседнюю вёску, дзе жылі іхнія сваякі. У іх хварэў на туберкулёз хлопчык. Лячылі яго дома, нават і гаварылі чым, але яна не запомніла. Трэба было дазнацца, распытаць падрабязна. А калі пацікавяцца, каму лекі, - скажа, што гэта старому.
Сваякі паспачувалі Кандрату, расказалі, як і што рабіць, далі мёду, альясу. Кагору яна купіла ў краме.
Тры месяцы Марыля паіла Саню сваімі лекамі. Куды толькі не хадзіла, чаго толькі не знаходзіла.
Рабіла ўсё, што раілі добрыя людзі. Але самае труднае было не гэта. Цяжэй было рабіць так, каб ніхто не здагадаўся: каму лекі і ад чаго. Першым стаў бурчэць свёкар:
- Што гэто ты зачасціла да сваіх, нібы мёдам табе там намазана? Быццам дома ніякай работы няма?
Саня, як дамаўляліся, сказала, што захварэла маці, нешта з сэрцам кепска, дык вось прывезла з Лагішына парашкоў, а цяпер ходзіць, застаўляе, каб піла.
- А Кандрат што, не можэ?
- Ведаеце ж нашага бацьку... А мама - як малое дзіця, сама не вып'е.
Віктар падтрымаў Саню:
- Нічога страшнага, тата. Там яна не доўга бывае. А хадзіць ёй цяпер на пользу.
Вось гэтак, хаваючыся і ад сваіх, і ад чужых, глядзела яна Саню, паіла лекамі, карміла ўсім лепшым, што было ў хаце. І даў Бог, памагло! Калі праз тры месяцы паехала на прасвятленне зноў, доктар здзівіўся. «Няўжо, - кажа, - лячыліся без уколаў? Вы - малайчына, нідзе ніякага знаку». А яно і без доктара было бачна, што лекі пайшлі на карысць - і з твару пагладчэла, і бляск нядобры ў вачах прапаў.