— Я вось асабіста бачыў караваншчыка, якога пакусаў неўр, — працягнуў Корчын, — ён мне нават шрам паказваў. — Можа, гэта воўк быў. Ці сабака. — Сабак усіх даўно паелі, пані Кнігар, — весела ўсміхнуўся гандляр. І падміргнуў Гердзе: — Без абід! — І ўсё ж, — я вырашыў не высмоктваць рэшту з кубка: пакуль што досыць. — Мы жылі на Зямлі столькі тысячагоддзяў. Чаму мы не сустракаліся з андрафагамі? — Вы нават не прадстаўляеце, как часта я чулю такія маналогі, — уздыхнуў Цугундар. — Я толькі яшчэ раз паўтару. Пасматрыце на неба. — Паслухайце, а ці можаце вы яшчэ раз растлумачыць, як працуе іх сістэма здабыцця міжнародных навін? — папрасіў я, адставіўшы недапіты кубак.
Цугундар спрытненька ўліў недапіткі назад у бітон.
— Нічога страшнага! Яшчэ пабродзіць, толькі наварысцей стане! — растлумачыў ён свой жэст, а пасля вярнуўся да майго пытання: — Карэспандэнт сядзіць на самай высокай кропцы муніцыпаліі: на даху хмарачоса каля лютэранскіх могілак. Адтуль ён ловіць светлавыя сігналы, што ідуць з самай узнесенай кропкі ў наваколлі — былой тэлевізійнай вежы ў каралеўстве “Цэнтр”. Абшчэніе вядзецца праз светлавую азбуку, даўгія і кароткія засветы. Згодна з дамовай з міжнароднай сеткай светлавых навін “рэпарцёры без граніц”, ён адразу ж перадае атрыманы дайджэст па ланцужку далей, на тыя вышкі, якія могуць яго пабачыць. Робіцца ўсё не скажу каб вельмі моцнымі ліхтарамі, нечым кшталту гэтага, — ён кіўнуў сабе пад ногі, дзе млеў стандартны святлодыёдны панарамнік з дынама-падпампоўкай акумулятара. Я заўважыў, што пасля выпіўкі ягоная беларуская зрабілася спрытнейшай. Ён дапіў сваю вадкасць, хекнуў, зняў з галавы моцна зашморганую бабрыную шапку і занюхнуў ёй. Пасля працягнуў: — У абсалютнай цемры такія пробліскі могуць быць заўважныя на адлегласці да ста кіламетраў, але прымачы гарадоў-дзяржаў стаяць шчыльней. — А адкуль бяруць навіны тыя, хто сядзяць на вежы ў Цэнтры? — запытаў я. — Яны ловяць сігналы гадзіннікавага завода. Тыя — з Нацыянальнай бібліятэкі. Вы што, рашылі сваю службу навін адкрыць? — Рагатнуў ён. — Але ж павінна быць першакрыніца. Цэнтр нейкі. — Цэнтр ёсць, — Сказаў Цугундар і нацадзіў сабе яшчэ палову кубку з бітона. — Неяк не ўвераны ў смаку. У следуюшчы раз паспрабую кропу замест мяты сыпануць. — Гэтак разважліва пракаментаваў. Вочы ў яго пачырванелі, рухі зрабіліся няпэўнымі. — Дык пра цэнтр вы пыталі. Ён недзе на поўдні. Далёка-далёка. Там велізарная вежа стаіць. Шмат кіламетраў уверх. Такая, што ажно тросамі падтрымліваецца. Каб не ўпала. — Ён паказаў рукамі, наколькі тая вежа высокая, атрымалася прыкладна пяцьдзесят сантыметраў. І тады ён развёў рукамі яшчэ шырэй, як рыбак-брахун. — На вежы сядзіць Аракул. І вось ён, Аракул, — асноўны. Усе астатнія тут, у акрузе, спасылаюцца на яго. — А адкуль Аракул усё ведае? — не адставаў я. — Як адкуль? — Цугундар разгублена паправіў бабра на галаве. — Ён жа Аракул!! Яму паложана!
Я падзякаваў за пачастунак і навіны ды сказаў, што трэба ісці. Ён рэзка ўхапіў мяне рукой пад локаць. Жэстура атрымалася, скажам так, дужа прафесійная, і п’янаваты суразмоўца, мабыць, сам напалоханы няяснымі ценямі свайго мінулага, хутка прыбраў руку.
— Мінутачку! Што яшчо хацеў сказаць. Тут сёння Немец прахадзіў. Ваш друг. Каторы Фізік. Ён таксама чытаў газету і таксама расстроіўся, прачытаўшы. Сказаў вам перадаць, што зойдзе на пабаляк.
Я падзякаваў і не надта роўнай хадой высунуўся па снезе. Герда спачувальна лыпала побач. Мне падавалася, яна спрабуе падперці мяне сваім чорным бачком, каб я не ляснуўся ў снег. Маўляў, даў жа лёс гаспадара, і той — алканаўт, нажэрся ў самы адказны момант, перад набыццём харчу для сабулі! А зараз яшчэ і бошкер разаб’е, давядзецца самой усё купляць і потым голаў яму рамантаваць, каб бляшанку з кормам адкрыў. Вось напраўду — лепш кот, чым такі гаспадар! Гаспадынька ў мяне была добрая, але і яе ён не збярог, пакрыўдзіў, і дзе яна зараз? “Нічога Герда, знойдзем мы тваю гаспадыньку”, — прамовіў я ўголас. Што я там казаў пра самоту? Самота — гэта калі табе падаецца, што твая псюля размаўляе з табой. Але нехта штосьці сапраўды крычаў ззаду. Я павярнуўся.
— Беражыце похвы! — Цугундар махаў рукамі мне ўслед. — Бывайце апрычоны! — крыкнуў я ў адказ.
Раздзел другі
Калі б “Паляўнічым на снезе” Брэйгеля нехта выключыў святло, а сажалку ўнізе пагорка шчыльна атачыў палаткамі гандляроў з зорачкамі свечак, дык атрымалася б панарама “Пан Кніжнік і пані Герда выходзяць да рынка”. Пан кніжнік — кожны з маркотных сялянаў, што спускаюцца да возера. Пані Герда — любы з чорных сабачын, якія суправаджаюць няўдалых паляўнічых.