Αυτά είπε το παιδί (это сказал юноша) κι ο βασιλιάς δάκρυσε κι έσκυψε (и царь заплакал и склонил /голову/; σκύβω – гнуть, сгибать; σκύβω το κεφάλι – склонять голову; потупиться, понуриться) και τ' αγκάλιασε (и его обнял). Και πήραν κι οι δυο το δρόμο (и отправились оба в дорогу) για το μύλο (к мельнице). Σαν αντάμωσε τη μυλωνού (когда /царь/ увидел мельничиху; η αντάμωση – встреча, свидание), έπεσε γονατιστός στα πόδια της (упал коленопреклонённый к ногам её) και της ζήτησε να τον συγχωρέσει (и её попросил, чтобы его простила). Κι η μυλωνού τον συγχώρεσε (и мельничиха его простила). Κι όλοι μαζί (и все вместе), με τα παιδιά του μυλωνά (с детьми мельника), γύρισαν στο παλάτι (вернулись во дворец).
Κι έτσι η μυλωνού ξανάγινε βασίλισσα (и так мельничиха снова стала царицей) κι έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα (и жили они хорошо и мы /ещё/ лучше).
Αυτά είπε το παιδί κι ο βασιλιάς δάκρυσε κι έσκυψε και τ' αγκάλιασε. Και πήραν κι οι δυο το δρόμο για το μύλο. Σαν αντάμωσε τη μυλωνού, έπεσε γονατιστός στα πόδια της και της ζήτησε να τον συγχωρέσει. Κι η μυλωνού τον συγχώρεσε. Κι όλοι μαζί, με τα παιδιά του μυλωνά, γύρισαν στο παλάτι.
Κι έτσι η μυλωνού ξανάγινε βασίλισσα κι έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.
Ο ναύτης και ο διάβολος. (Моряк и бес)
Πριν πολλά χρόνια (назад много лет = много лет назад) ένας άνθρωπος είχε δυνατό πόνο στο στομάχι (один человек имел = у одного человека была сильная боль в желудке). Πήρε βοτάνια (взял растения = лечился травами), ήπιε μαντζούνια (пил /разные/ средства; το μα(ν)τζούνι – знахарское / народное средство), τίποτα (ничего = никакого результата). Ο πόνος, πόνος (боль, боль). Χαμένα τα γιατροσόφια (потерянные снадобья = тщетно принимал он снадобья). Το πήρε απόφαση πως θα πεθάνει (принял решение = решил, что умрёт). Έστειλε να φωνάξουν τον παπα-Μανόλη (послал, чтобы позвали отца Манолиса; речь идёт о священнике) να τον μεταλάβει (чтобы его причастил), να πάει διαβασμένος και τακτοποιημένος (чтобы умер: "ушёл" отпетый и умиротворённый; τακτοποιώ – приводить в порядок, упорядочивать; улаживать).
Πριν πολλά χρόνια ένας άνθρωπος είχε δυνατό πόνο στο στομάχι. Πήρε βοτάνια, ήπιε μαντζούνια, τίποτα. Ο πόνος, πόνος. Χαμένα τα γιατροσόφια. Το πήρε απόφαση πως θα πεθάνει. Έστειλε να φωνάξουν τον παπα-Μανόλη να τον μεταλάβει, να πάει διαβασμένος και τακτοποιημένος.
Καβαλάει το γαϊδούρι ο παπα-Μανόλης (сел верхом на осла отец Манолис) με το πετραχήλι και τη μεταλαβιά (с епитрахилью и причастием) και πάει να διαβάσει τον άνθρωπο (и едет, чтобы отпеть: "отчитать" человека). Εκεί που τον διάβαζε και τον θυμιάτιζε (когда его отпевал и над ним кадил), του ξέφυγε και έριξε πολύ θυμίαμα (на него выпало и упало много фимиама). Απ' το στόμα του αρρώστου μέσα (изо рта больного изнутри) ξεπρόβαλε ο διάβολος (появился бес). Αρπάζει τότε ένα μπουκάλι άδειο ο παπα-Μανόλης (хватает тогда бутылку пустую отец Манолис), τον κλείνει μέσα (его заключает внутрь) και τον ταπώνει καλά (и его затыкает как следует: «хорошо» /пробкой/). Ο άρρωστος ζωντάνεψε (больной ожил), πάει κι ο πόνος, πάνε κι όλα (ушла и боль, ушло и всё).
Καβαλάει το γαϊδούρι ο παπα-Μανόλης με το πετραχήλι και τη μεταλαβιά και πάει να διαβάσει τον άνθρωπο. Εκεί που τον διάβαζε και τον θυμιάτιζε, του ξέφυγε και έριξε πολύ θυμίαμα. Απ' το στόμα του αρρώστου μέσα ξεπρόβαλε ο διάβολος. Αρπάζει τότε ένα μπουκάλι άδειο ο παπα-Μανόλης, τον κλείνει μέσα και τον ταπώνει καλά. Ο άρρωστος ζωντάνεψε, πάει κι ο πόνος, πάνε κι όλα.
Παίρνει ο παπάς το μπουκάλι με το διάβολο (берёт священник бутылку с бесом) και το πετάει στη θάλασσα (и её бросает в море). Το μπουκάλι πήγαινε πέρα δώθε μέσα στη θάλασσα (бутылка идёт = плывёт далеко оттуда в море) κι ο διάβολος πήγαινε να σκάσει απ' το κακό του (и бес готов лопнуть от злости; πηγαίνω – идти; приближаться; σκάζω – лопаться, взрываться; σκάζω απ' το κακό μου – лопаться от злости) και μονολογούσε (и рассуждал сам с собой):
– Πού θα πάει; (куда пойдёт? = куда поплывёт бутылка?) Δε θα βγει στη στεριά; (не выплывет: "выйдет" на сушу?) Κάποιος θα το βρει και θα το ανοίξει (кто-нибудь её найдёт и её откроет). Θα βγω έξω και τότε, τρέμε, κόσμε (выйду наружу и тогда, дрожи, мир)!
Παίρνει ο παπάς το μπουκάλι με το διάβολο και το πετάει στη θάλασσα. Το μπουκάλι πήγαινε πέρα δώθε μέσα στη θάλασσα κι ο διάβολος πήγαινε να σκάσει απ' το κακό του και μονολογούσε:
– Πού θα πάει; Δε θα βγει στη στεριά; Κάποιος θα το βρει και θα το ανοίξει. Θα βγω έξω και τότε, τρέμε, κόσμε!
Πέρασε πολύς καιρός (прошло много времени). Μια μέρα φύσηξε άνεμος δυνατός (в один день = однажды подул ветер сильный) κι ένα κύμα έβγαλε το μπουκάλι στη στεριά (и волна вынесла бутылку на сушу). Χάρηκε ο διάβολος (обрадовался бес).
«Κάποιος θα με βρει, κάποιος θα στραβωθεί», σκέφτηκε ("кто-нибудь меня найдёт, кто-нибудь ослепнет = согрешит", думал /он/; στραβώνω – кривить, искривлять; извращать; ослеплять).
Κι έτσι έγινε (и так вышло). Ένας ναύτης σκόνταψε στο μπουκάλι (один моряк споткнулся о бутылку), έσκυψε, το πήρε και τ' άνοιξε (наклонился, её взял и её открыл).
Πέρασε πολύς καιρός. Μια μέρα φύσηξε άνεμος δυνατός κι ένα κύμα έβγαλε το μπουκάλι στη στεριά. Χάρηκε ο διάβολος.
«Κάποιος θα με βρει, κάποιος θα στραβωθεί», σκέφτηκε.
Κι έτσι έγινε. Ένας ναύτης σκόνταψε στο μπουκάλι, έσκυψε, το πήρε και τ' άνοιξε.
– Επιτέλους (наконец)! Ζει ο διάβολος στο μπουκάλι κλεισμένος; (живёт бес, в бутылке запертый?) Ανάθεμα τον παπα-Μανόλη που μ' έκλεισε (проклятие отцу Манолису, который меня запер)! φώναζε και χοροπηδούσε γύρω απ' το ναύτη ο διάβολος (кричал и прыгал вокруг моряка бес).
Ο ναύτης σάστισε (моряк растерялся). Τι ήταν τούτο; (что было это? = что это было?)
Είμαι ο διάβολος κι είμαι στις προσταγές σου (/я/ бес и /я/ к твоим услугам; η προσταγή – предписание, приказ; веление). Ζήτα μου ό, τι θες (проси у меня то, что хочешь) κι εγώ θα σ' το χαρίσω (и я тебе это подарю).
Τι να σου ζητήσω; (что /мне/ у тебя попросить?) τραύλισε ο ναύτης (пробормотал моряк; τραυλίζω – заикаться, запинаться; невнятно бормотать, лепетать). Συμμαχία με το διάβολο γίνεται; (союз с бесом происходит?)
Γίνεται και παραγίνεται (происходит и перепроисходит = происходит и происходит). Πες μου τι θες και θα δεις (скажи мне, что хочешь, и увидишь).
Επιτέλους! Ζει ο διάβολος στο μπουκάλι κλεισμένος; Ανάθεμα τον παπα-Μανόλη που μ' έκλεισε! φώναζε και χοροπηδούσε γύρω απ' το ναύτη ο διάβολος.
Ο ναύτης σάστισε. Τι ήταν τούτο;
Είμαι ο διάβολος κι είμαι στις προσταγές σου. Ζήτα μου ό, τι θες κι εγώ θα σ' το χαρίσω.
Τι να σου ζητήσω; τραύλισε ο ναύτης. Συμμαχία με το διάβολο γίνεται;
Γίνεται και παραγίνεται. Πες μου τι θες και θα δεις.
– Τι να θέλω; (что /мне/ хотеть?) Ξέμπαρκος είμαι (/я/ на суше = оказавшийся на берегу; ξεμπαρκάρω – высаживаться на берег). Έχασα το βαπόρι που σαλπάρισε το πρωί (/я/ лишился корабля, который отплывал утром; το βαπόρι – пароход, теплоход; σαλπάρω – поднимать якорь, отчаливать) και τώρα είμαι ξέμπαρκος και άφραγκος (и теперь я на берегу и без денег; το φράγκο – франк; /вообще/деньги).
– Και γι' αυτό σκας; (и поэтому мучаешься? σκά(ζ)ω) Εσύ μ' έβγαλες απ' το μπουκάλι το μαγκούφικο (ты меня вытащил из бутылки несчастной = из этой несчастной бутылки; μαγκούφης – одинокий; бедный, несчастный; неудачливый) κι εγώ έτσι θα σ' αφήσω; (и я так тебя оставлю?) Άκου και δε θα χάσεις (слушай и не пропадёшь; χάνω – терять; лишаться; упускать /случай/): Ο άρχοντας της χώρας θ' αρρωστήσει (правитель страны заболеет). Εγώ θα μπω στ' αυτί του (я влезу в ухо его; μπαίνω) και θα του τριβελίζω το τύμπανο (и ему буду сверлить барабанную перепонку; το τύμπανο – барабан; барабанная перепонка). Κανένας γιατρός δε θα μπορεί (никакой врач не сможет) να τον γιατρέψει (его излечить), κανένα γιατροσόφι (никакое снадобье; το γιατροσόφι – снадобье; знахарское лечение). Τότε θα 'ρθεις εσύ (тогда придёшь ты) κι εγώ θα βγω από τ' αυτί (и я выйду из уха; βγαίνω). Ο άρχοντας θα γιατρευτεί (правитель излечится) και θα σου δώσει πολλά φλουριά (и тебе даст много денег; το φλουρί – дукат; золотая монета). Ύστερα θα μοιράσουμε τα φλουριά (потом поделим деньги) κι ο καθένας θα τραβήξει το δρόμο του (и каждый последует своей дорогой). Τι λες; (что скажешь?)