Пшэбыеўскі. Наперад. А ты ўцячэш пасля, а як я дзеўку Кудрачку вярну, хто дакажа, што ты вянчаў?
Кухар. Мяне тады людзі адарвуць мая башка.
Пшэбыеўскі. Затое і грошы табе плачу.
Кухар. Дзеньга — гэта добра. За дзеньга ўсё зробім.
Пшэбыеўскі. Вось яшчэ таксама — туземец. Добра. Палову.
Кухар. Такія — не. Залаты, залаты давай.
Пшэбыеўскі дае мяшэчак з грашыма.
Пшэбыеўскі. Ды ты не турбуйся за сваю галаву. Пажыве дзеўка ў Варшаве — памякчэе, і шуму не будзе ніякага.
Кухар. Пан дзеньга даст — всё будзет харашо, шума не будзет.
Пшэбыеўскі. Пан грошай не пашкадуе. А як прыцямнее — едзь да Кацярыны, скажаш, ад Несцеркі. А то гэтаму прайдзісвету дай коней — ні дзеўкі, ні коней не знойдзеш. Ксяндза адвязеш у суседняе мястэчка. Вось запіска.
Кухар. Усё як пан скажа.
Пшэбыеўскі. Пайшлі, трэба ўсё хутка рабіць, хутка!
Выходзяць. З-за заслоны выходзіць Несцерка.
Несцерка. Вось табе і на! Я яго шапкаю, а ён мяне — абухом!
Уваходзіць Манах.
Манах. Што аслупянеў, як маланкаю стукнула?
Несцерка. Стукнула, брат, ды так стукнула — хоць крычы. А ты што тут робіш — усё на касцёл збіраеш?
Манах. Даўно кінуў гэты занятак. Жыву вось у пана Пшэбыеўскага за вучонага сакратара. А заадно даследую яго вінныя падвалы. Ды ён, відаць, зразумеў гэта. Схаваў ключы. Вось я іх і шукаю. Во яны — ключы пазнання сэнсу нашага існавання праз элексір жыцця.
Несцерка. Няўжо?
Манах. Павер мне. Я чалавек вучоны. Толькі вось бяда — ключы я не знайшоў, а з раніцы ў роце ні кроплі не было.
Несцерка. Э, браток, ведаю гэткую бяду. Але, умеючы, дапамагчы няцяжка. Адкрый заслону.
Манах адкрывае заслону.
Манах. Божа! Як мудра ўсё на гэтым свеце! Трэба толькі адкрыць заслону!
Яны садзяцца за стол, наліваюць віна.
Несцерка. Але ж у цябе і мерка!
Манах. Як самі сабе мераем — гэткай меркаю і нам адмераюць. (Выпівае.)
Несцерка. I колькі ж ты можаш выпіць?
Манах. Гэта гледзячы па абставінах. Якое віно, якая закуска. У пакоях або на ваздусях, за сваё ці дармавое.
Несцерка. Ну, калі найлепшае віно, і закуска, ды ў садку пад вішнямі — і на дармаўшчыну?
Манах. Тады да бясконцасці, і яшчэ адна бутыль.
Несцерка. Чакай, калі да бясконцасці, то навошта яшчэ адна бутыль?
Манах. А каб раніцай апахмяліцца было чым.
Несцерка. Божа! Вось што значыць вучоны чалавек. Колькі гадоў гэтую гадасць п’ю — а да гэткага не дадумаўся.
Манах. Таму дурная галава раніцай і баліць. Налівай.
Несцерка. Але так піць — і ў царства Божае не трапіш.
Манах. Сказана: царства Божае — унутры нас. (Выпівае і гладзіць сябе па жываце.) А дзе ж наш благадзецель, пан Пшэбыеўскі?
Несцерка. Ксяндза шукае.
Манах. А навошта?
Несцерка. Жаніцца хоча.
Манах. I дарэмна. Сказана: жанчына — ёсць сетка.
Несцерка. Ахвота горш за няволю.
Манах. I гэта праўда. Я б і сам мог дапамагчы нашаму благадзецелю. Я ж не проста манах — я і ксяндзом, і вікарыем магу, і грахі адпускаць маю права — у мяне папера ад самага папы ёсць. Сам папа падпісаў — эх, яго б сюды. Ён жа плакаў, калі мяне праводзіў, а вось цяпер бы мы павесяліліся!
Несцерка (хоча наліць). Стары фокус — зноў пуста.
Манах. Неразгаданая загадка быцця, колькі ні пі — дап’еш да дна, а назаўтра зноў поўна — га? «Чудзен сей мір», — хвала яго тварцу. А хто п’е — налівайце, а хто не п’е — не давайце.
Манах засынае, седзячы на крэсле. Уваходзіць Малання.
Малання. Ну што, дарваліся, як свінні да гразі — цяпер да раніцы.
Несцерка. Ох, галубка, не да віна — абкруціў мяне Пшэбыеўскі. Правёў на мякіне. Я думаў, ён дурны, як яго стары бацька, — ды дзе там!
Малання. Стары хоць шчодры быў.
Несцерка. А ты і яго грэла?
Малання. А чаго б і не пагрэць, калі холадна старому.
Несцерка. А вось сынок падпёк — хоць локці кусай.
Малання. А ты думаў, за ўсіх хітрэйшы?
Несцерка. Дурніца, табе ж горш. Вось падсуне свайго татарына замест мяне да Кацярыны — у касцёл ды і ў Варшаву. А ты з носам застанешся.
Малання. Бач ты! Што ж рабіць?