Малання. Супакойся, чалавека заб’ем, мардавароціна! I як толькі мужа жывога яшчэ трымаеш?
Брындзюкоўна. А не твой клопат, не разявайся на чужое!
Малання. Патрэбен ён мне!
Брындзюкоўна. А не патрэбен, дык і нечага бегаць!
Несцерка. Ціха, ціха, бабы, ціха, гаспадынька.
Брындзюкоўна. А чаго гэтая макрахвостка лезе да чужога!
Несцерка. Ціха, гаспадынька, — дай слова сказаць. Не так сабе мы зайшлі — я вось да яе работнікам наняўся. Паперу трэба выправіць на гэта…
Брындзюкоўна. Ёй бы жарабца ў работнікі!
Малання. А цябе б самую замест валоў запрэгчы.
Брындзюкоўна. А ты…
Несцерка. Ціха, ціха, вось напіша пан бургамістр паперу — мы і пойдзем. Гэй, ваша светласць, вылазь!
Бургамістр. Не крычы! Тут я гаспадар! Дзе хачу, там і сяджу.
Малання(дастае свае паперы). Стаўце пячатку!
Бургамістр вылазіць, ставіць пячатку. Малання хоча забраць паперу, але ён не дае.
Бургамістр. Гэта яшчэ ў пісара запісаць трэба. I пошліну заплаціць. Прыходзьце заўтра.
Малання. Пішыце што трэба — колькі да вас хадзіць!
Бургамістр. Пойдзем, калі пісар на месцы — усё і аформім. (Да Несцеркі.) А цябе я дзесьці бачыў.
Бургамістр выходзіць разам з Маланняй.
Брындзюкоўна. Вось верціхвостка! Вось няшчасце на маю галаву, сораму — на ўвесь горад! Гэта ж падумаць — мяне, бургамістаршу, на гэтую верціхвостку памяняць!
Несцерка. Э-э, хто без граха. Чужая жонка мёдам мазана, а свая смалой.
Брындзюкоўна. Божа, замучылася. Раней, калі гандлявалі, як добра ўсё было — а як вылезлі ў гэтыя бургамістры — і пайшло, і паехала, і пакацілася!
Несцерка. Здараецца. Ад вялікага звання кроў пачынае кіпець. Але ёсць ад гэтага адзін сродак…
Брындзюкоўна. Які сродак? Што толькі я не рабіла — і травы варыла, і да шаптух хадзіла — які сродак, скажы, мілы чалавек?
Несцерка. Сродак верны. Але задатачак бы наперад…
Брындзюкоўна. Наперад толькі дзеўкі жэняцца. Калі дапаможа — не пашкадую грошай, век памятаць будзеш.
Несцерка. Ды я цябе і так не забуду (мацае галаву). Ну, добра, слухай. Уся бяда ад трох сівых валасін, што выраслі ў твайго мужа пад барадою. Трэба выразаць іх — і ні на каго, акрамя законнай жонкі, і не гляне.
Брындзюкоўна. А як жа гэта зрабіць?
Несцерка. Кухонным нажом. Навастрыць перад гэтым, і тры разы плюнуць на яго — інакш не атрымаецца. Ну, а мужа падпаі — каб не пачуў.
Брындзюкоўна. Ну, гэта ўжо не дурніца, сама ведаю. (Бягом бяжыць да дзвярэй.)
Несцерка. Гэй, куды так хутка? Вось праўда, ахвота горш няволі. (Мацае галаву.) У-у, як дала, а? Ну ды ладна — будзе і табе «сродак».
Карціна чацвёртая
Добра прыбраны пакой. За перагародкай бачны ложак, стол, шафа, буфет, насупраць печка. Частка сцэны — вуліца, ганак, насупраць відаць лесвіца на гару, бачна адрына. Сцяна хаты выходзіць на першы план так, што заслона можа закрываць толькі частку сцэны — вуліцу або хату. У пакоі Малання. Яна паглядае ў акно, кагосьці чакае.
Малання (пяе).
Нехта грукае ў дзверы, Малання выглядае ў акно.
А Божачка, і прынёс жа цябе чорт за пазухай (адчыняе дзверы). Пан бургамістр, рада бачыць. Праходзьце, праходзьце.
Бургамістр. Добры вечар, пані Малання. Як жывяце?
Малання. Вядома ж — жыццё ўдавы невясёлае. Сядайце, калі ласка, гарбаты пап’яце?
Бургамістр. Гарбаты, ды з цукрам, а самі пані Малання саладзей за той цукар. (Садзіцца ля стала, хоча абняць Маланню.)
Малання. Вы ўсё жартуеце, а як Брындзюкоўна прыйдзе — зноў пад стол.
Бургамістр. Пані Малання прыдумае — пад стол. Паперка патрэбная звалілася — вось і прыйшлося падняць.
Малання. То вы ўсе свае паперы пад сталом пішаце?
Бургамістр. Улада, пані Малання, ведае, дзе што пісаць. Ва ўлады ўсюды клопат. Вось і да вас сягоння не так сабе.
Бургамістр пакрыху падсоўвае сваё крэсла да Маланні, а яна пакрыху адсоўвае.
Малання. Які ж у вас да мяне клопат?
Бургамістр дастае паперку і здалёк паказвае яе. Цяпер Малання падсоўвае сваё крэсла, а Бургамістр адсоўваецца.
Што гэта ў вас?
Бургамістр. Ды так, паперка адна.
Малання. Пакажыце.
Бургамістр. І з пячаткаю, і ўсё як трэба.
Малання. Дайце, дайце паглядзець.
Бургамістр перастае адсоўваць крэсла, Малання падсоўваецца, потым перасядае на калені да бургамістра і забірае паперу.
(Спявае.)
Пачынае танцаваць і спяваць разам з Бургамістрам.
Бургамістр.
Малання.
Бургамістр.
Малання.
У час танца Бургамістр ловіць Маланню і пачынае абдымаць яе. Тут нехта грукоча ў дзверы.
Бургамістр. Каго гэта нясе?
Малання. Мо зноў Брындзюкоўна?
Бургамістр. Э-э, куды ж гэта мне? (Хоча схавацца пад стол.)
Малання. Бач ты, прывык. Лезь сюды, потым у сенцы выкіну.
Бярэ мех, Бургамістр залазіць. Яна завязвае і ставіць ля дзвярэй. Выглядвае ў акно, прыхарошваецца, адчыняе. Уваходзіць пан Пшэбыеўскі.
Добры вечар, пан Пшэбыеўскі!
Пшэбыеўскі. Вітанне пані Маланні. Пані выглядае, што тая кветка, з ёю і дзень, і вечар добры.
Малання. Праходзьце, праходзьце. Я гэтак чакала, сядайце.
Малання дастае з печы гуся, з шафы віно. У гэты час на вуліцы з’яўляецца Несцерка, ён бачыць усё праз акно.
Частуйцеся, калі ласка.
Пшэбыеўскі. Дзенькуем (падсоўвае крэсла да Маланні.) З вашых рук, пані Малання, — усё як мёд. А сама пані Малання — саладзей за мёд.
Яны выпіваюць віно.