Выбрать главу

І гэтага супакоілі вяслом. Ён быў яшчэ большы і жаўцейшы. Пакуль я завязваў палец, а потым курыў, Сяргей узяў спінінг і пачаў няўмела кідаць. Палец пабольваў, лавіць мне больш не хацелася. Хацелася хваліцца.

Сяргей злавіў свайго шчупака. Падцягнуў, а я ўкінуў у лодку. Трэці быў такі, як першы. Азярцо мы абплылі двойчы, яно зусім малое. Сяргей надраў белых лілей, гарлачыкаў. Кінуў кветкі на рыбу і мы пачалі разглядаць нацюрморт з вялікай рыбай і гайдацца. Вада на дне лодкі плёхалася, і неба хісталася.

Мы ішлі па дарозе да школы. Я нёс на паўсагнутых руках дзве рыбіны, а мой сябар адну, кветкі і спінінг. Хвасты шчупакоў цягнуліся па траве і зямлі, да іх клеіўся каляровы пыл кветак, пыл сцежкі, сухая трава. Шчупакі, яны аказаліся такімі, як стальніца на звычайным школьным стале, а ў большага брудны хвост звісаў.

Наш выкладчык — мастак Май Данцыг, аматар усяго вялікага, доўга глядзеў на рыбу, пракаўтнуў першае слова, здагадацца не цяжка якое. Зноў хапануў паветра і выдыхнуў: «Ну й, гіганты!» Сказаў з націскам на першы склад.

Гэта было на практыцы, тым летам, калі памёрлі Высоцкі і Дасэн. «Salut, c'est encore moi! Salut, comment tu vas?...» А далей прыпеў: «Тада-тадата-да.» Тады мне здавалася, што там нешта пра Парыж і дождж.

Чорны агонь

Лёд на возеры адарваўся ад берагоў. Падняўся, усплыў, высах. Ён цвёрды і белы, як цукар, роўны, як асфальт. Ад берага да вялікай крыгі метры тры. Не пяройдзеш, бо глыбака. Мы знайшлі дзве сухія алешыны, прыцягнулі, зрабілі кладку, перабраліся на крыгу.

Накруцілі дзірак, начапілі матыля, чакаем. Вядома, накідалі ў лункі прыкормкі. Вуды «маўчаць». Спадзяванняў, што гэтым красавіцкім і сонечным днём рыба будзе лавіцца — няма. А таму я скінуў ватоўку, шалік, а потым і стары швэдар сцягнуў праз галаву. Грэюся, краявіды разглядаю. Швагер нервуецца. Ён выцягнуў мяне на крыгу, а рыбы няма.

Над галавой порханне і на цукровы лёд садзіцца чародка шпакоў. Яны чорна-бэзавыя, нават чырвань ёсць у чарнаце пёраў. Шпакі ходзяць, пазіраюць на мяне, я на іх. Кідаю ім хлеб, некалькі матылёў, але пташак мой пачастунак не цікавіць. Я гляжу на пагорак, на сіняе неба, адварочваю твар ад сонца, каўняром кашулі шыю прыкрываю, бо згарыць. Нават калі не зловім рыбы, то мне і так добра — светла, цёпла і ціха. Дзіўна, але ёсць у шпаках на белым лёдзе вогненнасць. Не, яны не чорныя галоўкі згарэлых запалак нагадваюць, а чорны агонь. Шпакі паляцелі на другую крыгу.

Жылка з лункі пачынае вылазіць, яе выпірае, а ківок, раней нахілены чырвонай бубкай да вады, падняўся. Праз колькі імгненняў я клічу на дапамогу швагра, бо рыбіна, вядома, лешч, не пралазіць у замалую лунку. Швагер нервова дае парады і раскладае багор, зроблены з парасона. Ляшча выдзіраем на лёд. Мармышка адрываецца. Я шукаю, дзе яна зачапілася, а швагер бяжыць да сваёй вуды і пачынае цягнуць свайго ляшча. Мая дапамога яму не патрабуецца.

Да вечара шпакі прыляталі тройчы. Былі на лёдзе і чайкі. Яны сядзелі на самым краі і глядзелі ў ваду. Падплывалі качкі. Матыля і хлеб здзяўблі маленькія каляровыя пташкі.

А рыбы больш не было. Шыю, рукі і твар я спаліў. Ноччу не мог заснуць, думаў, што дарма на шпакоў так доўга глядзеў.

Ставок, поўны рыбы

Марыў, калі быў падлеткам, палавіць карасёў і карпаў у рыбгасаўскіх стаўкаў. Аднойчы лавіў.

Больш не хачу. Сядзіш на беразе, закідваеш вуду і выцягваеш цяжкую рыбіну. Добра, што хутка сцямнела, паплавок не разгледзіш, і дождж пачаў церусіць... Пайшоў я ў машыну спаць, а мае спадарожнікі засталіся. Для іх уключылі на слупе ліхтар. І яны цягалі, цягалі, цягалі.. А яшчэ я і вудай чужой лавіць не люблю.

Скумбрыя

Па вечарах, калі доўгі пляж робіцца бязлюдным ад тых, хто адпачывае, да мора выходзяць мясцовыя рыбакі. Спачатку яны выносяць пластыкавыя сталы і крэслы, а потым доўгія вуды, скрыні з лёдам, ліхтары, радыёпрыёмнікі, пляшкі з віном.

У скрынях з лёдам — нажыўка. Рыбак чапляе яе на кручок і закідвае далё­ка ў мора. Вуду ўбівае ў пясок, падкручвае катушку, нацягвае жылку і сядае ў крэсла. П’е віно, курыць, слухае радыё. Калі рыба не ловіцца, то рыбакі ходзяць адзін да аднаго, частуюцца, гавораць пра надвор’е і рыбу. Глядзяць на мора, на неба. На адпачыннікаў, якія швэндаюцца па праменадзе, не глядзяць, бо мясцовых рыбакоў яны мала займаюць.