— Медальён і пярсцёнак, — сказаў містэр Браўнлоў, паварочваючыся да Манкса.
— Я купіў іх у мужчыны і жанчыны, пра якіх я вам гаварыў; яны скралі іх у старой нянькі, а тая зняла іх з трупа, — адказваў Манкс, не падымаючы вачэй. — Вы ведаеце самі, што з імі здарылася.
Містэр Браўнлоў толькі кіўнуў містэру Грымуігу, і той імгненна знік з пакоя, а неўзабаве вярнуўся, падпіхваючы перад сабой місіс Бамбл і цягнучы за сабой яе неахвотнага сужэнца.
— Ці не падманваюць мяне вочы? — усклікнуў містэр Бабмл з падробным энтузіязмам. — Хіба гэта не маленькі Олівер? О Олівер, каб ты ведаў, як мы па табе бедавалі!
— Закрый рот, ідыёт, — прамармытала місіс Бамбл.
— Гэта гаворыць прырода, місіс Бамбл! — запярэчыў наглядчык працоўні. — Няўжо я не магу даць волю пачуццям — я, хто выхаваў яго па-прыходску, — калі бачу, што ён сядзіць тут сярод лэдзі і джэнтльменаў з самай прыемнай знешнасцю! Я заўсёды любіў гэтага хлопчыка так, як быццам ён мой уласны... мой уласны... дзядуля, — спатыкнуўся містэр Бамбл, шукаючы прыдатнае параўнанне. — Мастэр Олівер, мой мілы, ці помніш ты блаславёнага джэнтльмена ў белай камізэльцы? Ах, Олівер, на тым тыдні ён адышоў на нябёсы ў дубовай труне з ручкамі з накладнога срэбра!
— Даволі, сэр! — сувора прамовіў містэр Грымуіг. — Стрымлівайце сябе.
— Пастараюся, сэр, як хопіць маіх сілаў, — адказаў містэр Бамбл. — Як вы маецеся, сэр? Спадзяюся, у вас усё ў парадку.
Гэтае прывітанне было адрасавана містэру Браўнлоў, які падышоў блізка да шаноўнай пары. Той запытаўся, паказваючы на Манкса:
— Вы ведаеце гэтага чалавека?
— Не, — рашуча адказала місіс Бамбл.
— А можа, і вы не ведаеце? — спытаў містэр Браўнлоў, звяртаючыся да яе сужэнца.
— Упершыню яго бачу, — сказаў містэр Бамбл.
— І пэўна ж, нічога яму не перадавалі?
— Не, — адказаў містэр Бамбл.
— Відаць, у вас ніколі не было залатога медальёна і пярсцёнка? — спытаў містэр Браўнлоў.
— Безумоўна, не, — адказвала наглядчыца. — Навошта нас прывялі сюды — каб адказваць на гэтыя дурацкія пытанні, ці што?
Містэр Браўнлоў яшчэ раз кіўнуў містэру Грымуігу; той зноў выбег з надзвычайнай хуткасцю, але вярнуўся не з тоўстым мужчынам і жанчынай, а гэтым разам з дзвюма разбітымі паралюшам жанчынамі, якія ішлі трасучыся і спатыкаючыся.
— Вы зачынілі дзверы ноччу, калі памірала старая Сэлі, — сказала, падымаючы сваю выпетралую руку, тая, якая ішла паперадзе, — але вы не маглі закрыць дарогу гукам, не маглі закрыць шчыліны.
— Не, не, — сказала другая, аглядваючыся і рухаючы бяззубымі сківіцамі. — Не змагла.
— Мы чулі, як Сэлі спрабавала расказаць вам, што яна зрабіла, і бачылі, як вы ўзялі ў яе з рук паперу, а на наступны дзень бачылі, як вы ішлі ў ламбард.
— Так, — дадала другая, — і там былі медальён і залаты пярсцёнак. Мы гэта разведалі, і мы бачылі, як іх вам аддалі. Мы былі пры гэтым. О! Мы былі пры гэтым.
— І мы ведаем яшчэ больш, — працягвала першая. — Шмат гадоў таму Салі часта распавядала нам пра маладую маці, быццам тая казала ёй, што, захварэўшы і адчуваючы, што не выжыве, тая ішла да магілы бацькі ейнага дзіцяці, каб там памерці.
— А можа, вы хочаце пабачыць і ўладальніка ламбарда? — запытаўся містэр Грымуіг і зрабіў выгляд, што хоча рушыць да дзвярэй.
— Не, — адказала жанчына, — калі ён, — тут яна паказала на Манкса, — быў настолькі баязлівым, што прызнаўся, — а я бачу, што ён гэта зрабіў, — і калі вы распыталі ўсіх гэтых вядзьмарак і знайшлі патрэбных, то мне няма чаго больш сказаць. Я сапраўды прадала іх, і яны цяпер там, дзе вы іх ніколі не знойдзеце. Што далей?
— Нічога, — адказаў містэр Браўнлоў. — Адно толькі: засталося паклапаціцца, каб вы абое не займалі больш пасадаў, якія патрабуюць даверу. Ідзіце!
— Спадзяюся, — сказаў містэр Бамбл, азіраючыся з вялікай скрухай, пасля таго як містэр Грымуіг вывеў абедзвюх старых, — спадзяюся, што гэты нешчаслівы дробны інцыдэнт не пазбавіць мяне маёй прыходскай пасады?
— Пазбавіць, — адказаў містэр Браўнлоў. — Можаце прыняць гэта як належнае, і яшчэ майце на ўвазе, што вам усё лёгка сышло.
— Гэта ўсё місіс Бамбл. Яна дабівалася гэтага, — сказаў ён, упэўніўшыся, што тая ўжо выйшла з пакоя.
— Гэта не апраўданне, — запярэчыў містэр Браўнлоў. — Калі гэтыя рэчы знішчалі, вы былі пры гэтым, а згодна з законам вы, калі разглядаць вас абоіх, вінаватыя ў большай меры: закон мае на ўвазе, што жонка дзейнічае паводле ўказання мужа.
— Калі закон мае гэта на ўвазе, — сказаў містэр Бамбл, узрушана ціскаючы ў руках капялюш, — то значыць, закон гэты асёл... ідыёт. Калі закон трактуе гэта так, то закон — халасцяк, і найгоршае, што я магу пажадаць — гэта каб ён навучыўся з уласнага досведу... з уласнага досведу.