– Majo – rzekła pani Ochołowska spuszczając oczy – zdaje się, że niewiele masz pożytku z tego trenera, a chciałabym ulokować w jego pokoju Marysię;
Odparła:
– Wolałabym jeszcze zatrzymać go na parę dni.
Pani Ochołowska westchnęła. Jakże bała się ciągle, bez przerwy o córkę, tak urodziwą i tak trudną… Czasami pragnęła nawet jej małżeństwa z Cholawickim, do tego stopnia przerażała ją samodzielność, skrytość i upór dziewczyny.
Ale nie ośmieliła się o nic wypytywać i powróciła do zajęć gospodarskich, które pochłaniały jej czas niemal całkowicie. Z daleka widziała, że Maja powoli i z namysłem czyta jakiś papier – ach, skąd się wzięła ta przepaść między nimi, że nie można ani pomówić, ani pomóc, ani poradzić.
A Maja po raz trzeci odczytywała list Cholawickiego. Iść czy nie iść? W normalnych warunkach wzruszyłaby tylko ramionami… Ale tym razem coś jej kazało liczyć się z narzeczonym.
Chciała pogodzić się z nim, ustalić na powrót stosunek, zyskać w nim oparcie. Cholawicki był jednak elegancki, z jej świata – Maja odczuła gwałtowną potrzebę pogodzenia się z tym poprawnie wyglądającym mężczyzną, tego samego, co ona, środowiska.
A przy tym rozpierało ją pragnienie działania. Musiała coś robić, taką już miała naturę, że kiedy była poruszona i wstrząśnięta musiała natychmiast wyładowywać się w działaniu. Więc zdecydowała się pójść i kiedy zmrok nadciągnął, po kolacji wymknęła się z domu w gabardinowym płaszczu, z latarką elektryczną w kieszeni.
Zresztą psów nie potrzebowała się obawiać – znały ją – i mogła wrócić nawet bardzo późno w nocy nie ściągając niczyjej uwagi, gdyż umówiła się ze służącą Marysią, z którą była w przyjaźni, aby, gdy zastuka, wpuści ła ją przez okno.
Maja zapuściła się w las, między chojary, zupełnie czarne po nocy. Pogwizdując prędko i nerwowo posuwała się naprzód pośród nocnych tajemnic lasu i wpadła w świetny humor.
Noc i las podniecały ją, sprawiały przyjemność, a zarazem uspokajały, tępiły męczarnie ambicji i podrażnionej dumy.
Ale gdy wynurzyła się z lasu na skraj wielkich moczarów podzamcza, zdjął ją leciutki, dreszczyk. Przejmująca była beznadziejność tej okolicy.
Białawe tumany mgieł snuły się nad rozlewiskiem wód, nad bagnami, porosłymi trzciną, nad kępami krzaków. Nie było końca temu pomieszaniu żywiołów ziemi, wody i mgły, w którym wzrok tonął i gubił się, nie mogąc znaleźć oparcia.
Mgły dochodziły prawie do podnóża murów, samotnych i wyniosłych Jak zawsze. Szczekanie psów w oddali brzmiało przeraźliwie, jak głos cierpienia.
Maja nie bala się niczego, co mogło ją spotkać w życiu, ale bała się śmierci. A zamek pusty i nie zamieszkany pośród wód, mgieł i błot był dla niej śmiercią – był istnieniem kończącym się, skazanym na zagładę, oszalałym od własnej wielkości, upadającym pod brzemieniem wieków, była to dogorywająca starość.
I nie bez trwogi dojrzała samotne światełko w oknie narożnej baszty. Mimo to ruszyła naprzód.
Szła teraz groblą i zaraz owionęła ją charakterystyczna wilgoć mgły. Tutaj należało uważać. Nietrudno było zmylić drogę i znaleźć śmierć na zdradnym gruncie, podmokłym i miejscami przechodzącym nieznacznie w bagno.
Dopiero po trzech kwadransach uciążliwego pochodu dotarła do stoku góry zamkowej. Właściwie góra ta tylko na tle absolutnej równiny, z której wyrastała, mogła być zwana górą. W rzeczywistości – wzgórze, nie przekraczające 50 metrów. Ale to przynajmniej było dobre, że ustało drobne błotko, czepiające się nóg.
Z bliska zamek majaczył się poprzez mgłę bardziej jeszcze niesamowicie – coś nieprawdopodobnego zawierało się w fantastycznym, średniowiecznym gmachu z jego wykuszami, blankami, strzelnicami i gontem krytymi basztami. Tu i ówdzie w murze widniało zwykłe okienko z szybami jak w domu mieszkalnym, a także niestylowe, brzydkie szczegóły uwydatniały wyraźniej starość pleśniejącego gmachu.
Maja zaczęła poruszać się z większą ostrożnością. Im bardziej wznosił się grunt, tym mgły stawały się rzadsze, a przy świetle księżyca nietrudno było dostrzec jej sylwetkę.
Na szczęście tuż przed nią ukazała się kępa krzaków – tutaj było wejście do podziemnego korytarza, który drugim końcem łączył się z jedną z piwnic zamkowych.
Kiedyś Cholawicki przeprowadził ją tym przejściem, więcej dla żartu, niż w Poważniejszych zamiarach. Właściwy wylot korytarza przypadał o wiele dalej stąd, w lesie – ale tamta część była nie do przebycia od niepamiętnych czasów. Któryś z późniejszych właścicieli zamku połączył korytarz ze światem w tym miejscu, doskonale zamaskowanym krzakami i prawie niedostępnym. – Po co? – myślała Maja. – Może tędy przychodziła do niego kobieta? Przedzierała się przez gąszcz, póki nie natrafiła na wąskie schodki. Zapaliła latarkę – znalazła się w ciemnym lochu0 pokapującym wilgocią – płosząc szczury, podążała jak tylko mogła najprędzej. Znów schodki, tym razem wiodące w górę i oto sklepiona piwnica. Cholawicki podbiegł do niej.
– Dziękuję – wyszeptał.
Musiała odetchnąć. To przejście było pomimo wszystko emocjonujące. Poprowadził ją krętymi schodami na górę.
Minęli parę komnat parterowych.doszczętnie zrujnowanych i nagich, po czym znów wstąpili na schody, tak wąskie, że zaledwie jeden człowiek mógł się prze- cisnąć.
Jeszcze jakaś sień olbrzymia, pusta i zimna-i weszli do niewielkiego pokoju, j oświetlonego lampą naftową. Na kominku dogasał ogień. Dwie szafy, stolik, parę krzeseł, łóżko w kącie-takie było jego spartańskie umeblowanie. Ale w każdym razie był to pokój zamieszkany – i Maja stanęła pośrodku z uczuciem ulgi.
– Pijesz? – powiedziała, widząc na stole kilka butelek. Podszedł do drzwi i uchylił je nieco.
– Musimy się zachowywać cicho – rzekł półgłosem. – Czy zdajesz sobie j sprawę gdzie jesteś? Ten pokój wypada mniej więcej w połowie południowego skrzydła. Sześć dużych sal przedziela go od pokoju księcia, który mieści się w tzw.; „Dorotce”, to jest w poludniowo-zachodniej baszcie. Umyślnie zostawiam drzwi j uchylone, gdyż nigdy nie wiadomo, czy nie wyjdzie ze swego pokoju. W takim razie musiałabyś zejść na dół. Grzegorz, kamerdyner, mieszka zupełnie w innej stronie.
– Podziwiam twoje nerwy! – rzekła dziewczyna zasłuchana w straszliwą ciszę.
– Dziwisz się, że piję! – wybuchnął. – Gdybym nie pił, oszalałbym jak ten staruszek! Ty nie masz pojęcia, co to jest przebywać dniem i nocą w tym przeklętym miejscu i być zdanym na wszelkie kaprysy szaleńca. Ale to już niedługo potrwa!
Ostatnie słowa wypowiedział z taką radością, że Maja odwróciła twarz od ognia.
– Czyżby było już tak źle? – zapytała.
– Tak! – odparł. Stan jego nerwów pogarsza się widocznie, a to dowodził osłabienia organizmu. Wczoraj w nocy, kiedy wróciłem z Połyki, zrobił mi okropną awanturę, płakał, jęczał, że go opuszczam… nie będę mógł wydalać się teraz: zamku nawet na godzinę, muszę tu siedzieć – ale to już niedługo – i potem wypłyniemy na czyste wody!
Przyciągnął ją do siebie.
– Wiedziałem, że przyjdziesz! Ani na chwilę nie przypuszczałem, żebyś mogła na serio ze mną się pokłócić! Jesteś do mnie przywiązana! Musisz być przywiązana do mnie, gdyż rozumiemy się – oboje jesteśmy trzeźwi, sprytni i odważni. Z nas jest para! Kiedy my zabierzemy się do czegoś, to musi się udać! Ja jestem tym.którego ty potrzebujesz! Nie zawracajmy sobie głowy drobiazgami.’
Wysunęła się lekko z jego objęć.
– Czy aby nie spotka cię rozczarowanie?-rzekła.-Mówię o księciu. Przecież to człowiek niespełna rozumu.