mi trovis diversajn esprimojn, kiuj siatempe ŝajnis al mi bonaj,
sed kiuj nun al mi ne plaĉas kaj kiujn mi volonte ŝanĝus; mi
tamen tion ĉi n e faris, ĉar mi estas konvinkita, ke por verko,
kiu havas la celon subtenadi unuformecon de stilo inter ĉiuj
esperantistoj, severa konstanteco estas multe pli grava, ol
plena perfekteco, kaj la utilo de la faritaj ŝanĝoj estus multe
pli malgranda ol la malutilo, kiun ni ricevus, se mi en ĉiu
nova eldono de la Krestomatio volus fari ŝanĝojn laŭ mia plej
nova opinio aŭ gusto kaj se ĉiu posedanto de la Krestomatio
devus timi, ke nova eldono senvalorigis la malnovan.
Ĉar la Krestomatio enhavas tre grandan kvanton da ma*
terialo, kiu estis verkita en diversaj tempoj kaj de diversaj
aŭtoroj, tial ne estas mirinde, ke en la libro troviĝas kelkaj
vortoj aŭ esprimoj, kiuj ne en ĉiuj lokoj sonas absolute egale
(ekzemple: Jesuo kaj Jezuo, Kanadujo kaj Kanado, iri returnen
kaj returne ktp.). Ĉar ne venis ankoraŭ la tempo, por diri la
lastan vorton pri tiuj dubaj formoj, tial mi preferis ne tuŝi
tiujn duoblajn formojn, sed rigardi ambaŭ formojn kiel egale
bonajn kaj uzeblajn laŭ la libera elekto de la uzantoj.
48
Worterbuch Esperanto-Deutsch 1907. Psalmaro 1908. — N-roj 8—11
N-ro 10. 1907?
Antaŭparolo al la dua eldono de la „W6rterbuch
Esperanto—Deutsch®
Wiister: EG II
v Worterbuch Esperanto — Deutsch“ von Hermann Jŭrgensen. Zvveite
vermehrte Auflage. Moller & Borel, Berlin, paĝ. 3.
(Ĉi tiu antaŭparolo ne troviĝas en la unua eldono, kvankam la
uriua eldono de la „Worterbuch Deutsch — Esperanto“ estas eldonita „sub
la redakcio de Dr. Samenhof“.)
Ĝi troviĝas ankaŭ en la sekvantaj eldonoj, en ĉiuj sub la surskribo
„Respondo al multaj demandantoj“.
Ankaŭ en „Lingvo Internacia“ XII. 1907, n-ro 3, paĝ. 37.
Pri ĉiuj vortoj, kiuj ne estas troveblaj en la verko „Fundamento de Esperanto“ devas decidi la esperantistoj mem (kiom
eble kun helpo de la „Lingva Komitato“ elektita en la Bulonja
Kongreso). Sed se oni deziras scii, kian tradukon mi persone
rekomendus por tiu aŭ alia vorto, kaj la ekzistantaj vortaroj
en aliaj lingvoj ne donas klarigon pri tio ĉi aŭ se ekzistas ia
reciproka malkonsento inter la traduko de la sama vorto en
diversaj vortaroj kaj oni deziras scii, kiun formon mi persone
rekomendas elekti, — mi konsilas (ĝis la „Lingva Komitato“
donos alian decidon) serĉi en la vortaroj esperanta-germana
kaj germana-esperanta eldonitaj de la firmo Esperanto Verlag
Moller & Borel, ĉar tiuj ĉi vortaroj estas redaktataj de mi mem.
N-roll. 1908
Antaŭparolo al la Psalmaro
Wŭster: Ps
„La Psalmaro cc , el la Biblio el la originalo tradukis d-ro L. L.
Zamenhof. Hachette et Cie., Paris 1908, paĝ. I.
Jam antaŭ longe mi intencis kaj promesis traduki la Psalmaron; sub la influo de la deziroj, kiujn mi aŭdis kelkajn fojojn
dum la Kembriĝa kongreso, mi decidis komenci la tradukadon.
La personoj religiaj volu pardoni min, ke mi — ne pastro
kaj ne specialisto en aferoj religiaj — entreprenis fari la tradukon de verko religia; sed mi povas min senkulpigi per tio,
ke mi tradukis la Psalmaron ne kiel verkon religian, sed kiel
gravegan verkon de la homara literaturo. Por celoj pure religiaj eble pli aŭ malpli frue aperos alia traduko, farita de
ekleziuloj-specialistoj. Sed se la komitato, elektita en la Biblia
sekcio de la Kembriĝa kongreso, trovos, ke mia traduko ne
enhavas gravajn erarojn, tiam mia traduko, korektita laŭ la
montroj de la Biblia sekcio, povos kompreneble servi ankaŭ
por celoj pure religiaj.
4 Dietterle, Zamenhof.
49
I. Antauparoloj — Psalmaro 1908. Vortaro Esperanto-Rusa 1909.
Mi faris la tradukon kiel eble zorge, havante antaŭ miaj
okuloj krom la hebrea originalo ankaŭ kelkajn naciajn tradukojn. Mi antaŭvidas, ke kelkaj legantoj plendos, ke multajn
lokojn en mia traduko de la Psalmoj ili ne komprenas. Tial
mi atentigas ilin, ke, se ili volas legi ion „tre facile kompreneblan”, ili ne legu la Psalmojn. Mi donas nur tradukon,
sed ne komentarion, kaj mi ne povas permesi al mi arbitre
ŝanĝi la tekston.
N-ro 12. 1909
Antaŭparolo al la Vortaro Esperanto—Rusa
Wŭster: ER
„Vortaro Esperanto — Rusa“ Eldono 1909 de la librejo „Esperanio“
en Moskvo, paĝ. I.
Ĉi tiu vortaro, aranĝita laŭ la Vortaro Esperanto—Germana
de H. Jŭrgensen, prezentas la duan parton de mia ĝis nun
ekzistinta^ „Plena Vortaro de Esperanto, parto Rusa—Esperanta“. ĉi ne enhavas en si ion novan, ĝi prezentas simple
kiom eble plenan kolekton da vortoj, kiuj en la nuna tempo
estas trovataj en la esperanta literaturo kaj en la alilingvaj
esperantaj vortaroj.
N-ro 13. 1910
Antaŭparolo al la Lingvaj Respondoj
‘VViister: LRK
„Lingvaj Respondoj u (Plena Kolekto). Esperantista Centra Librejo,
Paris 1925, paĝ. 7.
Komencante de Decembro 1906, mi, per La Revuo, de
tempo al tempo donadis al diversaj demandantoj respondojn
pri diversaj lingvaj demandoj. Tiuj Respondoj havis karakteron
pure privatan, tiel same kiel la respondoj, kiujn en diversaj
gazetoj donas aliaj kompetentaj esperantistoj. Sed kiam mi
vidis, ke multaj personoj vidas en miaj Respondoj kvazaŭ ian
„oficialan decidon” pri tiu aŭ alia demando, kaj miaj Respondoj
sekve povus malhelpi la tute liberan evoluadon de nia lingvo
aŭ malhelpe entrudiĝi en la kampon, kiu devas aparteni plene
al nia Akademio, mi ĉesis publikigi la Respondojn. Tamen,
ĉar certa nombro de miaj Respondoj jam estas publikigita kaj
ĉar oni eble povus trovi en ili ian utilan konsilon, tial mi
opinias, ke ne malutilos, se ili estos reeldonitaj kune en formo
de aparta broŝuro, kun aldono de la Alfabeta Registro, afable
pretigita de s-ro Richard Sharpe*.
Sed mi denove atentigas la legantojn, ke miaj Respondoj
* Ne publikigita en ĉi tiu nova libro, pro neutileco.
50
Lingvaj Respondoj 1910. Genezo 1910’. — N-roj 11—14
devas esti rigardataj kiel opinioj kaj konsiloj absolute privataj;
fari oficialan decidon pri tiu aŭ alia duba lingva demando
havas la rajton nur nia Akademio, post voĉdona interkonsiliĝo
kun la tuta Lingva Komitato.
Oni tamen ne malkomprenu min. Mi tute ne apartenas al
tiuj personoj, kiuj dezirus, ke la Akademio donadu al ni kiom
eble pli da decidoj. En lingvaj demandoj ĉiu superflua „decido a
katenas, kaj ni devas esti kun ĝi tre singardaj; „decidojn rt oni
devas fari nur en okazo de efektiva kaj senduba neceseco!
N-ro 14. 1910
Antaŭparolo al la Genezo
Wuster: Gen
„La Revuo“ IV. 1909/10, paĝ. 337—338. Tie sub la surskribo „La
Biblio . Antaŭparolo de la tradukinto“.
„Genezo.“ Unua libro de Moseo. El la originalo tradukis d-ro L.
L. Zamenhof. Unua aparta eldono ĉe Hachette et Cie., Paris 1911.
Antaŭparolo de la tradukinto
Mi opinias, ke estas plej necese, ke ni kiel eble plej baldaŭ
posedu bonan tradukon de la tuta Biblio. Kian ajn vidpunkton
ĉiu el ni aparte havas pri aferoj religiaj, neniu (eĉ plej granda
malamiko de ĉia religio) povas nei, ke el la tuta ĝisnuna literaturo de la homaro la plej grava verko sendube estas la
Biblio kaj posedi ĝin en bona esperanta traduko estus por ni