kelkaj strangaj esprimoj en la tekstoj (kiel ekz. „kiel eble pli u anstataŭ
„kiel eble plej u ; pri kelkaj vortformoj kun „iĝ u aŭ sen „ec u , „aĵ u , pri la di-1 Estos interese, diri ion pri jena situacio: Kompletajn jarkolektojn
de la gazeto „La Esperantisto u mi povis konstati nur ĉe 3 personoj. lli
estas: s-ro Bailev en Manchester, s-ro E. de Wahl en Reval (Tallinn)
kaj s-ro Eugen Wŭster en Berlin. (Por la kolekto de la laste nomita,
kiu estis je mia dispono, mankas ankoraŭ unu numero, la numero 11,
1890; ĝin tre precize kopiis por mi s-ro Bailey, al kiu mi ĉi tie denove
esprimas mian koregan dankon. Li ankaŭ helpis min rilate la enhavon
de kelkaj linioj, ne plu sufiĉe klare legeblaj en la ekzemplero de Wŭster.)
Eĉ neniu el lafamilio de Zamenhof hodiaŭ posedas kompletan kolekton; jam 1892 Zamenhof mem ne plu posedis ĝin.
57
II. A. Gazetartikoloj el
versaj skribmanieroj de la sama nomo; pri la uzado de „de“ kaj »da“ y
»po“, „pro“, „por“ ktp.; pri la uzado aŭ neuzado de la adjektiva pluralo;
pri mankantaj vortetoj ktp. ktp.). Kelkfoje ankaŭ la frazaj „periodoj“ de
Zamenhof (same kiel en la unuaj broŝuroj) estas iom malsimplaj kaj ne
tuj kompreneblaj. Estus tre interesa tasko, sur la bazo de ĉiuj tekstoj
en la „Originala Verkaro“ de Zamenhof konstati, kiamaniere iom post
iom lia stilo pliperfektiĝis ĝis perfektaj klareco kaj simpleco.
Mi ĉi tie ĝenerale nur konstatu, ke mi multfoje komparis mian
manuskripton kun la tekstoj Zamenhofaj kaj la presprovaĵojn kun mia
manuskripto, kaj ke mi laboris, ĉiam piece respektante d-ron Zamenhof
mem, cetere nur celante, ke la esperantistaro posedu la tutan materialon
en kiel eble plej taŭga kaj superrigardebla formo.
1889
N-ro 1. paĝ. 15
z Respondoj al la amikoj 1
A1 s-ro I. V. en T. — Vi plendas, ke en via urbo ĝis nun
neniu ankoraŭ ion scias pri la lingvo Esperanto! Nu 2 , kiu
estas kulpa? Se la amikoj en T. anstataŭ ion fari kaj vastigi
nian aferon atendos, ke oni laboru energie, ke oni faru la
aferon pli konata en ilia urbo — tiam nia afero neniam progresos en via urbo. Vi demandas min kial nia afero estas
ankoraŭ malmulte konata 3 en via urbo! Ne forgesu, ke en
nia afero mi estas nur unu el la laboristoj, kaj se mi devus
mem kaj sola fari la tutan aferon, kiu devas esti farata de
multaj lokoj, tiam 4 nia afero estus perdita.
N-ro 2.
A1 s-ro M-n. en G. — Via letero estas subskribita: „Unu
el la plej varmaj amikoj de la lingvo Esperanto“! Mi efektive
memoras, ke de tempo al tempo vi sendas al mi leterojn kun
demandoj pri la irado de la afero; sed neniam ankoraŭ vi
skribis al mi kion vi mem faris por nia afero. Varma amiko
de nia afero povas sin nomi ne tiu kiu ĉiam demandas, sed nur
tiu kiu laboras por nia afero kaj vastigas ĝin. Anstataŭ demandi
min ĉiumonate „kio estis farita K , vi devas en la fino de ĉiu
monato demandi vin mem: „kion mi faris por nia afero en la
pasinta monato?“
1 La „respondoj“ en „La Esperantisto“, same kiel la „leteroj“ —
komp. ekz. II. 4 = 1889, paĝ. 18; II. 17 = 1890, paĝ. 52 — ne estas
leteroj alsenditaj al iu persono, sed nur gazetaj sciigoj. 2 teksto: nun.
3 teksto: kornato. 4 teksto: tiom.
,La Esperantisto a 1889. — N-roj 1—3
N-ro 3. paĝ. 17—18
z Tutmonda ligo de Esperantistoj 1
La legantoj memoras, ke ne volante preni sur min la tutan
respondecon por la sorto de nia lingvo, mi fordonis ĝin en la
manojn de la kongreso, kiu estis esperata laŭ la iniciativo de
la Amerika Filozofia Societo. Sed nun pasis jam pli ol lf jaroj,
kaj la kongreso bedaŭrinde ne efektiviĝis, kaj pro la indiferenteco de la instruituloj ĝi jam kredeble neniam efektiviĝos. Dume
la afero restis sen kondukanto. Kvankam 2 de multaj flankoj oni
sin turnas ankoraŭ ordinare al mi mem kun diversaj proponoj,
sed mi ne havas jam la privilegion nek akcepti nek malakcepti
la faratajn proponojn kaj fari en la lingvo ian ŝanĝon laŭ mia
propra bontrovo. Se mi volus ankoraŭ esti mem leĝdonanto
en la lingvo kaj ŝanĝadi ĝin ĉiutage laŭ mia propra volo, tiam
la afero baldaŭ tute detruiĝus. Ankaŭ se mi volus esti mem
la kondukanto de la laboroj, la afero ne malproksime irus, ĉar
mi, unu sola persono, estas tro inalforta. Ni bezonas nun
havi ian ligon aŭ akademion, kiu estante kreita de la amikoj
mem, estus aŭtoritata por ĉiuj amikoj de nia afero. La kreadon
de tia ligo mi intencas nun proponi al niaj amikoj.
E1 la „Aldono al la Dua Libro“ la legantoj eble memoras
ankoraŭ, ke mi konsilis, ke en la okazo se la kongreso Amerika
ne efektiviĝos, la amikoj de nia afero faru mem kongreson aŭ
fondu akademion ne pli frue ol en la jaro 1893. ĉis tiu tempo,
t. e. en la daŭro de la unuaj 5 jaroj, en la lingvo laŭ mia opinio
nenio devus esti ŝanĝata kaj la tuta laborado de la amikoj
devus havi la celon nur fortigi kaj vastigi nian aferon. Sed
multaj el niaj amikoj ne volas pacience atendi kaj labori; ili
volas, ke tia aŭ alia ŝanĝo estu farata jam nun. Ili forgesas,
ke pacienco estas la unua kondiĉo, sen kiu nia sankta afero
povas baldaŭ fali en grandan danĝeron. Mi ripetas, ke mia
persona opinio restas ankoraŭ nun tiu sama kiel antaŭe, t. e.
ke la kelkajn unuajn jarojn 3 ni ne devas pensi pri plibonigado
de la lingvo (kvankam la plej granda de la farataj proponoj
tute ne plibonigus la lingvon); sed nur pri ĝia fortigado kaj
vastigado. Sed ne volante sur min solan preni la tutan
respondecon por nia grava afero, ne volante ke oni vidu en
mia maniero de laborado aŭtoran obstinecon aŭ la timon perdi
la multan monon kiun mi enmetis en nian sanktan aferon, —
mi proponas nun mem, ke niaj amikoj jam nun fondu tutmondan ligon, kaj en la manoj de tiu ĉi ligo kuŝos nun la
1 La artikolo estas verkita kaj en germana lingvo kaj en Esperanto.
2 „kvankam“ ĉi tie en la senco de „tamen“. 3 teksto: la kelkaj unuaj jaroj.
59
II. A. Gazetartikoloj el
tuta sorto de nia afero. Tiu ĉi ligo estu la sola kaj absoluta
leĝdonanto en nia afero. La ligo estos kreita de niaj amikoj
mem, kaj la decidoj de la ligo prezentos la decidojn de la
plejmulto de la amikoj de nia afero. Mi promesas al tiuj ĉi
decidoj mian tutan obeon, kaj mi esperas, ke ankaŭ por ĉiuj
niaj amikoj la decidoj de la ligo estos sanktaj, kaj neniu, al
kiu nia ideo estas kara, volos labori kontraŭ la decidoj de la
ligo, se ili eĉ ne plaĉos al li.
En unu el la venontaj numeroj de la „Esperantisto a mi
donos mian projekton de statutoj por la tutmonda ligo de
esperantistoj. Sed antaŭ ol mi presos mian projekton, mi
petas ke ankaŭ la aliaj amikoj sendu al la redakcio siajn 1 projektojn. Kelkaj el la plej bonaj projektoj estos presitaj en la
„Esperantisto a , kaj la projekto, kiu la plej multe plaĉas al
niaj amikoj, estos akceptita.
La plej gravaj demandoj, kiuj devas esti priparolitaj en la
projektoj, estas:
1. Kio estas postulata por fariĝi membro de la ligo?
2. Kie la ligo prenados la rimedojn materialajn por sukcesa Ia-borado?
3. Kiel devas esti organizataj la kluboj lokaj kaj en kia rilato ili
devas stari al la ligo?
4. De kiuj personoj kaj per kia maniero la ligo devas esti administrata?
5. De kiuj personoj kaj per kia maniero devas esti farataj la decidoj tuŝantaj la ŝanĝojn en la lingvo?