Наглядальнікі развінчваюць глядзельныя трубы, з лавак ускакваюць, узіраюцца, засланяючы вочы. Дырэктар размяркоўвае групы, кіруе пошукамі.
Галасы
Хіба яго знойдзеш!.. Трэба голага чалавека на сянніку ў кожным акне выставіць — ён на чалавека бяжыць...
Урачысты голас
Знайшоў! Ёсць! Паўзе!..
Біноклі і глядзельныя трубы накіраваны ў адну кропку. Маўчанне, якое перарываецца шчоўканнем фота- і кінаапаратаў.
Прафесар (прыглушаным шэптам)
Так... Гэта ён! Пастаўце засады і варту. Пажарныя, сюды!!!
Людзі з сеткамі абкружаюць месца. Пажарнікі развінчваюць лесвіцу, людзі караскаюцца адзін за адным.
Дырэктар (апускае трубу, панылым голасам)
Уцёк... На суседнюю сцяну папоўз... О! Сарвецца — заб’ецца! Смельчакі, добраахвотнікі, героі!!! Сюды!!!
Развінчваюць лесвіцу перад другой сцяной, ускараскваюцца. Гледачы заміраюць.
Голас захаплення зверху
Злавіў! Ура!
Дырэктар
Хутчэй!!! Асцярожней!!! Не ўпусціце, не пакамечце жывёліне лапкі...
Па лесвіцы з рук у рукі перадаюць звера, нарэшце ён у дырэктарскіх руках. Дырэктар хавае звера ў куфэрак і падымае куфэрак над галавой.
Дзякуй вам, непрыкметныя працаўнікі навукі! Наш заалагічны сад ашчасліўлены, маючы такі шэдэўр... Мы злавілі вельмі рэдкі экземпляр вымерлага і папулярнейшага ў пачатку стагоддзя насякомага. Наш горад можа ганарыцца — да нас будуць сцякацца вучоныя і турысты... Тут, у маіх руках, адзіны на свеце жывы «клопус нармаліс». Разыходзьцеся, грамадзяне: жывёліна заснула, жывёліна склала лапкі, жывёліна хоча спаць. Я запрашаю вас усіх на ўрачыстае адкрыццё ў заапарк. Важнейшы, трывожнейшы акт злаўлення завершаны!
VIII
Гладкія, апалавыя, напаўпразрыстыя сцены пакоя. Зверху, з-за карніза роўная палоска блакітнаватага святла. Злева вялікае акно. Перад акном рабочы чарцёжны стол. Радыё. Экран. Некалькі кніг. Справа высунуты са сцяны ложак, на ложку, пад чысцюткай коўдрай, найбруднейшы Прысыпкін. Венцілятары. Вакол Прысыпкіна ўсё забруджана. На стале акуркі, перакуленыя бутэлькі. На лямпе абрывак ружовай паперы. Прысыпкін стогне. Урач нервова ходзіць па пакоі.
Прафесар (уваходзіць)
Як справы хворага?
Урач
Хворага — не ведаю, а мае агідныя! Калі вы не наладзіце змену кожнай паўгадзіны,— ён перазаразіць усіх. Як дыхне, дык у мяне ногі падкошваюцца! Я ўжо сем вентылятараў паставіў: смурод разганяць.
Прысыпкін
О-о-о!
Прафесар кідаецца да Прысыпкіна.
Прысыпкін
Прафесар, о прафесар!!!
Прафесар цягне носам і адхінаецца і, хістаючыся, ловіць паветра рукамі.
Прысыпкін
Пахмяліцца...
Прафесар налівае піва на донца шклянкі, падае.
Прысыпкін (прыпадымаецца на локцях, дакорліва)
Уваскрэсілі... і здзекуюцца. Што гэта мне — як слану ліманад!..
Прафесар
Грамадства спадзяецца развіць цябе да ступені чалавека.
Прысыпкін
Чорт з вамі і з вашым грамадствам! Я вас не прасіў мяне ажыўляць. Замарозьце мяне зноў! Во!!!
Прафесар
Не разумею, пра што ты гаворыш? Наша жыццё належыць калектыву, і ні я, ні хто іншы не могуць гэтае жыццё...
Прысыпкін
Ды якое ж гэта жыццё, калі нават картку любімай дзяўчыны нельга да сценкі прыкнопіць? Усе кнопкі аб праклятае шкло абламваюцца... Таварыш прафесар, дайце пахмяліцца.
Прафесар (налівае шклянку)
Толькі не дыхайце ў мой бок.
Зоя Бярозкіна ўваходзіць з двума стосікамі кніг. Урачы перагаворваюцца з ёй шэптам, выходзяць.
Зоя Бярозкіна (сядае каля Прысыпкіна, распакоўвае кнігі)
Не ведаю, ці спатрэбіцца гэта. Пра што ты казаў, гэтага няма, і ніхто не ведае пра гэта. Ёсць пра ружы толькі ў падручніках садоўніцтва, ёсць мроі толькі ў медыцыне, у аддзеле сноў. Вось дзве найцікавейшыя кнігі прыблізна таго часу. Пераклад з англійскай: Хувер [49] — «Як я быў прэзідэнтам».
49
Хувер (Гувер) Герберт Кларк — амерыканскі рэакцыйны палітычны дзеяч, быў абраны прэзідэнтам ЗША ў 1928 годзе, займаў пост прэзідэнта з 1929 па 1933 год.