Рыпнулі дзверы — сюды, у белы пакой, зайшоў Віця. Імкнучыся да яе, i бянтэжыўся (мусіць, ад бацькавай звягі), i закахана песціў позіркам. Яго гэтая закаханасць была незвычайная. Ён кахаў яе не так, як звычайна кахае мужчына кабету (шануе, беражэ, але вельмі не песціць), a любіў як штосьці святое i недатыкальнае. Здаецца, схаваў бы яе за пазуху альбо за шкло ды любаваўся б на яе ўвесь дзень. Яго не засмучалі вясковыя чуткі, насмешкі, што «ўзяў жонку з пасагам». Ён ніколі не дапытваўся, ці праўда, што Антонік не яго, не папікаў, зноў жа неяк дзіўна, бы якую прыгожую ляльку, палюбіў дзіця. Праўда, здараліся выпадкі, як заўважала часамі, падыходзіў да калыскі i падоўгу разглядваў Антоніка. Чуў крокі, лавіў яе запытальны позірк — адскокваў ад калыскі, нібы злоўлены на крадзяжы, сцінаўся, але допытаў не вёў. Наадварот, пасля цёрся ля яе, нібы кацяня, шукаючы пяшчоты. Варта было ёй не адштурхнуць — аж цвіў ад шчасця. A калі яшчэ бачыў усмешку — дык быў незвычайна ўзнёслы.
— Уставай, золатка,— прамовіў i цяпер мякка, лагодна, сеў на краі ложка, прыклаў няголеную, але не калючую шчаку да яе шчакі, легка паклау руку на жывот.
Раней, у першыя месяцы замужжа, з прыкрасцю пераносіла яго гэтую далікатную ласку, пазней, калі паправілася пасля родаў, паспакайнела і, пачуўшыся кабетаю, міжволі пацягнулася да яго як да мужчыны. Але мужчына ён быў няўдалы, дык радасці, уцехі не адчула, пачала ўсё больш i больш набіраць, назапашваць у душы незадаволенасці, расчаравання. Задаволеная была найчасцей у сне, калі сніла сябе разам з Янкам, а то нават i з маладым пастаяльцам. Ён, гэты малады, паглядны, фарсісты i з гуллівымі вачыма паручнік, хутка прыкмеціў яе галаднавата-неспатолены настрой, хітра i спакусліва заляцаўся, смела i рашуча падбіваў на блізкасць. Абы заспеў у хаце, у гумне адну, дык i ўспыхваў, нашэптваючы: «Пані Зосечка, які ў вас мілы тварык! Які стан! Якія грудзі! Вы — ружа ў гэтай глухой пушчы! Вы i ў сталіцы былі б не апошняю! Я ніколі не думаў, што знайду тут такую красу!»
Гэтыя словы, агняны позірк хвалявалі яе маладую кроў, але яна не прымала залёты. Брала дарагія падарункі, ды маладосць, годнасць сваю не асаромела. Не дзеля мужа — дзеля Янкі. Зацяжарала ад Віці. Хоць i без вялікай радасці.
— Гуляе наша дочачка...— усцешыўся Віця, запыніўшы далонь там, дзе чуліся настойлівыя штуршкі. Пасля пацалаваў яе.
Яна не адказала. Незадаволена зморшчылася, нібы ад назойлівай мухі. Пасля без злосці, але непрыязна адпіхнула яго.
— Уставай, золатка,— Віця не зазлаваў, зноў папрасіў i апусціўся на калені каля ложка.— Тата злуе.
— А хто вінаваты, што пакутуем мы ад твайго таты? — буркнула.— Аддзяліліся б, дык былі б самі сабе гаспадарэ.
Сказала тое, што думала i сама, i чаму вучыла маці.
— Тата ж не хоча дзяліць гаспадарку, даваць лес на хату...
— Тата-тата! А ты хто тут? Парабак?
Ён сумеўся, замоўк.
— I ты парабак тут, i я парабчанка,—выгаварыла набалелае.— Hi голасу свайго не маем, ні...
— Ну, не гневайся, золатца. Табе ж не трэба гневацца.
— Цяля ты! — забурчэла.— Не мужчына i не гаспадар...
— Ну, няхай ацішэе трохі на свеце, тады адыдзем,— пачаў зноў апраўдвацца.— Цяпер, праўда, не час дзяліцца. Ды Шлёма кажа: скора яшчэ горай можа быць... У нас тут, у Расеі...
— Менш слухаў бы твой бацька таго Шлёму, дык лепей было б...
— Шлёма ўсё ведае...
Рыпнулі дзверы —i яны абое пахапліва зірнулі туды. Ля вушака стаяў таўсматы Крывы — у валенках, у кажушку без рукавоў.
— Цьфу! — плюнуў. Канечне ж, зазлаваў на сына, які ўкленчваў перад жонкаю.— Каб на цябе халера: начная зязюля перакукуе-такі дзённую...
Цыркнуў зноў i з ляскам зачыніў за сабою дзверы.
Віця падскочыў, з сорамам залыпаў вейкамі. Зося адкінула коўдру, памалу i спакойна спаўзла з ложка. Але не змагла ўстояць на нагах, прысела: была ўжо цяжкая i непаваротлівая. Зморшчылася, бо зноў не адчула мацярынскага шчасця, прымала сваю долю як безвыходны прыродны прымус.