— Я ўжо і не памятаю...
— Сама меней дзве, калі меркаваць па астатніх днях... Ён вас абразіў... Мажліва, накінуўся на вас. Ва ўсякім разе, вы біліся...
— Біліся...
— У вас не было з сабой ніякай зброі?
— Не... Я нават не ўзяў у руку малаток...
Ніхто і ўвагі не звярнуў на гэтыя словы, аб якіх сам Лябро неўзабаве пашкадаваў, бо яны маглі лёгка стаць завязкаю абвінавачвання.
— Ён адштурхнуў вас, і лодка перакулілася... А ў вадзе ўчапіўся ў вас, бо не ўмеў плаваць... Тут яму і канец прыйшоў... Ну, што ж, адным меней...
Лябро нічога не мог зразумець. Можа, ён трызніць? Можа, кашмар усіх апошніх тыдняў дабіў яго, і прыйшоў гэты салодкі і лёгкі сон?..
Усё, калі паслухаць следчага, было так проста, што здавалася ўжо немагчымым, зусім нерэальным.
— Я прашу, каб мне даравалі тое, што я зрабіў...
— Ды пра што вы, смешны вы чалавек! Вы абараняліся, і закон на вашым баку. З такімі тыпамі...
Не, здавалася Лябро, нешта ў гэтай гісторыі не так, вельмі ўжо спакойным быў следчы. Лябро пачаў яшчэ больш турбавацца і адчуў сябе зусім няшчасным. А паколькі ў яго была пасля халоднага купання і перажытага страху гарачка, ён блытаў дні сённяшнія і ўчарашнія, казаў нешта такое, чаго ніхто не мог уцяміць, напрыклад, згадваў раптам нейкую пірогу дзесьці ў Мбале.
— Вядома, цяпер я разумею, што нельга было так рабіць, — умольваў Лябро следчага.
— Ваша жонка, Марыс, рыбак Віяль і многія іншыя расказалі нам усё...
Што маглі яны расказаць, гэтыя людзі, якія нічога не ведалі?
— Вы велікадушны, гасцінны чалавек. Дзівак, якіх пашукаць... Не кожнага ж чалавека, з якім пілі колісь раз-два, трэба так сустракаць, калі ў яго за душою ніводнага франка. Шаноўны пан Лябро, адзіная ваша памылка ў тым, што вы не пацікавіліся ў паліцыі, што гэта за тып... Калі б вы зайшлі да нас...
— Га?..
Што гэта кажа яму камісар?.. Пра якога тыпа трэба было яму пацікавіцца ў іх?..
— Гэтага чалавека шукала па абвінавачванні ў махлярстве паліцыя не менш як пяці краін. Яму ўжо не было куды дзецца. Дзе б ён ні з'явіўся, яго маглі пазнаць і схапіць. Таму і кажу, што адным меней... Больш ужо гэтага прайдзісвета Марэлье ўспамінаць не будуць...
Што ён чуе?.. Як... Марэлье?..
— Прабачце, — спытаўся Лябро далікатна нейкім чужым голасам, — што вы сказалі?
— Марэлье... Жуль Марэлье... Дваццаць гадоў гастраляваў па Паўночнай Афрыцы і міжземнаморскім узбярэжжы, жыў адным махлярствам, не грэбуючы нічым... А да таго адседзеў дзесяць гадоў у турме за крадзеж з узломам.
— Хвілінку!.. Хвілінку... Вы ўпэўнены, што яго звалі Жуль Марэлье?
— Мы не толькі знайшлі ў валізах гэтага тыпа яго дакументы, але і маем адбіткі яго пальцаў і антрапаметрычную картку...
— Вы сказалі, што ён... што ён сядзеў у турме?.. Чакайце... Вы прабачце... галава баліць... Калі дакладна ён сядзеў у турме?
— Трыццаць гадоў таму...
— А нага ў яго...
Лябро змоўк. Сілы не было гаварыць.
— Што — нага?
— Як ён застаўся без нагі?
— Ён страціў яе, калі спрабаваў аднойчы ўцячы з турмы. Саскочыў у цемнаце з дзесяціметровага муру акурат на жалезныя штыры... Не ведаў, што там, унізе... Пан Лябро, здаецца, вы стаміліся... Доктар у суседнім пакоі, гаворыць з вашай жонкаю. Зараз я яго паклічу.
— Не... Чакайце... А калі ён быў у Габоне?
— Ніколі... Мы ўсю яго біяграфію ведаем... Ніжэй Дакара ён у бок экватара не спускаўся... Вам што, кепска?
— Не звяртайце ўвагі... І што... ён ніколі не быў у балотах Мбале?
— Прабачце?
— Гэта адзін з раёнаў Габона...
— Я ж вам сказаў...
І тут Лябро адчайна прастагнаў:
— Значыцца, гэта не ён!.. Не той Жуль...
Занепакоены камісар адчыніў дзверы і паклікаў доктара:
— Пан доктар!.. Мне здаецца, хвораму кепска!..
— Ды не! Пакіньце мяне аднаго! — закрычаў Лябро, адчуваючы жаданне біцца галавою аб сцяну. — Вы не зможаце зразумець... Гэта быў не той Жуль... Я забіў другога Жуля... Другога Жуля, які...
— Супакойся, Аскар, — перапыніла ягоныя крыкі жонка. — Не варушыся. Ты трызніш, мой дарагі...
— Што я сказаў? — спытаўся Лябро, ачуняўшы.
— Глупства... Але ж ты нас і напалохаў... Так ты да інсульту дойдзеш...
— Дык што я сказаў?
— Кажу ж, глупства нейкае... Усё пра Жуля... То пра аднаго, то пра другога... Толькі і трызніш гэтым махляром, дык ён табе ўжо дваіцца стаў...
— Што яшчэ я казаў? — горка ўсміхнуўся Лябро.
— Што забіў яго нізавошта... Супакойся, дурненькі... Выпі мікстуры... Выпі, яна не горкая... Заснеш...
Ён адразу ж выпіў гэту мікстуру, так хацелася заснуць: цяперашні яго кашмар быў проста невыносны! Нізашто забіў чалавека!.. Нейкага абармота, які не быў тым самым Жулем, з якім ён так жорстка абышоўся некалі ў Габоне... Забіў нікчэмнага тыпа, які не хацеў зрабіць яму нічога благога, звычайнага жуліка, які толькі і думаў, што, пагражаючы яму час ад часу, пажыць спакойна за ягоны кошт на Паркэролі!..