I, як усе сапраўдныя дамавікі і здані, яны зніклі ў глыбіні, як толькі пачало брацца на досвітак.
Нам ніколі не ўдалося б атрымаць правільнае тлумачэнне гэтага начнога наведвання трох святлівых страшыдлаў, каб рашэнне загадкі не прыйшло само па сабе, калі праз паўтара дня пры яркім сснцы да нас з’явіўся яшчэ адзін наведвальнік. Гэта адбылося 24 мая, калі мы дрэйфавалі на лёгкім зыбу, якраз на 95° заходняй даўжыні і 7° паўднёвай шырыні. Было каля паўдня, і мы толькі што выкінулі за борт вантробы дзвюх вялікіх залатых макрэлей, якіх злавілі раніцой. Для таго каб асвяжыцца, я саскочыў з носа плыта ў акіян і, прывязаны да канца вяроўкі, ляжаў у вадзе, гатовы кожную хвіліну пры першай небяспецы вылезці на бярвенні плыта. Раптам я заўважыў тоўстую бурую рыбіну даўжынёй каля двух метраў, якая павольна падплывала ў празрыстай вадзе з яўным намерам бліжэй пазнаёміцца са мною. Я хуценька ўскарабкаўся на край плыта і, седзячы пад гарачымі праменнямі сонца, пачаў назіраць за рыбай; у гэты момант пачуўся дзікі крык Кнута, які сядзеў на карме за бамбукавай каютай. Ён крычаў з усяе сілы «акула!», пакуль голас яго не сарваўся і не перайшоў у фальцэт. Паколькі акулы з’яўляліся ля плыта амаль штодзень, не выклікаючы такога хвалявання, мы ўсе зразумелі, што адбылося нешта зусім асаблівае, і кінуліся на карму, каб ратаваць Кнута.
Кнут сядзеў там на кукішках і мыў у вадзе свае штаны; калі ён на нейкі момант узняў вочы, перад ім была пачварная морда, якой ніхто з нас не бачыў за ўсё сваё жыццё, галава сапраўднага марскота страшыдла — такая вялізная і такая агідная, што калі б нават з’явіўся перад намі сам дух мора, ён не зрабіў бы на нас такога моцнага ўражання. Абапал шырокай і пляскатай, як у жабы, галавы сядзелі два маленькія вокі, а вакол жабінай пашчы, шырынёй траха не паўметра, цягнуліся, звісаючы ля куткоў рота, доўгія складкі.
Галава пераходзіла ў вялізнае тулава, якое заканчвалася доўгім тонкім хвастом са спічастым хваставым плаўніком; плаўнік гэты стаяў зусім прама і сведчыў, што марское страшыдла не належыць да атрада кітоў. Тулава здавалася ў вадзе бураватым, але і галава і цела былі густа ўсыпаны маленькімі белымі плямамі. Страшыдла павольна рухалася, ляніва плывучы за нашай кармой. Яно ашчэрылася, нібы бульдог, і злёгку біла хвастом. Вялікі круглы плаўнік на спіне тырчаў з вады, часам высоўваўся і хваставы плаўнік; а калі страшыдлу здаралася апынуцца ў яміне паміж хвалямі, вада перакочвалася цераз яго шырокую спіну, быццам абмывала нейкі падводны рыф. Перад яго шырокай пашчай веерападобным строем плыла цэлая чарада паласатых, як зебра, лоцманаў, а вялікія прыліпалы і іншыя паразіты сядзелі, моцна ўчапіўшыся ў вялізнае тулава, і падарожнічалі з ім у вадзе; усе разам яны з’яўляліся цікавай калекцыяй, якая размясцілася вакол чагосьці падобнага на плывучую скалу, што глыбока сядзела ў вадзе.
Залатая макрэль, кілаграмаў дзесяць вагой, насаджаная на шэсць самых вялікіх рыбалоўных кручкоў, вісела ззаду плыта як прынада для акул; лоцманы натрапілі на залатую макрэль, патыкаліся носам, не чапаючы яе, а потым заспяшаліся назад да свайго гаспадара і ўладара, марскога цара. Нібы механічная пачвара, ён пусціў у ход сваю машыну і, лёгка слізгаючы ў вадзе, наблізіўся да залатой макрэлі, якая ляжала перад яго пашчай. Мы асцярожна падцягнулі прынаду да самага краю плыта, і марское страшыдла павольна рушыла за ёю. Яно не разяўляла рота, быццам лічачы, што не варта расчыняць насцеж дзверы дзеля такой нікчэмнай дробязі, як макрэль, што стукалася аб яго пашчу. Калі гігант падсунуўся да самага плыта, ён пацёрся спіною аб цяжкае рулявое вясло, і яно адразу выскачыла з вады. Цяпер мы мелі поўную магчымасць разгледзець страшыдла з самай блізкай адлегласці — з такой блізкай адлегласці, што, убачыўшы гэтае невыказна фантастычнае відовішча, мы ўсе нібы звар’яцелі і, недарэчна рагочучы, пачалі штосьці ўзбуджана крычаць. Сам Уолт Дзісней[29], пры ўсёй сіле сваёй фантазіі, не мог бы стварыць больш пачварнае марское страшыдла, чым тое, што раптам апынулася каля нас, варушачы жахлівымі сківіцамі ля краю плыта.
29
Уолт Дзісней — сучасны амерыканскі кінарэжысёр-мультыплікатар; вядомы яго фільмы «Тры парасяткі», «Бэмбі», «Беласнежка і сем гномаў» і інш.