Выбрать главу

Кнут і Тарстэйн заўсёды штосьці рабілі са сваімі напаўсухімі батарэямі, паяльнікамі і схемамі. Для таго каб іх маленькая радыёстанцыя працавала сярод пырскаў і сырасці, на вышыні 30 сантыметраў над паверхняй вады, патрабаваўся ўвесь вопыт, набыты імі ў час вайны. Кожную ноч яны па чарзе пасылалі ў эфір звесткі аб надвор’і. Іх прымалі выпадковыя радыёаматары і перадавалі затым Метэаралагічнаму інстытуту ў Вашынгтон і ў іншыя адрасы. Эрык звычайна сядзеў на палубе, папраўляў парусы і сплятаў канцы вяровак; часам ён выразаў што-небудзь з дрэва або маляваў на паперы барадатых людзей і незвычайных рыбін. Штодзённа, роўна ў поўдзень, ён браў секстант і залазіў на скрыню, каб глянуць на сонца і вызначыць, колькі мы праплылі за мінулыя суткі. У мяне таксама хапала работы: я вёў суднавы журнал, пісаў справаздачы, збіраў планктон, лавіў рыбу, рабіў кіназдымкі. У кожнага быў свой занятак, свая работа, за якую ён адказваў, і ніхто не ўмешваўся ў справы другіх. Усе менш прыемныя работы, як вахта ля руля і прыгатаванне ежы, выконваліся па чарзе. Кожнаму даводзілася праводзіць ля рулявога вясла па дзве гадзіны днём і па дзве гадзіны ноччу. А абавязкі кока кожны з нас выконваў па раскладу дзённых дзяжурстваў. На плыце было не так многа законаў і правілаў: стоячы ўночы на вахце, неабходна абавязкова абвязвацца вяроўкай, выратавальная вяроўка павінна знаходзіцца на пэўным месцы, у каюце няможна есці, а «прыбіральняй» з’яўляецца толькі самы далёкі канец кармавога бервяна. Калі трэба было прыняць важнае рашэнне, мы на манер індзейцаў склікалі ваенны савет і, перш чым што-небудзь пастанавіць, усе разам абмяркоўвалі пытанне.

Звычайна дзень на борце «Кон-Цікі» пачынаўся з таго, што той, хго стаяў апошнім на начной вахце, раскатурхваў кока, і заспаны кухар, вылезшы на мокрую ад расы палубу, залітую ранішнім сонцам, перш за ўсё пачынаў збіраць лятучых рыб. Замест таго каб есці рыбу сырой, як гэта было заведзена ў палінезійцаў і перуанцаў, мы смажылі яе на невялікім прымусе, што стаяў унутры скрыні, моцна прывязанай да палубы перад дзвярыма каюты. Гэтая скрыня была нашай кухняй. Сюды не залятаў вецер — паўднёва-ўсходні пасат, ад якога цяжка было схавацца дзе-небудзь у іншым месцы на плыце. Толькі ў тых выпадках, калі вецер і хвалі занадта энергічна забаўляліся з полымем прымуса, драўляная скрыня загаралася; аднойчы, калі кок заснуў, усю скрыню ахапіла полымем, якое перакінулася на сцяну бамбукавай каюты. Але як толькі дым пранік у каюту, агонь быў зараз жа патушаны: на «Кон-Цікі» хадзіць па ваду было недалёка.

Ад паху смажанай рыбы рэдка калі прачыналіся тыя, што спалі ў каюце, і таму кок, згатаваўшы снеданне, пачынаў торкаць іх відэльцам або запяваў сігнал пабудкі, ды так фальшыва, што тут ужо ніхто не мог доўга вытрымаць. Калі паблізу ад плыта не было відаць плаўнікоў акул, то дзень пачынаўся з кароткага купання ў Ціхім акіяне, пасля чаго снедалі на адкрытым паветры на краі плыта.

Харч быў добры. Мы праводзілі два эксперыменты: адзін меў дачыненне да інтэнданцкага кіраўніцтва XX стагоддзя, другі — да Кон-Цікі і V стагоддзя. Першы дослед быў пастаўлены на Тарстэйне і Бенгце. Яны харчаваліся спецыяльнымі рацыёнамі ў маленькіх тонкіх пакетах, што захоўваліся ў каробках, якія мы пазапіхвалі паміж бярвеннямі і бамбукавай палубай. Дарэчы, Тарстэйн і Бенгт ніколі асабліва не ганяліся за рыбай і іншай марской ежай. Праз кожныя некалькі тыдняў мы развязвалі вяроўкі, якімі бамбукавая па“ луба была прымацавана да бярвенняў плыта, і даставалі новыя запасы. Іх мы потым моцна прывязвалі перад каютай. Шчыльны слой асфальту, што з усіх бакоў пакрываў кардонныя каробкі, вельмі добра ахоўваў іх, між тым як герметычна закрытыя бляшанкі, якія ляжалі побач без упакоўкі, былі папсаваны марской вадой, што ўвесь час плюскацела вакол нашага прадуктовага склада.

У Кон-Цікі, калі ён упершыню падарожнічаў па акіяне, не было ні асфальту, ні герметычна закрытых бляшанак; тым не менш ён не адчуваў сур’ёзных цяжкасцей з прадуктамі харчавання. I тады мараплаўцы харчаваліся тым, што маглі ўзяць з сабою з сушы, і тым, што яны маглі здабыць для сябе ў дарозе. Зусім магчыма, што Кон-Цікі, адплываючы ад берагоў Перу пасля разгрому ля возера Ціцікака, ставіў перад сабой адну з дзвюх наступных мэт. Мажліва, што ён — жывое ўвасабленне сонца сярод свайго народа, які абогатвараў сонца, — асмеліўся паплыць проста ў акіян, каб рухацца па шляху самога сонца, спадзеючыся знайсці новую, больш мірную краіну. Другая мажлівасць заключалася для яго ў тым, каб накіраваць свае плыты ўздоўж узбярэжжа Паўднёвай Амерыкі, высадзіцца дзе-небудзь далей на поўнач і заснаваць там новае царства, да якога не маглі б дабрацца ворагі. Адплыўшы ад заселеных варожымі плямёнамі небяспечных скалістых берагоў, ён, таксама як і мы, апынуўся ў палоне ў паўднёва-ўсходняга пасату і плыні Гумбольдта і па волі гэтых стыхій вымушаны быў апісаць дакладна гэтакі ж вялікі паўкруг проста на захад.