Збiралiся нядоўга. 17 жнiўня 1703 года, роўна праз два месяцы пасля таго, як Гулiвер сышоў з карабля, гаспадар, Глюмдальклiч i Гулiвер выправiлiся ў далёкую дарогу.
6
Краiна велiканаў называлася Брабдынгнег, а галоўны горад яе - Ларбрулыруд, што па нашаму азначае "гонар Сусвету".
Сталiца знаходзiлася якраз пасярэдзiне краiны, i, каб трапiць у яе, Гулiверу i яго вялiзным спадарожнiкам давялося пераправiцца цераз шэсць шырокiх рэк. У параўнаннi з iмi рэкi, якiя ён бачыў у сябе на радзiме i ў iншых краiнах, здавалiся вузенькiмi, мелкiмi ручайкамi.
Падарожнiкi праехалi васемнаццаць гарадоў i мноства вёсак, але Гулiвер амаль i не бачыў iх. Яго вазiлi па кiрмашах не для таго, каб паказваць яму ўсялякiя дзiвосы, а для таго, каб яго самога паказваць, быццам дзiва.
Гаспадар заўсёды ехаў конна, Глюмдальклiч сядзела ззаду i трымала на каленях скрынку з Гулiверам.
Але перад гэтым падарожжам дзяўчынка абабiла сценкi скрынкi тоўстай, мяккай тканiнай, падлогу заслала сеннiкамi, а ў куток паставiла ложачак сваёй лялькi.
I ўсё роўна Гулiвер стамляўся ад бясконцага гайдання i штуршкоў.
Дзяўчынка заўважыла гэта i ўгаварыла бацьку ехаць цiшэй i часцей спыняцца.
Калi Гулiверу надакучвала сядзець у цёмнай скрынцы, яна даставала яго адтуль i ставiла на вечка, каб ён мог дыхаць свежым паветрам i любавацца на замкi, палi i гаi, паўз якiя яны праязджалi. Пры гэтым яна заўсёды моцна трымала яго за падцяжкi.
Калi б Гулiвер упаў з такой вышынi, ён бы, мусiць, памёр ад страху, не даляцеўшы яшчэ да зямлi. Але ў руках сваёй нянечкi ён адчуваў сябе спакойна i з цiкаўнасцю пазiраў па баках.
Па даўняй звычцы вопытнага падарожнiка Гулiвер нават у час самых цяжкiх пераездаў не трацiў часу марна. Ён старанна вучыўся ў сваёй Глюмдальклiч, запамiнаў новыя словы i з кожным днём усё лепш i лепш гаварыў па-брабдынгнежску.
Глюмдальклiч заўсёды вазiла з сабой маленькую кiшэнную кнiжачку, крышку большую за геаграфiчны атлас. Гэта былi правiлы паводзiн выхаваных дзяўчынак. Яна паказвала Гулiверу лiтары, i ён па гэтай кнiзе хутка навучыўся бегла чытаць.
Даведаўшыся аб яго поспехах, гаспадар пачаў прымушаць Гулiвера чытаць уголас розныя кнiжкi ў час прадстаўлення. Гэта вельмi пацяшала гледачоў, i яны цэлымi натоўпамi збягалiся паглядзець на пiсьменнага звярка.
Гаспадар паказваў Гулiвера ў кожным горадзе i ў кожнай вёсцы. Часам ён збочваў з дарогi i заязджаў у замак якога-небудзь знатнага вяльможы. Чым больш прадстаўленняў давалi яны ў дарозе, тым больш таўсцеў кашалёк гаспадара i тым худзейшы рабiўся бедны Гулiвер.
Калi нарэшце iхняе падарожжа скончылася i яны прыехалi ў сталiцу, Гулiвер ледзь трымаўся на нагах.
Але гаспадар i думаць не хацеў пра нейкую там перадышку. Ён наняў у гатэлi вялiкую залу, загадаў паставiць у ёй стол, агароджаны парэнчамi, каб Гулiвер як-небудзь выпадкова не звалiўся на падлогу, i па ўсiм горадзе расклеiў афiшы, дзе чорным па белым было напiсана: "Хто не бачыў вучонага Грыльдрыга, той не бачыў нiчога!"
Прадстаўленнi пачалiся. Iншы раз Гулiверу даводзiлася паказвацца публiцы па дзесяць разоў на дзень.
Ён адчуваў, што доўга гэтага не вытрымае. I вельмi часта, маршыруючы па стале са сваёй саломiнкай у руках, ён думаў пра тое, як гэта сумна скончыць свой век вось тут, на гэтым стале з парэнчамi, пад рогат вясёлай публiкi.
Але якраз тады, калi Гулiверу здавалася, што няма на свеце больш няшчаснага чалавека, чым ён, лёс яго раптам павярнуўся да лепшага.
Аднойчы ранiцой у гатэль з'явiўся адзiн з ад'ютантаў караля i запатрабаваў, каб Гулiвера неадкладна прывезлi ў палац.
Атрымалася так, што напярэдаднi дзве прыдворныя дамы бачылi вучонага Грыльдрыга i столькi нарасказвалi пра яго каралеве, што тая захацела абавязкова паглядзець на яго сама i паказаць сваiм дочкам.
Глюмдальклiч надзела сваю самую лепшую святочную сукенку, сама памыла i прычасала Гулiвера i панесла яго ў палац. Прадстаўленне ў гэты дзень удалося Гулiверу як нiколi. Нiколi яшчэ ён не валодаў шпагай i саломiнкай так спрытна, нiколi не маршыраваў так добра i весела. Каралева была ў захапленнi. Яна мiласцiва працягнула Гулiверу свой мезены палец, i Гулiвер, далiкатна абхапiўшы яго абедзвюма рукамi, пацалаваў у пазногаць. Пазногаць у каралевы быў гладкi, адпалiраваны, i, цалуючы яго, Гулiвер убачыў у iм свой твар, быццам у авальным люстэрку. Толькi цяпер ён заўважыў, што за апошнi час вельмi змянiўся - пабляднеў, схуднеў, на скронях у яго з'явiлiся першыя сiвыя валасы.
Каралева задала Гулiверу некалькi пытанняў. Яна хацела ведаць, дзе ён нарадзiўся, дзе жыў, як i калi трапiў у Брабдынгнег. Гулiвер адказваў на ўсе пытаннi дакладна, коратка, ветлiва i так моцна, як толькi мог.
Тады каралева спытала ў Гулiвера, цi не хоча ён застацца ў яе, у палацы. Гулiвер адказаў, што для яго будзе вялiкiм шчасцем служыць такой прыгожай, мiласцiвай i мудрай каралеве, калi толькi яго гаспадар згодзiцца адпусцiць яго на волю.
- Ён згодзiцца! - сказала каралева i зрабiла нейкi знак прыдворнай даме.
Праз некалькi хвiлiн гаспадар Гулiвера стаяў перад каралевай.
- Я бяру сабе гэтага чалавечка, - сказала каралева. - Колькi ты хочаш атрымаць за яго?
Гаспадар задумаўся. Паказваць Гулiвера было вельмi выгадна. Але цi доўга яшчэ можна будзе паказваць яго? З кожным днём ён усё больш худнее, растае, як iльдзiнка на сонцы, i, здаецца, скора яго зусiм не стане.
- Тысячу залатых! - сказаў ён.
Каралева загадала даць яму тысячу залатых, а потым зноў павярнулася да Гулiвера.
- Ну вось, - сказала яна, - цяпер ты наш, Грыльдрыг.
Гулiвер прыцiснуў рукi да сэрца.
- Нiзкi паклон вам, ваша вялiкасць, - сказаў ён, - але, калi мiласць ваша роўная вашай прыгажосцi, я асмелюся прасiць маю ўладарку не разлучаць мяне з маёй дарагой Глюмдальклiч, маёй нянечкай i настаўнiцай.
- Вельмi добра, - сказала каралева. - Яна застанецца пры двары. Тут яе будуць вучыць i добра даглядаць, а яна будзе вучыць i даглядаць цябе.
Глюмдальклiч як не падскочыла ад радасцi. Гаспадар таксама быў вельмi задаволены. Ён нiколi i не марыў уладкаваць дачку пры каралеўскiм двары.
Схаваўшы грошы ў дарожны мяшок, ён нiзка пакланiўся каралеве, а Гулiверу пажадаў удачы на новай службе.
Гулiвер нiчога не адказаў яму, толькi злёгку кiўнуў галавой.
- Ты, здаецца, злуешся на свайго былога гаспадара, Грыльдрыг? - спытала каралева.
- О не, - адказаў Гулiвер. - Але я лiчу, што мне няма пра што гаварыць з iм. Да гэтага часу ён сам нiколi не размаўляў са мной i нiколi не пытаўся ў мяне, цi магу я выступаць перад публiкай па дзесяць разоў на дзень. Я абавязаны яму толькi тым, што мяне не раздушылi i не растапталi, калi выпадкова знайшлi ў яго на полi. За гэта я з лiхвой разлiчыўся з iм тымi грашыма, якiя ён нажыў, паказваючы мяне па ўсiх гарадах i вёсках краiны. Я ўжо не кажу пра тую тысячу залатых, якую ён атрымаў за маю нiкчэмную асобу ад вашай вялiкасцi. Гэты прагны чалавек ледзь не замучыў мяне да смерцi i нiзавошта не аддаў бы нават за такую цану, калi б не лiчыў, што я ўжо не варты i граша. Але я ўпэўнены, што на гэты раз ён памылiўся. Я адчуваю прылiў новай сiлы i гатоў старанна служыць маёй цудоўнай каралеве i ўладарцы.
Каралева вельмi здзiвiлася.
- Я нiколi не бачыла i не чула нiчога падобнага! - усклiкнула яна. - Гэта самае разважлiвае i красамоўнае насякомае з усiх насякомых на свеце!
I, узяўшы Гулiвера двума пальцамi, яна панесла паказаць яго каралю.
7
Кароль сядзеў у сваiм кабiнеце i быў заняты нейкiмi важнымi дзяржаўнымi справамi.
Калi каралева падышла да яго стала, ён мяльком зiрнуў на Гулiвера i цераз плячо спытаў, цi даўно гэта каралева захапiлася дрэсiраванымi мышамi.
Каралева моўчкi ўсмiхнулася ў адказ i паставiла Гулiвера на стол. Гулiвер нiзка i пачцiва пакланiўся каралю.
- Хто зрабiў нам такую пацешную завадную цацку? - спытаў кароль.
Тут каралева зрабiла знак Гулiверу, i ён сказаў самае доўгае i прыгожае прывiтанне, якое толькi мог прыдумаць.
Гэта здзiвiла караля. Ён адкiнуўся на спiнку крэсла i пачаў задаваць дзiвоснаму чалавечку пытанне за пытаннем.
Гулiвер адказваў каралю падрабязна i дакладна. Гаварыў ён чыстую праўду, але кароль глядзеў на яго, прыжмурыўшы вочы, i недаверлiва круцiў галавой.