Ён загадаў паклiкаць трох самых славутых вучоных краiны i прапанаваў iм добра агледзець гэта маленькае дзiўнае двухногае i вызначыць, да якога разраду яно належыць.
Вучоныя доўга разглядалi Гулiвера ў павелiчальнае шкло i нарэшце вырашылi, што ён не звер, бо ходзiць на дзвюх нагах i валодае членараздзельнай мовай. Ён i не птушка, бо ў яго няма крылаў i, вiдаць, ён не ўмее лётаць. Ён i не рыба, бо ў яго няма нi хваста, нi плаўнiкоў. Напэўна, ён i не насякомае, бо нi ў адной вучонай кнiзе няма нават упамiнання аб насякомых, якiя б былi так падобны на чалавека. Аднак ён i не чалавек - калi меркаваць па яго малюсенькiм росце i ледзь чутным голасе. Хутчэй за ўсё гэта жарт мацi-прыроды - "рэльплюм сколькатс" па-брабдынгнежску.
Пачуўшы гэта, Гулiвер вельмi пакрыўдзiўся.
- Думайце, што хочаце, - сказаў ён, - але я зусiм нiякi не жарт мацi-прыроды, а самы сапраўдны чалавек.
I, папрасiўшы ў караля дазволу, ён падрабязна расказаў пра тое, хто ён такi, адкуль прыехаў, дзе i як жыў да гэтага часу.
- У нашых краях жывуць мiльёны мужчын i жанчын такога ж росту, як я, даказваў ён каралю i вучоным. - Нашы горы, рэкi i дрэвы, нашы дамы i вежы, конi, на якiх мы ездзiм, звяры, на якiх мы палюем, - словам, усё, што нас акружае, у столькi ж разоў меншыя за вашы горы, рэкi, дрэвы i жывёлу, наколькi я меншы за вас.
Вучоныя засмяялiся i сказалi, што яны для таго так доўга i вучылiся, каб не верыць бязглуздым выдумкам, але кароль зразумеў, што Гулiвер гаворыць праўду.
Ён адпусцiў вучоных, паклiкаў да сябе ў кабiнет Глюмдальклiч i загадаў, каб яна знайшла бацьку, якi, на шчасце, яшчэ не паспеў выехаць з горада.
Ён доўга распытваў iх абаiх, як i дзе быў знойдзены Гулiвер, i адказы iх цалкам пераканалi яго ў тым, што Гулiвер гаворыць праўду.
- Калi гэта i не чалавек, - сказаў кароль, - то, безумоўна, чалавечак.
I ён папрасiў каралеву, каб яна берагла Гулiвера i клапацiлася аб iм як найлепш. Каралева з ахвотай узяла Гулiвера пад сваю апеку. Разумны i ветлiвы Грыльдрыг спадабаўся ёй куды больш, чым яе ранейшы любiмец - карлiк. Гэты карлiк дасюль лiчыўся самым маленькiм чалавекам у краiне. Ростам ён быў усяго чатыры сажнi, па плячо дзевяцiгадовай Глюмдальклiч. Але хiба можна было яго параўнаць з Грыльдрыгам, якi змяшчаўся ў каралевы на далонi!
Каралева адвяла Гулiверу пакоi побач са сваiмi ўласнымi пакоямi. У гэтых пакоях пасялiлася Глюмдальклiч з настаўнiцай i служанкамi, а сам Гулiвер уладкаваўся на маленькiм столiку пад акенцам, у прыгожай арэхавай скрынцы, якая была яму спальняй.
Гэту скрынку па спецыяльным заказе каралевы зрабiў прыдворны сталяр. Даўжынёй яна была шаснаццаць крокаў, шырынёй - дванаццаць. Знешне яна нагадвала невялiчкi домiк - светлыя акенцы з аканiцамi, прыгожыя дзверы з вiсячым замком, - толькi дах у домiка быў плоскi. Дах падымаўся i апускаўся на завесах. Кожную ранiцу Глюмдальклiч падымала яго i прыбiрала спальню Гулiвера.
У спальнi стаялi дзве шафы для адзення, шырокi ложак, камода для бялiзны, два сталы i два крэслы з падлакотнiкамi. Усё гэта зрабiў для Гулiвера цацачны майстар, праслаўлены ўмелец выразаць з косцi i дрэва розныя цацкi.
Крэслы, камода i столiкi былi зроблены з нейкага матэрыялу, падобнага да слановай касцi, а ложак i шафы, як i ўвесь домiк, - з арэхавага дрэва.
А каб Гулiвер незнарок не выцяўся, калi яго домiк будуць пераносiць з месца на месца, сцены, столь i падлогу спальнi абабiлi мяккiм i тоўстым лямцам.
Замок на дзверы быў зроблены па настойлiвай просьбе Гулiвера: ён вельмi баяўся, каб да яго ў дом не залезла якая-небудзь цiкаўная мыш цi прагны пацук.
Пасля некалькiх няўдач слесар нарэшце змайстраваў самы малюсенькi замочак з усiх, якiя яму калi-небудзь даводзiлася рабiць.
А мiж тым у сябе на радзiме Гулiвер толькi адзiн раз у жыццi бачыў замок такiх памераў. Ён вiсеў на варотах адной панскай сядзiбы, гаспадар якой славiўся выключнай скупасцю.
Ключ ад замка Гулiвер насiў у кiшэнi, таму што Глюмдальклiч баялася згубiць такую малюсенькую рэч. Ды i навошта ёй патрэбен быў гэты ключ? Праз дзверы яна ўсё роўна прайсцi не магла, а каб паглядзець, што робiцца ў домiку, цi дастаць адтуль Гулiвера, даволi было прыўзняць дах.
Каралева паклапацiлася не толькi аб жыллi свайго Грыльдрыга, але i аб новым адзеннi для яго.
Строй яму пашылi з самай тонкай шаўковай тканiны, якая толькi знайшлася ў дзяржаве. I ўсё-такi гэтая тканiна была таўсцейшая за самыя тоўстыя ангельскiя коўдры, i ў ёй было вельмi нязручна, пакуль Гулiвер не прывык да яе. Пашыты быў строй па мясцовай модзе: шаравары накшталт персiдскiх, а кафтан накшталт кiтайскага. Гулiверу вельмi спадабаўся гэты крой. На яго думку, ён быў вельмi зручны i прыстойны.
Каралева i абедзве яе дачкi так палюбiлi Гулiвера, што нiколi не садзiлiся абедаць без яго.
На каралеўскi стол каля левага локця каралевы ставiлi столiк i крэсла для Гулiвера. Даглядала яго ў час абеду яго нянечка - Глюмдальклiч. Яна налiвала яму вiно, клала на талеркi стравы i сачыла, каб хто-небудзь не перакулiў i не скiнуў яго разам са столiкам i крэслам.
У Гулiвера быў свой асобны срэбны сервiз - вялiкiя i малыя талеркi, супнiк, соўснiк i салатнiцы.
Канечне, у параўнаннi з пасудай каралевы гэты сервiз здаваўся цацачным, але ён быў вельмi добра зроблены.
Пасля абеду Глюмдальклiч сама мыла i чысцiла талеркi i мiскi, а потым хавала ўсё гэта ў срэбную шкатулачку. Шкатулачку гэту яна заўсёды насiла ў кiшэнi.
Каралева вельмi любiла глядзець, як есць Гулiвер. Яна нават сама часта падкладвала яму на талерку кавалачак ялавiчыны цi птушкi i з усмешкай сачыла за тым, як павольна з'ядае ён сваю порцыю, якую любое трохгадовае дзiця праглынула б зараз.
Затое Гулiвер з мiжвольным страхам глядзеў на тое, як уплятаюць свой абед каралева i абедзве прынцэсы.
Каралева часта скардзiлася на дрэнны апетыт, але тым не меней яна клала ў рот такi кавалак, якога хапiла б на абед цэламу тузiну ангельскiх фермераў пасля жнiва. Пакуль не прывык, Гулiвер заплюшчваў вочы, каб не бачыць, як каралева абгрызае крыльца рабчыка, у дзевяць разоў большае за крыло звычайнага iндыка, i адкусвае кавалачкi хлеба памерам з дзве вясковыя буханкi. Яна не адрываючыся выпiвала залаты кубак, а гэты кубак змяшчаў цэлую бочку вiна. Яе сталовыя нажы i вiдэльцы былi ў два разы большыя за палявую касу. Аднойчы Глюмдальклiч, узяўшы на рукi Гулiвера, паказала яму разам тузiн добра начышчаных нажоў i вiдэльцаў. Гулiвер не мог глядзець на iх спакойна. Ззяючае вострае лязо i велiзарныя зубы, доўгiя, як коп'i, напалохалi яго.
Калi каралеве расказалi пра гэта, яна засмяялася i спытала ў свайго Грыльдрыга, цi ўсе яго землякi такiя баязлiўцы, што без страху не могуць бачыць сталовы нож i ўцякаюць ад звычайнай мухi.
Яе заўсёды пацяшала, што Гулiвер з жахам ускакваў з месца, калi некалькi мух з гудзеннем падляталi да яго стала. Для яе гэтыя велiзарныя лупатыя насякомыя велiчынёй з добрага дразда i на самай справе былi мухамi, а Гулiвер не мог i думаць пра iх без агiды i злосцi.
Гэтыя надакучлiвыя, прагныя стварэннi нiколi не давалi яму спакойна паабедаць. Яны запускалi свае брудныя лапы ў яго талерку. Яны садзiлiся яму на галаву i кусялi да крывi. Спачатку Гулiвер не ведаў, як ад iх адбiцца, i сапраўды гатовы быў бегчы куды вочы глядзяць. Але потым ён усё ж знайшоў спосаб абароны.
Iдучы абедаць, ён браў з сабой свой марскi корцiк i, як толькi мухi падляталi да яго, хуценька ўскакваў з месца i - раз! раз! - на ляту рассякаў iх на часткi.
Каралева i прынцэсы, калi ўбачылi гэтую бiтву першы раз, былi ў такiм захапленнi, што расказалi аб ёй каралю. Назаўтра кароль абедаў разам з iмi, каб толькi паглядзець, як Грыльдрыг ваюе з мухамi.
У гэты дзень Гулiвер рассек сваiм корцiкам некалькi вялiкiх мух, i кароль пахвалiў яго за храбрасць i спрыт.
Але бой з мухамi - яшчэ не самая цяжкая справа. Неяк Гулiверу давялося вытрымаць бой з больш страшным працiўнiкам.
Здарылася гэта ў адну звычайную летнюю ранiцу. Глюмдальклiч паставiла скрынку з Гулiверам на падаконнiк, каб ён мог падыхаць свежым паветрам. Ён нiколi не дазваляў вешаць свой дом за акном на цвiк, як часам вешаюць клеткi з птушкамi.