Цяпер Гулiвер зноў спалохаўся, i на гэты раз мацней, чым раней.
Ён адчуў, што дом яго прыўзняўся i стаў бокам. Крэслы, стол i камода з грукатам пакацiлiся па падлозе. Вiдаць, гэты грукат вельмi спадабаўся малпе, бо яна яшчэ i яшчэ раз патрэсла домiк, а потым з цiкаўнасцю зазiрнула ў акенца.
Гулiвер забiўся ў самы далёкi куток i стараўся не варушыцца.
"А, чаму я не схаваўся пад ложак! - думаў ён. - Пад ложкам яна мяне не заўважыла б. А цяпер позна. Калi я паспрабую перабегчы з месца на месца цi нават перапаўзцi, яна ўбачыць мяне".
Ён прыцiснуўся да сцяны так моцна, як толькi мог. Але малпа ўсё-такi ўбачыла яго.
Весела ашчэрыўшы зубы, яна прасунула ў дзверы домiка лапу, каб схапiць Гулiвера.
Ён кiнуўся ў другi куток i зашыўся памiж ложкам i шафай. Але i тут страшная лапа дастала яго.
Ён паспрабаваў выкруцiцца, выслiзнуць, але не змог. Ухапiўшы Гулiвера за крысо кафтана, малпа выцягнула яго з домiка. Ад страху Гулiвер не мог нават закрычаць.
А мiж тым малпа спакойна ўзяла яго на рукi, як нянька бярэ дзiця, i пачала гайдаць i гладзiць лапай па твары. Напэўна, яна палiчыла яго за дзiця малпавай пароды.
Якраз у гэтую самую хвiлiну дзверы з шумам расчынiлiся i на парозе пакоя з'явiлася Глюмдальклiч.
Малпа пачула стук. Яна ўскочыла на падаконнiк, з падаконнiка - на карнiз, а з карнiза па вадасцёкавай трубе палезла на дах. Яна карабкалася на трох лапах, а ў чацвёртай трымала Гулiвера. Глюмдальклiч закрычала.
Гулiвер пачуў яе спалоханы крык, але адказаць ёй не мог: малпа сцiснула яго так, што ён ледзь дыхаў.
Праз некалькi мiнут увесь палац быў на нагах. Слугi пабеглi па лесвiцы i вяроўкi. Цэлы натоўп сабраўся на двары. Людзi стаялi, задраўшы галовы, i паказвалi ўгору пальцамi.
А там, наверсе, на самым вiльчыку, сядзела малпа. Адной лапай яна прытрымлiвала Гулiвера, а другой набiвала яму рот усялякай дрэнню, якую выцягвала са свайго рота. Малпы заўсёды пакiдаюць у зашчочных мяшках запас напаўпражаванай ежы.
Як толькi Гулiвер спрабаваў адвярнуцца цi сцiснуць зубы, яна давала яму такога плескача, што яму мiмаволi даводзiлася падпарадкавацца.
Слугi ўнiзе заходзiлiся ад рогату, а ў Гулiвера сцiскалася сэрца.
"Вось яна, апошняя хвiлiна майго жыцця!" - думаў ён.
Нехта знiзу кiнуў у малпу каменем. Камень праляцеў над самай галавой Гулiвера.
За першым каменем паляцеў другi, трэцi... Добра, што афiцэр варты, баючыся, каб людзi разам з малпай не забiлi i каралеўскага Грыльдрыга, забаранiў кiдаць у яе камянямi.
Нарэшце некалькi лесвiц было прыстаўлена да сцен будынка з розных бакоў. Два прыдворныя пажы i чацвёра слуг пачалi падымацца наверх.
Малпа зразумела, што яе акружаюць i што на трох лапах яна далёка не ўцячэ. Яна кiнула Гулiвера на дах i, зрабiўшы некалькi скачкоў, апынулася на даху суседняга будынка, дзе i схавалася ў паддашкавым акенцы.
Гулiвер застаўся ляжаць на пакатым, гладкiм даху, з хвiлiны на хвiлiну чакаючы, калi вецер скiне яго ўнiз, як пясчынку.
Але ў гэты час адзiн з пажоў паспеў перабрацца з лесвiцы на дах. Ён знайшоў Гулiвера, сунуў яго сабе ў кiшэню i шчаслiва спусцiўся ўнiз.
Глюмдальклiч была страшэнна рада. Яна схапiла свайго Грыльдрыга i панесла дамоў. Гулiвер ляжаў у яе на далонi, як мышаня, замучанае кошкай. Агiдная жвачка, якую малпа напхала яму ў рот, не давала дыхаць.
Глюмдальклiч зразумела, у чым бяда. Яна ўзяла сваю самую тоненькую iголачку i асцярожна, кончыкам, выграбла з рота Гулiвера ўсё, што напхала туды малпа.
Гулiверу адразу стала лягчэй. Але ён быў так перапалоханы, так пакамечаны малпай, што цэлыя два тыднi праляжаў у ложку.
Кароль i ўсе прыдворныя кожны дзень прысылалi даведацца, цi папраўляецца бедны Грыльдрыг, а каралева сама адведвала яго. Яна забаранiла ўсiм прыдворным без выключэння трымаць у палацы жывёлу. А тую малпу, якая ледзь не задушыла Гулiвера, загадала забiць.
Калi Гулiвер нарэшце ўстаў з пасцелi, кароль загадаў паклiкаць яго да сябе i, смеючыся, задаў яму тры пытаннi.
Яму было вельмi цiкава даведацца, як адчуваў сябе Гулiвер у лапах малпы, цi спадабаўся яму яе пачастунак i што б ён рабiў, калi б такое здарылася ў яго на радзiме, дзе не знайшлося б чалавека, якi паклаў бы яго ў кiшэню i спусцiў на зямлю.
Гулiвер адказаў каралю толькi на апошняе пытанне.
Ён сказаў, што ў яго на радзiме малпы не водзяцца. Iх часам прывозяць з гарачых краiн i трымаюць у клетках. Калi ж якой-небудзь малпе ўдалося б вырвацца на волю i яна асмелiлася б накiнуцца на яго, ён лёгка справiўся б з ёю. Ды i не з адной малпай, а з цэлым тузiнам малпаў звычайнага росту. Ён упэўнены, што i гэтую велiзарную малпу ён змог бы адолець, калi б у час нападу ў яго руках была шпага, а не пяро. Варта было толькi пракалоць гэтай пачвары лапу, i гэта назаўсёды адбiла б у яе ахвоту нападаць на людзей.
Усю гэтую прамову Гулiвер сказаў рашуча i гучна, высока ўзняўшы галаву i паклаўшы руку на рукаятку шпагi.
Ён вельмi не хацеў, каб хто-небудзь з прыдворных палiчыў яго баязлiўцам.
Але прыдворныя адказалi на яго прамову такiм дружным i вясёлым рогатам, што Гулiвер адразу змоўк.
Ён абвёў вачыма сваiх слухачоў i з горыччу падумаў пра тое, як цяжка чалавеку дабiцца павагi ад тых, хто глядзiць на яго звысака.
Гэтая думка не раз прыходзiла ў галаву Гулiверу i пазней, у iншыя часы, калi яму здаралася бываць сярод высокiх асоб - каралёў, герцагаў, вяльможаў, хоць часта гэтыя высокiя асобы былi нiжэй за яго на цэлую галаву.
13
Жыхары Брабдынгнега лiчаць сябе прыгожымi людзьмi. Магчыма, гэта i на самай справе так, але Гулiвер глядзеў на iх быццам праз павелiчальнае шкло, i таму яны яму не надта падабалiся.
Iх скура здавалася яму вельмi тоўстай i шурпатай - ён бачыў кожны валасок на ёй, кожную вяснушку. Ды i цяжка было не бачыць, калi гэтая вяснушка была велiчынёй са сподачак, а валаскi тырчалi, як вострыя шыпы цi зубы грэбеня. Усё гэта i навяло Гулiвера на пацешную думку.
Неяк ранiцой ён прадстаўляўся каралю. Караля ў гэты час галiў прыдворны цырульнiк. Гаворачы з яго вялiкасцю, Гулiвер мiмаволi пазiраў на мыльную пену, у якой чарнелi тоўстыя, быццам кавалачкi жалезнага дроту, валаскi.
Калi цырульнiк скончыў сваю справу, Гулiвер папрасiў у яго кубак з мыльнай пенай. Цырульнiка вельмi здзiвiла такая просьба, але ён выканаў яе.
Гулiвер выбраў з белай пены сорак самых тоўстых валаскоў i паклаў на акенца сушыцца. Потым ён знайшоў гладкую трэсачку i выстругаў з яе спiнку для грэбеня.
Самай тонкай iголкай з iгольнiцы Глюмдальклiч ён асцярожна прасвiдраваў у драўлянай спiнцы на роўнай адлегласцi адна ад другой сорак вузкiх адтулiн i ў гэтыя адтулiны ўставiў валаскi. Затым падрэзаў iх, каб яны былi зусiм роўныя, i завастрыў ножыкам iх канцы. Атрымаўся цудоўны грэбень.
Гулiвер быў вельмi рады: амаль усе зубы на яго грэбенi паламалiся, i ён не ведаў, дзе яму дастаць новы. У Брабдынгнегу не было такога майстра, якi змог бы зрабiць такую малюсенькую рэч. Усе любавалiся новым Гулiверавым грэбенем, i яму захацелася зрабiць яшчэ што-небудзь.
Ён папрасiў служанку каралевы зберагчы для яго валасы, якiя выпадуць з касы яе вялiкасцi. Калi iх набралася шмат, ён даручыў таму самаму сталяру, якi рабiў для яго камоду i крэслы, вытачыць два лёгкiя драўляныя крэслы.
Папярэдзiўшы сталяра, што спiнку i сядзенне ён зробiць сам з iншага матэрыялу, Гулiвер загадаў майстру толькi прасвiдраваць у крэслах вакол сядзення i спiнкi маленькiя частыя адтулiны.
Сталяр зрабiў усё, што было загадана, i Гулiвер распачаў работу. Ён выбраў са свайго запасу самыя моцныя валасы i, абдумаўшы загаддзя ўзор, уплёў iх у тыя адтулiны, якiя былi для гэтага зроблены.
Атрымалiся цудоўныя плеценыя крэслы ў ангельскiм стылi, i Гулiвер урачыста паднёс iх каралеве. Каралева была ў захапленнi ад падарунка. Яна паставiла крэслы на сваiм любiмым столiку ў гасцiнай i паказвала iх усiм, хто да яе прыходзiў.
Яна хацела, каб Гулiвер у час прыёмаў сядзеў толькi на такiм крэсле, але Гулiвер рашуча адмовiўся сядзець на валасах сваёй уладаркi.
Пасля заканчэння гэтай работы ў Гулiвера засталося яшчэ шмат валасоў каралевы, i, з дазволу яе вялiкасцi, ён сплёў з iх для Глюмдальклiч прыгожы кашалёк. Кашалёк быў толькi трошкi большы за тыя мяхi, у якiх у нас звычайна возяць у млын жыта, i зусiм не падыходзiў для цяжкiх брабдынгнежскiх манет. Але затое ён быў вельмi прыгожы - увесь ва ўзорах, з залатым вензелем каралевы на адным баку i срэбным вензелем Глюмдальклiч - на другiм.