— Гаспадзін палкоўнік, — цяжка уздыхнуў маёр. — Давайце мы спакойна абгаворым становішча, якое склалася. Дзе гэта можна зрабіць?
— Дамовіліся, толькі нябожчыка можаце адразу забраць, — хітнуў галавою Фёдар Канстанцінавіч. — Таксама дазваляю вам задаць некалькі пытанняў вашым падначаленым. Я за гэты час зраблю неабходныя распараджэнні.
Обер-фарстмайстар адышоў і паклікаў старшага стражніка.
— Ціхан, павязеш арыштантаў у Белавеж. Вышлі аднаго стралка да жандараў. Іх абавязак знайсці гэтага пройду Пупка. Што яны, дарма казённы хлеб ядуць? Уланы, на ўсялякі выпадак, павінны быць тут да раніцы. Прысутнасць уланаў астудзіць іх ваяўнічы прускі запал, а то яшчэ што-небудзь дурное замысляць.
Іх высокаблагароддзе падышоў да фурманкі і сказаў:
— Мы з вамі, гаспадзін Крафт, зойдзем у мясцовую піцейную ўстанову і там спакойна пагаворым.
Прускім афіцэрам нічога не заставалася, як падпарадкавацца просьбе обер-фарстмайстра. Прускі обер-лейтэнант у суправаджэнні двух уланаў паскакаў да кардона. Маёр Крафт, паручнік Фэдэрс і обер-фарстмайстар накіраваліся ў карчму Лейбеля.
Утрох прыселі за адзін стол. Іх высокаблагароддзе распарадзіўся прыгатаваць што-небудзь з ежы. Спытаў у Лейбеля:
— Г алубчык, а французскі каньяк у цябе ў запасе маецца?
— Дзве бутэлькі, толькі яны ў мяне дома.
— Злётай дадому, прынясі абедзве.
Гаспадар карчмы знік за дзвярамі.
Палкоўнік Таран прыняў самавітую паставу і сказаў:
— Ну што? Даведаліся, гаспадзін Крафт, хто вінаваты ў смерці вашага чалавека?
— Так, гаспадзін палкоўнік, вашы людзі тут не прычым. Я падрабязна распытаў, яны сапраўды палявалі на зуброў. Статак зуброў накінуўся на іх, а вашы людзі ім толькі дапамаглі ўратавацца.
— Ну вось, з гэтага і пачнём нашу гутарку. Як будзем выходзіць з вельмі складанай для нас сітуацыі? — узвысіў голас галоўны распарадчык.
— Не буду перад вамі хаваць, — часта залыпаў вачыма маёр. — Два гады таму даслалі да мяне ў часць для праходжання службы аднаго лейтэнанта. Разгільдзяй поўны, але з вельмі шляхетнай і багатай прускай сям’і. Фрыдрых фон Вэбер, той, які з вяснушкамі на твары. Паляванне і гулянкі ў пустой галаве, але званні і служба яму даюцца лёгка. Мне ўсё жыццё прыйшлося гарбом усяго дамагацца. Пачынаў службу салдатам, за дваццаць гадоў даслужыўся да маёра. А малады смаркач за тры гады даслужыўся да капітана. Усё робяць сувязі і грошы.
Убег Лейбель. Паставіў дзве бутэлькі каньяку. Іх высокаблагароддзе ўзяў адну і пачаў разглядаць этыкетку, раскаркаваў, наліў у тры чаркі.
— Спадары, вып’ем за знаёмства.
Крафт працягваў:
— Дык вось, яшчэ два гады таму ў нас былі зубры, трохі, але былі. Гэты Фрыдрых выбіў усіх. Страляе і плаціць штраф, ізноў страляе, ізноў плаціць, плаціць наперад і страляе. Так усіх зуброў і знішчыў. Частка з іх знайшла прытулак на вашай тэрыторыі, але ён не супакоіўся. Знайшоў двух афіцэраў, якія за яго грошы глядзяць яму ў рот і пачаў з імі рабіць вылазкі да вас. Я яго неаднакратна папярэджваў, але...
— Гаспадзін Крафт, я гэта разумею, — перабіў яго обер-фарстмайстар. — Але як вырашаць там, наверсе, не ведаю. Іх лёс будуць вызначаць іншыя. Я таксама зорак з неба не хапаў, сваю кар’еру рабіў сам. Чын, званне, узнагароды, усё давялося дамагацца самому, сумленным і старанным служэннем Айчыне. У дадзенай сітуацыі мне толькі шкада, што з-за гэтых разгільдзяяў можаце пацярпець вы, гаспадзін Крафт.
Маёр цяжка уздыхнуў:
— Хоць я ні ў чым не вінаваты, а давядзецца падаваць у адстаўку. Але, галоўнае, каб паміж нашымі дзяржавамі засталіся добрасуседскія адносіны. Вось якая праблема мяне больш за ўсё хвалюе. А маёй кар’еры прыйшоў канец, гэта і так вядома.
Галоўны распарадчык пушчы спытаў:
— Гаспадзін маёр, хто гэты нябожчык?
— Звычайны добры салдат — дзяншчык Фрыдрыха фон Вэбера. Проста небараку не пашанцавала з камандзірам.
Лейбель падаў гарачую ежу: яечню з каўбаскамі. Обер-фарстмайстар прапанаваў выпіць за супакой душы нявінна загінуўшага салдата.
Стоячы, афіцэры моўчкі выпілі.
— Дзякую вам, гаспадзін палкоўнік, што вы так з павагай ставіцеся да простых салдат, — маёр Крафт добразычліва глядзеў на палкоўніка. — Гэтага Фрыдрыха не шкадуйце, трымайце яго на хлебе і вадзе, а калі будзе буяніць, хлеба можна і не даваць. Можа, гэты выпадак чаму-небудзь яго навучыць. Я напішу свайму начальству дакладную аб самавольнай вылазцы на чужую тэрыторыю. Што будзе далей, адкрыта скажу — не ведаю. Мяркую, бацькі Фрыдрыха падымуць свае сувязі. Грошай у іх досыць.