- Вы з мужам так вылучаецесе між усімі, на вас прыемна глядзець, - пачуў краем вуха.
- Я такая шчаслівая, такая шчаслівая, Ганачка, - шчабятала Рытка. Нахілілася да суразмоўцы, зашаптала: - калі б у школе хто сказаў, што ў мяне такі муж будзе, у вочы плюнула б, падумала б, што цвеляць. І не марыла нават, і не гадала, што адхаплю таго, каго сама сабе выбрала. Такі ўжо харошы. І купляе мне ўсё, і кахае, шкадуе. Бацька родны ніколі гэтак не шкадаваў. Мы ўжо з ім і на машыну назбіралі, і катэдж, дасць Бог, да зімы заселім.
- У горадзе?
- Ага, у горадзе. Папіхаць, падганяць, праўда, трэба, - зашаптала яшчэ цішэй, у самае Ганчына вуха, і я ўжо не разбіраў яе слоў.
- А яны, мужыкі, усе такія, - адказала на яе шаптанне новая сяброўка. - Мужыкам што - адрабіў, выпіў з хлопцамі, прыйшоў, наеўся, і ў тэлевізар. А нам, жанкам, круціся, дагледзь і хату, і дзетак...
- Мой дык не п'е. - Рытка азірнулася на мяне. - А калі трэба, то і вып'е.
Мяне ахапіла нейкая пяшчота да Рыткі. Любіць, ганарыцца мною, а я, як матка казала, і праўда нейкі няўвішны, непрабіўны. Гэтая думка праскочыла мімаходзь і адразу сцёрлася. Нам ужо паналівалі, запрашалі выпіць.
Купрэевіч наліў сабе вішнёвага кампоту. Я зірнуў на яго запытальна.
- Адпіў сваё, Кастуська, - зразумеў ён мой позірк.
Тосты прамаўлялі дырэктар школы Макарый Іванавіч, настаўнікі, былыя вучні. Я таксама зрыфмаваў колькі слоў. Іх, здаецца, мала хто пачуў. Людзі падпілі і гаманілі, гаманілі... Кепка са сваёю школьнаю прычоскаю (ён аніколькі не змяніўся) абводзіў усіх невідушчымі вачыма, па твары гуляла крыху прыдуркаватая бяскрыўдная ўсмешка.
- Я, Кастусь, знарок сеў каля цябе, кхэ-гэ, - скубануў мяне за рукаў Купрэевіч. - Даўно, кхэ-гэ, пагаманіць хацеў.
У яго ў горле - высахлым, рэльефна праступала кожная жылка - нібы сядзеў склізкі камяк, які, каб сказаць слова, трэба было прабіваць крэктам.
- Чытаў я твой вершык, кхэ-гэ. Мусіць, усё тваё чытаў. Толькі ты нешта мала пішаш.
Я прамаўчаў, не ведаў, што адказаць.
- А я ведаў, што ты пісаць будзеш. Ведаў, калі ты во яшчэ такенькім быў. - Ён апусціў далонь ніжэй стала. - Можа, у другі клас пайшоў. Дык, гэта, ішоў неяк паўз ваш агарод, кхэ-гэ. Гляджу, сядзіш на ўзмежку, пяеш. Прыслухаўся. Ну, думаю, гэтак ладна сачыняе. Парадаваўся, што добры вучань да мяне прыйдзе. І не памыліўся. А дзе ты зараз, кхэ-гэ. Універсітэт скончыў?
- Перавёўся. У інжынерна-будаўнічы.
- У будаўнічы? Навошта, кхэ-гэ?
- Жыццё...
Хацеў сказаць нешта яшчэ ў сваё апраўданне, але патрэбных слоў не знайшоў.
- Жыццё, кажаш, кхэ-гэ. Ты пра жыццё мне не кажы. Малады яшчэ. А кім жа ты, кхэ-гэ, працуеш?
- Будаўніком. Мулярам.
- Будаўніком? Кхэ-гэ, а я ўжо думаў, дзе ў школе. Гэтакі, бачыш ты, франт...
- Гэта ўжо Рытчына заслуга.
- Вох упяклася мне твая Рытка ў школе, - шапнуў і па-старэчы закрактаў-засмяяўся ў насовачку. - Як ты падабаўся, гэтак яна душу вымала. А гаспадыня, відаць, добрая.
- Ага. Увішная, клапатлівая.
- Бачыў у ёй гэтую струнку, кхэ-гэ. А ты ўсё ж дарма ўніверсітэт кінуў. Вернешся яшчэ да свайго, але каб позна не было. Э-э, ды што там гаварыць, кхэ-гэ, выпі лепш, а то без цябе ўсё павыжлуктваюць. Толькі помні маё слова: не цагліну да цагліны, а слова да слова ты нарадзіўся падганяць.
Купрэевіч біў не ў брыво, а ў вока.
Узводзячы сцены дамоў, я нібыта замуроўваў, цагліна за цаглінай, сваю існасць. А ён узяў і адным махам разбурыў гэты мой незавершаны мур, агаліў тое, што балела, ныла недзе ў сярэдзіне.
Якраз у гэты момант на Купрэевіча накінулася матэматычка - вясёлая, распараная гарэлкай, смехам, застольным вэрхалам:
- Годзе вы ўжо тлуміць галаву Кастусю, нябось, не на ўроку.
Падняла чарку.
- Усе вунь якія вясёлыя, адно вы як на хаўтурах. Кастусь, чаго такі кіслы? А-ну, дзяўчаты, развесяліце гэтых нашых самотнікаў.
- Зараз я ім займуся. - Ганка, мажная кабета, перагнулася цераз Рытку, наліла мне.
Купрэвіч хітравата ўсміхаўся і крактаў у скамечаную насовачку.
Калі развітваліся, дырэктар, добра захмялелы, нязвыкла разняволены, пажадаў нам з Рыткаю хутчэй засяліць новае жытло і не забыцца на яго, калі будзем ладзіць уваходзіны.
- І кошку займейце... Кошка першаю павінна парог пераступіць.
* * *
- Усім так спадабаліся нашы марынаваныя грыбы. Ты заўважыў? Усё пазаставалася, а грыбы з'елі да адненькага.
Гэта былі першыя Рытчыны словы па-за святам, калі мы засталіся ўдвух на цёмнай вясковай вулачцы.
Я думаў пра іншае, пра Купрэевіча. Які, аднак, праніклівы чалавек. І які на ім быў старэнькі, пацёрты пінжак. Я тады ненавідзеў свой франтаваты гарнітур-троечку. Здавалася, менавіта ён выдаваў перад Купрэевічам маю бездапаможнасць.