– А можа, лепш над агнём? – сказаў Віктар. – Я чытаў, што гэтак робяць.
– А я чытаў, што ў попел кладуць, – адказаў Мірон. – Другі раз паспрабуем над агнём. Паспеем яшчэ вывучыць розныя спосабы.
Калі мяса пачало скварыцца і сіпець, пакуты хлопцаў яшчэ больш павялічыліся.
– Цягні, досыць будзе! – крычаў Віктар кожную хвіліну.
Нарэшце выцягнулі.
Што за смажаніна выйшла, які смак мела, – невядома, бо з'едзена яна была ў адзін міг. І толькі пасля гэтага пайшлі розныя заўвагі:
– А здаецца, мы яго недатрымалі.
– Шкада, што солі няма. Была б зусім іншая рэч.
– Эх, каб хоць малюсенькую лустачку хлеба!
Затое тыя кавалкі мяса, што засталіся на заўтра, былі дасмажаны добра. Палажылі іх на трэсках пад дрэвам і пачалі рыхтавацца да сну. Настрой хлопцаў быў ужо зусім іншым.
– Закурыць бы цяпер, – сказаў Віктар і пайшоў шукаць сваю махорку.
Але ў цемры не знайшоў. Узяў тады галіну з агнём – і ўбачыў, што ўся махорка параскіданая і патаптаная.
– Гэта ты зрабіў?! – крыкнуў ён на Мірона.
– Навошта яна мне здалася? – паціснуў плячыма Мірон. – Мусіць, і твая праца тут ёсць. Памятаеш, як мы тады дужаліся…
Пачаў быў Віктар збіраць драбінкі, потым раззлаваўся і плюнуў.
– Вось і добра, – заўважыў Мірон. – Калі-небудзь падзякуеш, што так здарылася.
Назапасілі нанач галля.
– Каб нам не звесці агню, – трывожыўся Мірон. – Можа, па чарзе пільнаваць.
– Ну, не. Ад добрага вогнішча заўсёды застаецца пад попелам жар да раніцы.
Спаць класціся не спяшаліся. Абодва адчувалі сябе так спакойна і ўтульна, нібы яны былі ў самым звычайным становішчы.
– Толькі два дні мінула, – разважаў Мірон, – а мне здаецца, нібы некалькі тыдняў мы тут жывём. Але што мы будзем есці, калі прыйдзецца тут чакаць тыдзень ці два?
– Звяроў будзем лавіць, рыбу, птушак, – весела адказаў Віктар. – Цяпер, калі ёсць агонь, я ўжо нічога не баюся.
– Яно так, але як будзеш лавіць? – задуменна пытаўся Мірон.
– А як жа розныя дзікуны жывуць? – храбрыўся Віктар.
Праз гадзіну хлопцы смачна спалі, адчуваючы пяшчотную цеплыню ад свайго ў поце здабытага агню.
V
Таемны звер. – Навальніца. – Змаганне за агонь.
Ноч выдалася цёплая, ціхая. Але лес, відаць, не спаў. То пісне нейкая птушка, то прарэзліва крыкне сава, то храсне сухая галіна, то пачуецца ледзь значны шолах.
Агонь дагараў. Куча галля ўсё змяншалася, канцы ламачча тлелі навакол. У сярэдзіне было досыць вуголляў і жару, але святло ўсё слабела. Вуголле шарэла ўсё больш і больш, разам з гэтым з лесу пачала насоўвацца цемра. Вось ужо агеньчык ледзь-ледзь блішчыць.
Тады ў лесе мільгануў цень нейкага невялікага звера. Рухаўся ён так ціха, што яго нельга было б пачуць, нават калі б хлопцы не спалі. Звер круціўся навакол то з аднаго, то з другога боку, усё бліжэй, бліжэй…
Ужо можна пазнаць, што гэта ліс. Але, на шчасце, ад гэтага звера хлопцам ніякай небяспекі не пагражала. Пакруціўся ліс крыху і знік.
Было ўжо за поўнач, але паветра не толькі не халаднела, а, здавалася, нават цяплела. Яно было нейкае густое, парнае. З захаду даносіўся прыдушаны грукат, мільгалі маланкі. Набліжалася навальніца…
Хлопцы спалі сабе і нічога не чулі. Мусіць, таму, што грукат быў глухі, безупынны і ўзмацняўся паступова. Ён змешваўся з шолахам дрэў, а да такога шуму вушы хлопцаў ужо прызвычаіліся. Не прачнуліся яны і тады, калі ўпалі першыя кроплі цёплага дажджу.
Толькі зусім блізка страшэнны ўдар грому прымусіў Мірона ўскочыць на ногі. Ён адразу ж разбудзіў Віктара. Прайшло некалькі хвілін, пакуль хлопцы разабраліся, у чым справа.
– Агонь! Агонь! – крыкнуў Віктар ачухаўшыся і кінуўся да вогнішча.
Абодва разам пачалі дзьмухаць, падкладаць галлё.
А дождж пайшоў ужо як мае быць. Галлё сіпела, не хацела гарэць. Хлопцы ўткнуліся галовамі ў вуголле, распласталіся па зямлі і дзьмухалі з усёй сілы. А на спіны іх ліўся ўжо дождж, як з лубу.
Высокая хвоя, пад якой яны размясціліся, мела галіны надта высока, а дождж ішоў наўскасяк і без перашкод заліваў іх стаянку.
Вось ужо гром грукоча над самай галавой, маланка зіхаціць безупынна, вецер хістае дрэвы. Побач нават нешта ўжо храснула. Але небаракі нічога гэтага не чулі і не бачылі. Яны бачылі толькі сваё няшчаснае вогнішча, якое гінула на іх вачах. Тое галлё, якога яны панакідалі, не толькі не загаралася, але, наадварот, здаецца, канчаткова прыдушвала агонь. Спачатку яшчэ ішоў густы дым, а потым і ён пачаў змяншацца. Гэта было вернай адзнакай таго, што агонь памірае.