— Раней ты станеш прэм'ер-міністрам, чым я фермерам, — прамовіў Рой і ўсміхнуўся свайму ранейшаму таварышу па паляванню. — Эх ты, фермер Джэк! — сказаў ён. — Фермер Джэк!
— Ну і што, што фермер? Чаму гэта дрэнна?
— Нядрэнна для хворага і для жанатага, бо што яшчэ застаецца? Але каб у цябе была хоць якая мажлівасць, ты заўтра ж вярнуўся б у лес. — Рой ведаў, што гэта не зусім так. Джэк Бэртан быў фермерам ад нараджэння і па добрай волі, але ён надта зжыўся з лесам, каб забыцца пра яго канчаткова. Хоць ён і адмовіўся ад палявання, але адзін раз у год выпраўляўся ў лес, — каб назапасіць аленіны, як ён сам казаў, але на самай справе — і Рой гэта ведаў, — каб выгнаць з сябе лес на ўсю рэшту года. — Ну як, збіраешся сёлета? — спытаўся Рой.
— Мажліва і выберуся ў лес да Каляд на аленя, — адказаў Бэртан.
— Слядоў многа, — прамовіў Рой, — а самога аленя не бачыў.
— А ласі?
— Ну, лася заўсёды ўпалюеш. Справа ў тым, каб высачыць яго раней за Мэрэя або Зела Сен-Клера. Яны ўжо торкаюць свой нос ва ўсе ўчасткі, рыхтуюцца да зімовага палявання.
— А інспектар рыхтуе ім па добрай турэмнай камеры. Мэрэю адваляць дзесяць гадоў, калі інспектар зловіць яго, а Зел — той адразу трапіць у Форт-Уэнтварт. Інспектар папярэдзіў, што ў горадзе, яго не зачэпіць, але калі сустрэне ў лесе, дык пасадзіць абавязкова. А Мэрэя пасадзяць, дзе б ён ні трапіўся.
— Няхай толькі не спрабуе лавіць іх у лесе. А то калі сустрэнуць яго там Мэрэй або Зел — будзе ліха.
— Глядзі, не давай ім дазволу на карыстанне тваімі хібарамі, — хутка сказаў Бэртан.
— Але хіба іх упільнуеш? Яны як снег, выпаў — і няма яго. А Мэрэн я не бачыў цэлае лета.
— А Зел толькі што заявіўся ў горад, — паведаміў Джэк.
Рой недачуў, і яму стала вельмі прыкра.
— Хто прыйшоў у горад? — спытаўся ён.
— Зел Сен-Клэр, — адказаў Джэк.
— А, Зел! — Рой зірнуў на Джэка, яму хацелася даведацца, ці не вярнуўся Эндзі Эндрус; але спытаць пра Эндзі было для яго вялікай пакутай, як пакутай было для Джэка Бэртана сказаць хоць слоўка пра былога іхняга супольніка, хоць Джэк ведаў, як турбуе гэта Роя.
— А дзе Зел? — спытаўся Рой, зноў праганяючы з галавы Эндзі, пераконваючы сябе, што і сёлета, як і раней, Эндзі не з'явіўся і не з'явіцца ніколі. Пайшоў і не вернецца. — Хіба Зел працуе на дарозе? — спытаўся ён у Джэка.
— Не. Я пусціў яго ў закінуты будан у канцы маёй лесасекі. У яго жонкі яшчэ адно немаўля.
— І навошта ты пускаеш яго ў будан? Ты ж дарожны ўпаўнаважаны? Ты мусіш сачыць за парадкам! — Рою падабаўся тытул «дарожны ўпаўнаважаны» не толькі за гучнасць, але яшчэ і за тое, што яго насіў сябар Джэк Бэртан, хоць і быў ён толькі дзесятнікам у час летніх дарожна-рамонтных клопатаў. — А Зел плаціць табе?
— Гэта за маю развалюху? Я пусціў яго, каб ён ачысціў і ўзараў лесасеку.
— Хочаш зрабіць з яго фермера?
— Не. Але зараз, калі ён страціў свой участак у лесе, яму нельга грэбаваць нічым.
— З Зела, як бы ні стараўся ён пракарміць сям'ю, акрамя валацугі ніколі нічога не атрымаецца. Ты ніколі не зробіш з яго фермера, — сказаў Рой.
— Тым горай для яго, — заўважыў Джэк.
— Я думаю, што Мэрэй таксама пастараецца ўбачыць жонку і дзяцей.
— Яна паехала ў Марлоў, працуе на кансервавым заводзе, — прамовіў Джэк.
— Бедная Мэрэй! — уздыхнуў Рой. — Несправядліва гэта з боку інспектара так прыцясняць чалавека толькі за тое, што ён узяў некалькі скурак не ў сезон.
— Не ў сезон і не там, дзе дазволена! У хаціне Мэрэя ў пушным запаведніку знайшлі скурак на дзве тысячы даляраў. Калі б ён не ўцёк, з ім расправіліся б адразу.
— Ат, што тут казаць, абодва злодзеі і валацугі! — прамовіў Рой, папраўляючы лямкі заплечнага мяха.
— А калі ты не перастанеш мець з імі справу, скончыш тым жа: станеш не паляўнічым, а зверам. — Гэта быў выраз Роя, які Джэк павярнуў супраць яго самога. Але Рою падабалася, што Джэк паўтарае яго словы.
— Пакуль мяне чакаюць дома, я не стану валацугам, — сказаў Рой, хаваючы сур'ёзнасць за жартаўлівым тонам. — Я яшчэ зайду да цябе, Джэк. Абавязкова зайду, перш чым вярнуцца на возера.
— Ты нап'ешся, і я цябе не ўбачу, пакуль сам не збяруся на возера! — гукнуў на развітанне Джэк Бэртан, але Рой быў ужо далёка, і ў адказ Джэк пачуў са змроку вячэрняга лесу толькі яго смех.
Цемра апярэдзіла Роя, і калі ён адчыніў дзверы ў цёпла напаленую кухню, яго нявестка гатавала вячэру.
Яна спалохалася.
— Думала, што гэта мядзведзь, Руф? — спытаўся Рой.
— А як я магла даведацца, што гэта ты? — незадаволена прамовіла яна. — Сэм дома, а больш мы нічога не чакаем. Хіба можна так перціся просто з лесу?