* * *
Аблавы не ўдаюцца на ваўкоў цяпер,
Малы з іх вынік, клапатных замнога мер.
А вырак гэтакі гаспадароў вясковых —
Ваўкоў трэ конча вынішчаць і тэрмінова.
Аблавы сельскай дысцыпліна — што й казаць,
Перашкаджае паспяхова паляваць.
Не тыя ўжо стральцы, паводзяцца нядбайна,
Ад месца ад свайго ў лес ціснуцца патайна,
І ў выніку старога шкодніка ніяк
Пакласці не ўдаецца, воўк стары ў гушчак
Заўжды ўцякае ўмела.
Грышка з тэй прычыны,
Стырно ў яго руках, меў клопат не адзіны.
Паліцыю і воласць упрасіў раней,
Каб у аблаве паспрыялі ахватней;
Загоншчыкаў спатрэбіў на гурты чатыры,
Дзяўчат прагнаў. «Нідзе ні ладу з іх, ні міру!
На паляванні дзеўкі — кіне й стрэльбу зух,
Не йгрышча лес! Іх у запечак! у катух!..
А то пачнуцца жарты, заляцанкі, смехі,
І драпануць паціху парамі ў арэхі».
Дзесяткамі расставіў кожны гурт пасля,
Даў палясоўшчыкаў — людзей пад іх нагляд,
Асобна фракцыі стварыў, каб ім адказваць
За дысцыпліну ў лесе.
«Хлопцы! я адразу
Задам таму, хто правароніць у кустох:
Са мною справу мець — хай укрывае Бог!
Фланг левы весці Базылю, Вінцэсю — правы,
Пакуль не стрэнуцца, маўчыць уся аблава,
І люлек не курыць нікому патайком,
Бо разаб'ю, дальбог, на пысе кулаком.
Праз дзесяць крокаў ставіць, дзе й гусцей, як трэба,
Глядзець, вачэй не зводзіць з-за куста ці дрэва.
Ну, з Богам!.. па чарзе!..
Прашу ласкава вас,
Вяльможныя панове, помніце наказ
Рыгораў у выправе… Пільнавацца месца,
Як дзе каго пастаўлю, маю вас я весці.
Бяруся сівізной маёй запрысягаць,
Што ў добрым месцы будзе кожны з вас стаяць.
Пазначыў пункты я галінкай заламанай,
Там толькі аднаму спыніцца трэба пану.
Як ваша воля й ласка, рушма ўсе за мной!..
Не мовіць, ідучы!.. — і гэтаю парой
Нікому не курыць!..»
Хто ў лесе з паляўнічых,
Калі надзеі не губляе таямнічай,
У стане праціўляцца ўражанням жывым,
На месцы ў час аблавы стоячы сваім.
Той момант, мілы сэрцу, тое хваляванне,
Калі губляе воля ўладу, панаванне
І водзіць толькі ў ведамых стральцоў рукой,
А маладым бракуе волі ўжо такой;
Той электрычны ток, што перад самым стрэлам
У нашай у істоце прабягае цэлай, —
Як выказаць, пачуцці перадаць стральца,
Калі бяжыць звер з пуду проста на лаўца.
Я ў думках месца кляў, зарослае лазою,
Мяне лазняк паблізу атачаў сцяною,
За крокаў трыццаць не прыкмеціш тут ваўка.
Зламаў галінак колькі, сцяў нажом з вяршка —
І ўбачыў справа выспачку неспадзявана,
На ёй быў трохі змяты куст, трава стаптана.
Я ўлажу!.. Аж пярэсмык добры там знайшоў!
І цэль відаць адсюль, стралец тут мае схоў.
Прыгледзеўся пільней, заўважыў быў ля спуску
Галінкі заламаныя. Пярэсмык вузкі,
На стрэл прарэджаны, знікаў у гушчаку.
Пазнаў у зробленым і вока, і руку,
Меў Грышка рацыю, да месца прыглядаўся,
Сюдою воўк стары не раз, напэўна, краўся.
Нямая ў лесе цішыня, глухі спакой,
Хоць Грышка тут аблаву чыніць на ваўкоў.
Урэшце знак — далёкі стрэл — і закіпела
Шырокае паўкола!..
Купка праляцела
Драздоў, і цецярук мільгнуў быў, беляка
Я згледзеў, выскачыў з лазы ён, даў слупка
І ўцёк. А гоман рос, вось даязджачы трубіць
У рог — то блізкае ваўкам спавесце згубы.
Гон закіпеў, як толькі ўсім сігнал далі,
На вока, пэўна, купу ганчакі ўзялі.
Калі на флангах стрэлы ў лесе прагрымелі,
Загоншчыкі па ўсёй аблаве зашумелі.
Ваўкоў аблога прыціскае… І стральцы
Ўжо сыплюць стрэл за стрэлам. У другім канцы
Пачуўся крык: «Пільнуй!..»
У лазняку штось рушыць,
Штось шаснула і раптам выткнуліся вушы,
Пад ногі выскачыў вялікі воўк з кустоў,
Палю, шчаслівы момант улучыўшы той,
У лоб, праз дым убачыў — лапамі накрыўся
І тут жа ўскочыў і паўзе… у лес пашыўся!
Надзвычай дужы звер… Чакай, чакай, дружок!
Яшчэ табе дадам!.. і склаўся на разок,
Ды тут аблетак трапіўся з кустоў на вочы,
Палю па ім — уцэліў па баку, як скочыў —
І воўк перакуліўся…
Я заклаў набой.
Ляжыць аблетак, а стары, вялізны той,
Пацёгся, след пакінуў па сабе крывавы.
Шчэ колькі стрэлаў, крык яшчэ і шум аблавы,
Ды ўсё паволі моўкне, сціхла гранне псоў,
Канец аблаве, паляванню надышоў.
Змаўкае рог.
«Што пан мне паказаць гатовы?» —
«Тут малады, стары ж, як мае лоб сталёвы,
То шчэ жыве… Вось кроў!» —
«То ўдача паніча!
Дабіты ўнізе быў кіямі з-за пляча.
Яму пан перабіў пашчэнкі, выбіў вочы,
Скрываўлены, ды поўз у схоў — у воступ воўчы,
Ўзялі — як у цапы. Уцехі там было!..
Нябожчыка пярэсцяць шчэ й цяпер калом.
А што? няблага выйшла? Столькі ўпалявалі,
Як меркаваў, калі аблаву пачыналі.
Вось два старыя, два аблеткі, маладых
Шэсць, ліс, барсук! Як Грышкаў рэй, вось так тады.
І кожны стрэліў пан або пабачыў воўка.
Мо чвэрць нібыта на вайне: бах! бах! — не моўкла.
Што пан старому скажа тут на гэткі рэй?» —
«За ўдачу й за тваё здароўе выпіць трэ!» —
«То дзякуй! Грышка і за ловы, і за пана
Звяселіцца ў бары пачосткай на паляне».