Была раніца на пачатку зімы, і я ўсё яшчэ меў на сабе чырвона-зялёную куртку, што нам падарылі за перамогу на мясцовым чэмпіянаце, — са скуранымі рукавамі і нашытай на сьпіну эмблемай, дзе было напісана пра нашу перамогу — таму шмат якія мурыначкі на мяне паглядалі. Я зьняў куртку, але позіркаў не паменела. У тыя часы я быў нашмат большы, чым цяпер.
Адна дзяўчына адышлася ад свайго станка, агледзелася, каб пабачыць, ці няма побач брыгадзіра, а потым падышла да мяне. Спыталася, ці мы будзем гуляць супраць школьнай каманды ўвечары, і сказала, што ейны брат гуляе за іх у абароне. Мы крыху пагутарылі пра футбол ды пра розныя іншыя штукі, і я заўважыў, што яе твар быў расплывісты, нібы паміж намі вісеў туман. Гэта быў баваўняны пух, што церушыўся ў паветры.
Я сказаў ёй пра пух. Прамовіў, што мне здаецца, нібыта я бачу ейны твар туманным ранкам падчас паляваньня на качак, а яна закаціла вочы, фыркнула, прыкрыўшы далонькай вусны, а потым спыталася:
— І шо ж гэта такое, інцярэсна, ты б зрабіў са мной удваіх у засадзе на вутак?
Я адказаў, што даў бы ёй патрымаць маю даўгую стрэльбу, і дзяўчаты па ўсім цэху пачалі хіхікаць у кулакі. Я сам крыху пасьмяяўся, пабачыўшы, як дасьціпна ў мяне атрымалася. Мы ўсё яшчэ гутарылі і сьмяяліся, калі яна схапіла мяне за рукі і моцна сьціснула. Рысы ейнага твару рэзка трапілі ў ідэальны фокус; я пабачыў, што яна нечым моцна напалоханая.
— Давай, — прашаптала яна, — давай, забяры мяне, велікан. З гэтай тут фабрыкі, з гэтага мястэчка, з гэтай жызьні. Забяры мяне ў якую засаду на вутак хоць дзе. Хоць дзе, абы ня тут. Га, велікан, га?
Ейны цёмны прыгожы твар блішчаў перада мной. Я стаяў з разяўленым ротам, думаў, што ёй адказаць. Мы былі так счэпленыя мо пару сэкундаў; потым фабрыка загула яшчэ мацней, і нешта пацягнула яе ад мяне. Нейкі нябачны мне шнур, прычэплены да ейнай квяцістай чырвонай спадніцы, адцягваў яе назад. Ейныя пазногці драпалі маю скуру, і як толькі мы згубілі кантакт, яе твар зноў сышоў з фокусу, стаў размытым і, нібы шакаляд у сьпякоту, пачаў таяць за віхурай баваўнянага туману. Яна сьмяялася і круцілася, і я на імгненьне згледзеў ейную жоўтую нагу пад віхурай спадніцы. Дзяўчына падміргнула мне праз плячо, калі бегла назад да свайго станка, да кучы валакна, што ўжо спаўзала на падлогу з варштата; яна схапіла гэтую кучу і лёгка, як пёрка, пабегла ўздоўж шэрагу станкоў, каб закінуць валакно ў грузавік; потым яна зьнікла за рогам.
Усё гэтае хістаньне і кручэньне верацёнаў, пераскокваньне чаўнакоў, шпулі, што, расьсякаючы паветра, брынялі ніткамі, пабеленыя сьцены і сталёва-шэрыя станкі, дзяўчаты ў квяцістых спадніцах, што гойсалі сюды-туды, павуціна белых лініяў у паветры, на якую была нібы нанізаная фабрыка — усё гэта засталося са мной, і час ад часу нешта ў аддзяленьні выклікае гэта ў памяці.
Так. Вось што я ведаю. Аддзяленьне — гэта фабрыка для Камбінату. Тут выпраўляюць памылкі, якія зрабіла вуліца, сям’я, царква, школа — вось такі гэта шпіталь. Калі гатовы прадукт вяртаецца ў грамадзтва, адрамантаваны, як новы, часам лепшы за новы, гэта напаўняе радасьцю сэрца Вялікай Сястры; нешта, што трапіла сюды пакручаста адрозным, цяпер — дзейная прыстасаваная шрубка, гонар усёй установы, на які прыемна паглядзець. Паназірайце, як ён соўгаецца па зямлі з прыпаянай усьмешкай і як ён цудоўна ўпісаўся ў прыемны раёнчык, дзе якраз цяпер уздоўж вуліцы рыюць канавы, каб пракласьці водаправод. Гэта робіць яго шчасьлівым. Ён прыстасаваўся да навакольля, нарэшце...