Выбрать главу
z Charal Drianaan te Calamon,
Cykl Smoka.
Autor nieznany, Czwarty Wiek.

Nadszedł jak wiatr, jak wiatr dotknął wszystkiego i jak wiatr przeminął.

Ze Smok Odrodzony.
Przez Loiala, syna Arenta syna Halana)
Koniec ostatniej księgi Koła Czasu

GLOSARIUSZ.

Nota o datach w poniższym glosariuszu.

Kalendarz Tomański (opracowany przez Tomę dur Ahmida) został przyjęty blisko dwa stulecia po śmierci ostatniego mężczyzny Aes Sedai i rejestrował lata, które upłynęły Od Pęknięcia Świata (OP). Wiele z jego zapisów uległo zniszczeniu podczas Wojen z Trollokami i pod ich koniec wybuchł spór o poszczególne daty liczone według starego systemu. Tiam z Gazar opracował zatem nowy kalendarz, którego początkiem był koniec Wojen i który uświetniał wyzwolenie spod zagrożenia ze strony Trolloków. Każdy odnotowany w nim rok określano jako Wolny Rok (WR). Kalendarz Gazarański wszedł do powszechnego użytku w ciągu dwudziestu lat od zakończenia Wojen. Artur Jastrzębie Skrzydło starał się wprowadzić kolejny kalendarz, datujący swój początek od ufundowania jego imperium (OU), ale dzisiaj znany jest on jedynie historykom. Po ogólnej destrukcji, śmierci i zniszczeniach, które przyniosła z sobą Wojna Stu Lat, pojawił się następny kalendarz, opracowany przez Uren din Jubai Szybującą Mewę, uczoną Ludu Morza, i upowszechniony przez Farede, Panarch Tarabonu. Kalendarz Faredański, zapisujący lata Nowej Ery (NE), liczone od arbitralnie przyjętego końca Wojny Stu Lat, pozostaje obecnie w powszechnym użyciu.

Aelfinn: Rasa istot z wyglądu zasadniczo przypominających człowieka, ale z wyraźnymi wężopodobnymi cechami, które udzielają prawdziwych odpowiedzi na trzy pytania. Jakkolwiek brzmiałoby pytanie, odpowiedź zawsze będzie poprawna, choć często może przybierać nadzwyczaj mglistą formę, a pytania dotyczące Cienia mogą być niebezpieczne. Miejsce zamieszkania tych istot jest nieznane, można się z nimi spotkać, przechodząc przez ter’angreal, który niegdyś był w posiadaniu Mayene, a obecnie znajduje się w Kamieniu Łzy. Historia odnotowuje doniesienia, wedle których inna droga do ich siedziby wiedzie przez Wieżę Ghenjei. Przemawiają w Dawnej Mowie, mówią o traktatach i umowach, a tych, którzy przed nimi stają, zawsze pytają, czy posiadają przedmioty z żelaza, instrumenty muzyczne i narzędzia do krzesania ognia. Patrz również: Eelfinn, Węże i Lisy.

Aes Sedai: Władający Jedyną Mocą. Od Czasu Szaleństwa jedynymi pozostałymi przy życiu Aes Sedai są kobiety. Budzące powszechną nieufność, strach, a nawet nienawiść, są przez wielu ludzi obwiniane za Pęknięcie Świata; uważa się powszechnie, iż mieszają się do polityki poszczególnych państw. Jednocześnie niewielu władców obywa się bez rad Aes Sedai, nawet w tych krajach, w których istnienie takich koneksji musi być utrzymywane w tajemnicy.

Arad Doman: Naród mieszkający na wybrzeżu Oceanu Aryth. Obecnie rozrywany wojną domową oraz walkami z osobami, które opowiedziały się po stronie Smoka Odrodzonego. Stolicą kraju jest Bandar Eban, do którego przybywa wielu uchodźców z prowincji, wygnanych stamtąd przez kłopoty z żywnością. W Arad Doman arystokracja wywodząca się w prostej linii od tych, którzy założyli państwo, nosi nazwę szlachty krwi; władcę (króla albo królową) wybiera rada przedstawicieli cechów kupieckich (Rada Kupców), która prawie zawsze składa się wyłącznie z kobiet. Król lub królowa musi pochodzić z arystokracji, nie zaś z warstwy kupieckiej i potencjalnie rządzi dożywotnio. Oficjalnie król lub królowa posiada władzę absolutną, chociaż Rada może go (albo ją) usunąć trzema czwartymi głosów swoich członków. Obecnym władcą jest Król Alsalam Saeed Almadar, Lord Almadar, Głowa Dynastii Almadar.

Asha’man: (1) W Dawnej Mowie „opiekun” albo „obrońca”, z dodatkowym zaznaczeniem, iż jest to obrońca prawdy i sprawiedliwości.

(2) Miano oznaczające zarówno zbiorowość, jak i rangę, nadawane mężczyznom, którzy przybyli do Czarnej Wieży, położonej koło Caemlyn w Andorze, aby tam uczyć się przenoszenia Mocy. Ich szkolenie skupia się na metodach wykorzystania Jedynej Mocy w charakterze broni, a kiedy już nauczą się obejmować saidina, czyli męską połowę Prawdziwego Źródła, to wówczas wymaga się od nich wykonywania wszystkich obowiązków z użyciem Mocy, co stanowi kolejne odejście od zasad przestrzeganych w Białej Wieży. Nowo przyjęty mężczyzna otrzymuje tytuł Żołnierza; nosi prosty, skrojony na andorańską modłę, czarny kaftan z wysokim kołnierzem. Po wyniesieniu do rangi Oddanego uzyskuje prawo do wpinania w kołnierz kaftana srebrnej szpili zwanej Mieczem. Awans do rangi Asha’mana równa się prawu do wpinania Smoka – wykonanej ze złota i czerwonej emalii broszy. Mimo iż wiele kobiet, w tym również żony, ucieka, gdy odkrywają, że ich mężczyźni potrafią przenosić Moc, to jednak całkiem sporo mieszkańców Czarnej Wieży jest żonatych i tacy stosują własną odmianę więzi Strażnika, za której pomocą łączą się z żonami. Ta sama więź, przekształcona tak, by narzucać posłuszeństwo, jest ostatnimi czasy wykorzystywana do wiązania pojmanych do niewoli Aes Sedai. Z drugiej strony, na niektórych Asha’manów więź zobowiązań nałożyły Aes Sedai, lecz posługując się bardziej tradycyjnymi metodami stosowanymi wobec Strażników. Asha’manom przewodzi Mazrim Taim, który każe mówić na siebie M’Hael, co w Dawnej Mowie oznacza „wodza”.

Avendesorra: W Dawnej Mowie „Drzewo Życia”. Rośnie w Rhuidean.

Balwer, Sebban: Oficjalnie były sekretarz Pedrona Nialla (Lord Kapitan Komandor Synów Światłości), potajemnie jego mistrz szpiegów. Z sobie tylko wiadomych powodów pomógł Morgase (kiedyś Królowej Andoru) w ucieczce przed Seanchanami z Amadoru, po czym znalazł zatrudnienie na posadzie sekretarza Perrina t’Bashere Aybary i Faile ni Bashere t’Aybara. Niemniej z czasem zakres jego obowiązków rozrósł się i teraz kieruje działaniami Cha Faile, jest też mistrzem szpiegów Perrina, choć Perrin go za takiego nie uważa. Patrz: Cha Faile.

Callandor: Miecz Który Nie Jest Mieczem, Miecz Którego Nie Można Dotknąć. Kryształowy miecz przechowywany niegdyś w Kamieniu Łzy, potężny sa’angreal, którym mogą się posługiwać mężczyźni władający saidinem. Posiada opisane usterki, wśród których najważniejszą jest brak bufora dla Jedynej Mocy, który właściwie bezpieczny zeń użytek czyni niemożliwym; póki męska połowa Źródła nie została oczyszczona, zwielokrotniał szkodliwe oddziaływanie Skazy. Podejrzewa się, że posiada również inne, ukryte dotąd wady.

Cha Faile: (1) W Dawnej Mowie „Szpon Sokola”.

(2) Nazwa przyjęta przez młodych Cairhienian i Tairenian, rzekomych wyznawców ji’e’toh, którzy przysięgli lojalność Faile ni Bashere t’Aybara. Działają potajemnie jako jej osobista służba zwiadowczo-szpiegowska. Od czasu porwania Faile przez Shaido Aiel Cha Faile kontynuuje swoją działalność pod kierownictwem Sebbana Balwera.

Charin, Jain: zob. Długi Krok, Jain.

cuendillar: Przypuszczalnie niezniszczalna substancja stworzona podczas Wieku Legend. Wszelka znana energia użyta podczas próby rozbicia go zostaje wchłonięta, sprawiając, że cuendillar staje się jeszcze mocniejszy. Chociaż tajemnica związana ze stworzeniem cuendillara uważana jest za bezpowrotnie zaginioną, ostatnio pojawiły się pogłoski o nowych przedmiotach z niego wykonanych. Cuendillar jest również znany jako prakamień.