Людовіка задумалася, пасля зноў паглядзела на Улляну.
— Учора я бачыла, як яна ноччу некуды пайшла, — зноў загаварыла.
Дзяўчына пераглянулася са старой, а Людовіка працягвала:
— Да мяне Сон не прыляцеў, вось і не спала.
Улляна пабялела і апусціла вочы.
— Я да буслоў хадзіла.
— Да якіх буслоў? — здзівілася дзіця.
— Учора было Уздвіжанне, а на яго жораў у астатніх пытаецца, калі ляцець у вырай.
— Праўда?
— Так, — пацвердзіла Параска. — На полі зжатым усе буслы збіраюцца і гамоняць.
— Я таксама хачу гэта пабачыць!
Параска пакруціла галавой.
— Яны сёння адляцелі. Наступным разам пойдзем. Цяпер жа кладзіся спаць, Сон хутка павінен прыляцець, а калі не знойдзе на месцы, то пойдзе да іншай дзяўчынкі.
— Ой, — закрычала панначка і пабегла да ложка. — Я так не хачу! Я буду чакаць яго!
Параска з Уллянай засмяяліся, а дзяўчо схавалася пад коўдру і замаўчала, але не вытрымала духаты і высунула галаву.
— Людовіка, — паклікала яе Параска.
— Што?
— Ты толькі пра буслоў нікому не гавары.
— Каб вусны адсохлі, калі каму раскажу.
Яна па-змоўніцку зірнула на Улляну і засмяялася.
— Бабцю, — звярнулася яна да старой, — будзеш мне пець?
— А ты хочаш?
— Хачу.
— Дык чаму ж учора сказала, каб не пела? Дарослай сябе назвала.
Дзяўчынка вінавата прамуркатала:
— Адмовілася, бо бацька быў з Альбертам. Альберт з мяне смяецца, гаворыць, што малая.
Яна паглядзела на старую і сумелася. Нянечка сядзела на зэдліку і здавалася такой маленькай, старэнькай і сумнай, што малая не вытрымала і кінулася да яе. Ручкамі абхапіла Параску за шыю і зашаптала:
— Даруй мне, Парасачка. Я больш ніколі такога не скажу.
— Ды даўно даравала, мая песта.
Яна пасадзіла дзяўчынку на калені і пачала гушкаць. Людовіка засмяялася, але не вырывалася з абдымкаў, як бывала, а заплюшчыла вочкі і сцішылася.
— Люлі-люлі-люлі, спі, мая панначка.
Закрывай ты хутка вочкі,
Добрай ночкі, добрай, добрай но-о-чкі.
— Раскажы пра змея, — папрасіла дзяўчынка.
— Навошта пра змея? Давай лепш пра вадзяніц, а то спужаешся і не заснеш.
— Не, спачатку пра змея, а пасля пра вадзяніц.
— Ну, добра. Жыў у нашай вёсцы чалавек. Нічога не меў: ні гаспадаркі, ні грошай, хлеб ніколі не еў. Але раптам разбагацеў. Каня купіў, хату адбудаваў, пачаў добра жыць. Вось і сталі людзі гаварыць, што яму грошы змей носіць, якога сам вывеў. Кажуць, што калі чорны певень пражыве сем гадоў, то пад канец апошняга знясе гаспадару яйка, якое нагадвае ракавінку смаўжа. Гэтае яйка носяць пад пахаю тры гады, пакуль не вылупіцца маленькае змеяня. Яго трэба песціць, трымаць у цяпле і карміць яечняй, бо калі вырасце, то пачне лятаць і адшукваць скарбы. Ці чулі такое калі?
Дзяўчаты пакруцілі галовамі. Тады Параска працягвала:
— Шмат хто лічыць, што змей той падобны да вужа ў золаце і з крыламі. Чула і такое, што гэта чалавек, але не веру. Ці ж будзе чалавек чалавеку грошы насіць за яечню? Людзі паўсюль злыя, сквапныя, за грош могуць забіць.
Яна спынілася і паглядзела на дзяўчат.
— Што, мае ясачкі, чаму прыціхлі? Лепш паслухайце пра вадзяніц, ці, як іх у нас яшчэ называюць, купалак. Гавораць, што гэта маленькія дзяўчынкі, якія памерлі нехрышчонымі. Яны маюць доўгія-доўгія валасы, якія не заплятаюць у косы, і апрануты ў празрыстыя сукенкі, а на галовах — вяночкі з белых кветак. Ёсць сярод вадзяніц і дочкі, праклятыя бацькамі яшчэ ў матчыным чэраве, і маладыя тапельніцы. Пасля Сёмухі на русальны тыдзень выходзяць яны з вады і пачынаюць гойдацца на галінах дрэў, карагоды водзяць. Тады да іх не варта падыходзіць, бо пачнуць казытаць, а пасля зацягнуць у раку і патопяць.
— Дык жа толькі хлопцаў топяць, бо нарачоных сваіх шукаюць, — сказала Улляна.
— Не, — Параска пакруціла галавой, — і дзевак таксама. Сяброўкай сваёй зробяць, а калі жанчына — жонкай свайму гаспадару.
— Каму гэта?
— Ды вадзяніку.
— І не адпусцяць? — спытала Людовіка.
— Рэдка калі такое бывае.
— А ўцячы можна?
— Хто выратуецца, той усё адно без пакарання не застанецца. У суседняй вёсцы, казалі, быў такі чалавек. Усю ноч вадзіў з імі карагоды, ды неяк збег. Цяпер то не чуе нікога, то раптам рагоча, як шалёны. Шкадуюць яго людзі, але дапамагчы ніхто не можа.
Людовіка залезла пад коўдру і буркнула адтуль:
— Ну, бабцю, аж мурашы па скуры. А ты гаварыла, што пра змея на ноч нельга, бо страшней.
Тут зарыпелі дзверы, і ў пакой зазірнула пані Марыя.
— А я думала, што дзясяты сон бачыш, цурачка мая, — сказала яна.