Крык, вэрхал, натоўп разяваў абступае цела, клiчуць палiцыю. Жанчына з нажом у руцэ ўсё яшчэ ляжыць на вулiцы, спакваля прыходзячы да жывое памяцi.
Пытаюцца, што там у яе?
"Нiчога".
Што яна робiць з нажом?
"Нiчога".
Адкуль кроў на спаднiцы?
"Ад рыбы".
Яна ўстае, шпурляе ўбок нож i iдзе ўмыцца.
I тут, чаго ўжо нiхто не чакаў, пад сталом закрычала дзiця. Людзi акiдаюцца на крык, знаходзяць у роiшчы мух сярод трыбухi i адцятых рыбiных галоў дзiця i выграбаюць яго на божы свет. Палiцыя аддае дзiця нейкай жанчыне з малаком, а мацi -- пад варту. I як што яна не адпiраецца i прызнае без лiшнiяга, што збiралася кiнуць вылюдка здыхаць з голаду, што, дарэчы, рабiла ўжо чатыры разы, яе валакуць у суд, прызнаюць-такi вiнаватай за шматразовае дзетазабойства i праз некалькi тыдняў на Грэўскiм пляцы ёй адцiнаюць галаву.
А дзiця да таго часу ўжо тры разы памяняла мамку. Анiводная не згаджалася даваць яму цыцкi больш як некалькi дзён. Казалi, што дзiця надта прагавiтае, смокча за двое, а значыцца, забiрае малако ў другiх немаўлят, а ў iх, мамак-кармiцелек -- сродкi да iснавання: бо рэнтабельна кармiць адно толькi малое -- немагчыма. Афiцэр палiцыi, чыiм абавязкам было прыстройваць падкiдняў i сiрот, нехта якiсь-такiсь Ляфос, неўзабаведаўся ў нясцерп i ўжо быў пастанавiў занесцi малое ў прыют на вулiцы Сэнт-Антуан, адкуль штодня дзяцей адпраўлялi ў Руан, у дзяржаўную кашару для падкiдняў. Але як што транспарцiроўка вялася пешымi насiльшчыкамi i дзяцей пераносiлi ў лыкавых кашах, у якiя дзеля эканомii ўцiскалi адразу па чацвёра-пяцёра; i як што праз гэта неверагодна падскокваў працэнт смяротнасцi; i як што насiльшчыкi з гэтай прычыны згаджалiся браць толькi хрышчоных i толькi з выпiсаным паводле ўсiх формаў накладным лiстом, на якiм у Руане iм ставлi пячатку; i як што малы Грануй не дастаў нi хросту, нi iмя, якое можна было б па ўсёй форме ўпiсаць у лiст; i як што, далей, з боку палiцыi было б непрыстойна высадзiць безымяннае немаўля пад дзвярыма зборнага пункта, што было б найлепшым спосабам пазбыцца лiшнiх фармальнасцяў... як што, выходзiць, паўсталi складанасцi бюракратычна-адмiнiстрацыйнага характару, звязаныя з эвакуацыяй немаўляцi, i як што, апроч усяго, падцiскаў час, палiцэйскi афiцэр Ляфос адмовiўся ад ранейшага плану i ўказаў здаць дзiця пад распiску ў якую-небудзь духоўную ўстанову, хай ужо там яго i ахрысцяць i накануюць яму далейшы лёс. Яго здалi ў кляштар Сэн-Мэры, што на вулiцы Сэн-Мартэн.
На хросце яму далi iмя Жан-Бацiст. I як што прыёр таго дня быў у добрай лагодзе i яго дабрачынныя фундушы яшчэ не былi выскрабтаны да дна, дзiця не адправiлi ў Руан, а пастанавiлi падгадаваць за кошты кляштара. Дзеля гэтага яго перадалi мамцы Жане Бюсi з вулiцы Сэн-Дэнi, якой на разгон платы спачатку прапанавалi тры франкi ў тыдзень.
Праз некалькi тыдняў памянёная мамка Жана Бюсi з плеценым кашом у руках была зноў каля брамы кляштара i, калi айцец Тэр'е -- лысы, крыху падпахлы воцатам манах гадоў пяцiдзесяцi, адчынiў дзверы,-- заявiла яму: "Вось!" i паставiла кош на парог.
-- Што "вось"? -- сказаў Тэр'е, нахiлiўся над кашом i шмурыгнуў носам, спадзеючыся ўнюхаць там нешта смачнае.
-- Выблядак дзетазабойцы з вулiцы О'Фэр!
Патэр памацаў у кашы, адсланiў тварык заснулага дзiцяцi.
-- Добра глядзiцца. Ружовы, укормлены...
-- Дзiва што. Ён выссаў мяне ўсю дарэшты. Але цяпер годзе. Зараз кармiце яго самыя вашым казлiным малаком, кашай, рэпавым сокам. Яно жарэ ўсё, гэты высмердак.
Патэр Тэр'е быў чалавек памяркоўны. Як таго служба вымагала,-- ён апекаваўся кляштарным дабрачынным фондам, раздаваў грошы бедным i ўбогенькiм. I ён чакаў, што за гэта яму ўзычыцца i не абкладуць iншымi клопатамi. Тэхнiчныя дэталi яму былi не даспадобы, бо яны заўсёды азначалi цяжкасцi, а цяжкасцi парушалi яго душэўную злагаду, а гэтага ён трываць не мог. Ён ужо злаваўся на сябе, што адчынiў браму. Ён хацеў, каб гэтая асоба забрала свой кош i выбралася к чортавай матары i дала яму святога спакою са сваiмi немаўлятамi i праблемамi. Ён памалу выпрастаўся i ўцягнуў у сябе моцны пах малака i злямцаванай воўны, што iшоў ад мамкi. Пах быў сытны.
-- Не ўцямлю, чаго ж ты хочаш. Якое халеры ты дамагаешся. Я толькi магу ўявiць сабе, што дзiцяцi гэтаму зусiм не зашкодзiць, калi ты пакормiш яго з цыцкi яшчэ колькi там часу.