Ад хiстанняў омнiбуса галовы пасажыраў матлялiся i гойдалiся, трэслася друзлая скура на шчоках; колы падскоквалi, i людзi здавалiся ачмурэлымi i соннымi.
Маладая жанчына адчувала млявасць.
"Чаму ён не пайшоў са мною, - думала яна. Яе прыгнятаў несвядомы сум. Ён, пэўна, мог бы абысцiся без гэтай цыгарэты".
Манашкi далi знак спынiцца i злезлi, пакiнуўшы па сабе прэсны пах старых спаднiц.
Омнiбус паехаў i зноў спынiўся. Увайшла чырвоная, задыханая кухарка. Яна села i паставiла на каленi кошык. На ўвесь салон моцна тхнула памыямi.
"Едзем далей, чым мне здавалася", - падумала Жана.
Далакоп выйшаў, i на яго месца сеў фурман, ад якога патыхала стайняй. Месца проставалосай заняў пасыльны, ад ног якога бiў пах усёй яго дзённай хаднi.
Жане было кепска, моташна, i немаведама чаму ёй хацелася заплакаць.
Адны людзi выходзiлi, другiя сядалi на iх месцы. Омнiбус ехаў па бясконцых вулiцах, спыняўся на прыпынках, зноў ехаў.
"Так далёка, - думала Жана. - Толькi б ён не прамiнуў гэтага рэстарана, толькi б не заснуў. Ён так стамiўся за апошнiя днi".
Трохi-патроху вагон пусцеў. Яна засталася адна, зусiм адна. Кандуктар абвясцiў:
- Важырар!
Жанчына не ўставала з месца, i ён паўтарыў:
- Важырар!
Яна паглядзела на яго, разумеючы, што гэта сказалi ёй, бо нiкога больш не было. Мужчына паўтарыў трэцi раз:
- Важырар!
Тады яна спыталася:
- Дзе мы?
Ён грубавата адказаў:
- Важырар, Божа мой, па дваццаць разоў вам казаць!
- А гэта далёка ад бульвара? - сказала яна.
- Ад якога?
- Ды ад Бульвара Iтальянцаў.
- Мы даўно яго праехалi!
- Хiба! Паклiчце, калi ласка, майго мужа.
- Вашага мужа? А дзе ён?
- На iмперыяле.
- Наверсе? Там даўным-даўно нiкога няма!
Яна схамянулася.
- Як гэта? Не можа быць. Мы селi разам. Паглядзiце лепей, ён мусiць там быць!
Кандуктар пачаў злавацца:
- Слухай, малая, досыць балбатаць, аднаго згубiла - дзесяць знойдзеш. Злазь, прыехалi. Падбярэш сабе другога на вулiцы.
Слёзы паказалiся ў яе на вачах, яна зноў папрасiла:
- Але ж, пане, вы памыляецеся, я ведаю, вы памыляецеся. У яго пад пахай быў тоўсты партфель.
Кандуктар засмяяўся:
- Тоўсты партфель. Але ж i праўда, ён выйшаў на Мадлен - ён ад вас уцёк. Гi-гi-гi!..
Омнiбус стаў. Яна выйшла i мiжволi, iнстынктыўна, зiрнула на дах. Там нiкога не было.
* * *
Яна раптам заплакала i, не зважаючы, што яна на вачах у людзей, сказала:
- Што ж мне цяпер рабiць?
Падышоў iнспектар транспартнага бюро.
- Што тут такое?
Кандуктар з'едлiва адказаў:
- Гэту даму па дарозе кiнуў муж.
Той сказаў:
- Хай сабе, не дзiва, займiцеся вашымi справамi.
I павярнуўся спiнай.
А яна пайшла куды вочы глядзяць, збянтэжаная, не разумеючы, што здарылася. Куды iсцi? Што рабiць? А ён, што з iм? Адкуль такая няўважлiвасць?
У яе заставалiся два франкi. Да каго пайсцi? I раптам яна згадала пра свайго стрыечнiка Бараля, намеснiка загадчыка аддзела ў Марскiм мiнiстэрстве.
Грошай якраз хапала на фiякр, i яна назвала яго адрас. Яна пераняла Бараля, калi той iшоў у мiнiстэрства. Як i Лебруман, ён трымаў пад пахай напакаваны партфель.
Яна выскачыла з фiякра i гукнула:
- Анры!
Ён здзiўлена спынiўся.
- Жана?.. тут?.. зусiм адна?.. Што вы тут робiце, адкуль вы ўзялiся?
З вачамi, поўнымi слёз, яна пралепятала:
- Я толькi што згубiла мужа.
- Згубiлi? Дзе?
- На омнiбусе.
- На омнiбусе?.. Божа!
З плачам яна расказала яму пра здарэнне.
Ён задумлiва выслухаў яе i спытаўся:
- Ранiцай ён быў зусiм нармальны?
- Зусiм.
- Добра. Цi шмат грошай у яго было?
- Шмат. У яго быў мой пасаг.
- Ваш пасаг?.. Увесь пасаг?
- Увесь... каб адразу заплацiць за кантору.
- Ну дык, дарагая стрыечнiца, шукайце вашага мужа на дарозе ў Бельгiю.
Яна яшчэ не разумела.
- Вы кажаце... майго мужа? - прашаптала яна.
- Я кажу, што ён хапнуў ваш пасаг... i шукай-гукай.
Ёй не хапала паветра, яна шапнула:
- Значыць... значыць... ён прайдзiсвет!
I, ледзь не самлеўшы ад хвалявання, яна ўпала на грудзi стрыечнiку i загаласiла.
Каля iх пачалi спыняцца. Ён цiхенька падштурхнуў яе да сваiх дзвярэй i, трымаючы за талiю, падняўся з ёй па лесвiцы, а калi здзiўленая пакаёўка адчынiла дзверы, загадаў:
- Сафi, збегайце ў рэстаран, вазьмiце снеданне на дваiх. Сёння я не iду ў мiнiстэрства.