I вось сёння, пасля размовы ў гаркоме партыі, куды яго нечакана паклікалі, Пятрусь прышоў да Тараса на будоўлю.
Яны ішлі ўсцяж рыштаванняў, і Тарас паказваў рукой то ў адзін бок, то ў другі.
— Бачыш, як разгарнуліся! Летась са сваімі хлопцамі драўляныя дамы стаўляў, а цяпер — трохпавярховыя. Ды і машын на адной нашай будоўлі болей, чым тады было ва ўсім горадзе... А толькі ж год прайшоў!.. Ну, дык што табе ў гаркоме сказалі?
— Гаворка была простая,— адказаў Крыніца.— Пыталіся, ці не пайшоў бы я працаваць у зеленгас. Я кажу, што я ж не спецыяліст па гэтай справе. «Яно то так,— кажуць,— але дзе ж нам узяць тых спецыялістаў? Вось папрацуеш, а потым вучыцца пашлем, і будзе ў нас спецыяліст».
— Дык ты ж, канешне, згадзіўся?
— Не яшчэ... Прасіў крыху пачакаць. Падумаю...
— А чаго думаць? Калі хочаш праўду ведаць, дык і ў мяне з імі была гаворка пра тое ж самае...
— I гэта ведаю.
— А калі ведаеш, дык чаго цягнеш? — ніколькі не збянтэжыўся Тарас.— Будзеш сады закладваць, паркі. Па плану рэканструкцыі горада трэба пасадзіць пятнаццаць тысяч дрэў! Будаваць горад — не толькі цэглу класці...
Лагодная ўсмешка засвяцілася на Петрусёвым твары. «Слаўны ты чалавек, Тарас. Думаеш, што цяжка зразумець, чаму так заўзята падтрымліваеш прапанову гаркома? Клапоцішся пра маё здароўе, маўляў, там мне будзе лягчэй... Ну, што ж, дзякуй табе...»
А Тарас між тым прадаўжаў:
— Твой жыццёвы шлях я так уяўляю: папрацуеш у зеленгасе, аббудзешся, а потым — у інстытут. Па лясной справе!
— Але ж і летуценнік ты, Тарас!..
Тарас пакінуў вясёлую кпіну Крыніцы без увагі. Яго гаворка плыла роўна і спакойна. Так гаворыць чалавек, калі тое, пра што ідзе размова, прадумана ім і ёсць яго перакананне.
— Глядзі, што ў нас атрымліваецца. Скончыў чалавек дзесяцігодку — і хутчэй імкнецца паступіць у інстытут. Цягне яго туды ці не — усёроўна; маўляў, усе так робяць. Дык гэта ж добра, калі чалавеку падабаецца яго будучая работа. А калі не? Тады ён дыплом у кішэню і лынды б’е. На мой погляд, не так трэба рабіць. Будоўля, завод, калгас — вось хто павінен пасылаць у інстытут. Добра працуеш, калектыў табе верыць — калі ласка, бяры рэкамендацыю і едзь, вучыся. Пабачыш, некалі так і будзе.
Яны гаварылі і спрачаліся доўга. Потым Пятрусь, дачакаўшыся канца рабочага дня, правёў Тараса аж да самай Дзвіны. Парома ўжо не было — цераз раку быў пабудаваны часовы мост на пантонах. На беразе ляжалі непрыбраныя пасля будаўніцтва дошкі, бярвенне.
Тарас з Петрусём спыніліся ля маста.
— Глядзі, Пятрусь... Бачыш — Дзвіна. Голыя берагі. А мы ж насадзім тут дрэвы, зробім прыгожыя паркі. Таполі, клёны... I яблынь насадзім. А што? Наш чалавек павінен жыць прыгожа. Вясной дрэвы зацвітуць, рака разліецца шырока-шырока... Хораша! I людзі будуць прыходзіць сюды адпачываць...
Задуменна і павольна плыла ўнізе Дзвіна. Маленькія хвалі, пазалочаныя сонцам, набягалі на берагі, разбіваліся ў прыбярэжных каменнях, і вада, сцякаючы з іх, ціха цурчэла і плёскалася. Здавалася, што рака, здзіўлена цмокаючы, прыслухоўвалася да таго, пра што гаварылі гэтыя два летуценнікі, за плячыма якіх ляжаў разбураны, у руінах і папялішчах горад.
Пятрусь вяртаўся дахаты на змярканні. На папялішчах, над комінамі, складзенымі з абгарэлай цэглы ці састаўленымі са старых вёдзер без донцаў, узнімаліся тонкія струменьчыкі дыму: шмат людзей жыло яшчэ ў зямлянках і сутарэннях, і звычайна ў такі час яны палілі ў печах, таксама складзеных з чорных, закопчаных цаглін.
Ля зямлянкі, пабудаванай на рагу вуліцы, Пятрусь убачыў жанчыну. Побач з ёю быў маленькі белагаловы хлопчык. Жанчына абгароджвала пабітай цэглай танклявы клёнік, відаць, нядаўна пасаджаны.
— Сад гадуем?
— Які тут сад, — жанчына з худым тварам узняла на Крыніцу стомленыя вочы: — Клёнік на папялішчы знайшла. Няхай гадуецца. Усё ж дрэва...
Пятрусь спагадліва пагладзіў бялявую галоўку хлопчыка. Той спалохана зірнуў на яго і аберуч учапіўся за матчыну спадніцу.
Пятрусь зноў пакрочыў па вуліцы. I як толькі ён адышоўся ад зямлянкі, дзе жанчына з хлапчуком саджала маленькае дрэўца, рашыў цвёрда і канчаткова тое, чаго не мог рашыць увесь дзень: ісці працаваць у зеленгас.
3 такім перакананнем, ад якога адразу зрабілася спакойна на душы, ён увайшоў у пакой. Нэля ўжо спала. Ен запаліў святло, захінуўшы лямпу газетай. Нэля спала, як дзяўчынка, падагнуўшы калені і склаўшы абедзве рукі пад правую шчаку, Хацеў пабудзіць яе, каб спытацца пра вячэру, але пашкадаваў: няхай спіць.