У той жа дзень ён адаслаў усе дакументы, якія патрэбны былі, у Мінск. Прайшоў тыдзень. Прайшоў другі. 3 інстытута ніякіх звестак не было. Ён пачаў хвалявацца. «Можа, згубілася пісьмо?» Знайшоў і прагледзеў квіток. Гэта трохі супакоіла, бо на другім баку квітка гаварылася, што пошта адказвае за цэласць карэспандэнцыі на працягу шасці месяцаў.
Адказ прышоў у канцы месяца. Пятрусь трымаў танюткі белы канверт, баючыся распячатаць яго. Потым разарваў канверт і выцягнуў вузкі аркушык паперы. У ім паведамлялася, што Крыніца Пятро Ягоравіч дапушчаны да ўступных экзаменаў.
Нэлі дома не было. Ён хацеў бегчы да яе ў школу, узрадаваць, але перадумаў: яна сама вось-вось прыдзе дахаты. Ён падышоў да сынавай калыскі. Алеська перабіраў ножкамі і нешта па-свойму гудзеў. У яго былі белыя, ледзь прыкметныя броўкі, востры матчын носік і Петрусёвы блакітныя вочы.
— Ты бачыш, сынок, якую паперу атрымаў твой бацька? — Пятрусь пстрыкаў пальцам па канверце, і Алеська, быццам разумеючы бацькаву радасць, смяяўся і яшчэ ўвішней перабіраў нагамі. — У гэтым канверце бацькаў лёс! Во як!
У пакой увайшла Нэля. Убачыла Петрусёў занятак, раззлавалася:
— Гульню знайшоў! Брудную паперу дзіцяці пад нос суне. Звар’яцеў!
— Гэта ж не папера, Нэля! Гэта адказ! Я дапушчаны да экзаменаў!
— Няхай сабе. Ну, ну... Пакажьі, — на яе твары прамільгнула святло. — Ага. Дапушчаны да экзаменаў... Між іншым, віншую...
Нэліны словы пагасілі радасць. «Як яна не разумее! Гэта ж перамога!» Ён раптам успомніў, як абыякава адносілася Нэля да яго намаганняў хутчэй адаслаць дакументы, і ўпершыню зведаў невядомае, нейкае нядобрае пачуццё да жонкі. Але яно трымалася нядоўга і саступіла месца ранейшай усхваляванай радасці.
27
Збіраючыся пайсці з Нэляй у кіно, Пятрусь рашыў: трэба пагаварыць з жонкай сур’ёзна. Жыць так, як жылі яны апошні час, нельга. Спрэчкі паміж імі, штораз пакідаючы ў душы глыбокі і балючы след, узнікалі з-за дробязей. Кожны раз, калі ён затрымліваўся на сходах ці на рабоце і пазніўся дахаты, Нэля падазрона аглядала яго і пыталася з пагардлівай іроніяй:
— Пазней не мог? Ён недзе швэндаецца, гарэлку жлукціць, а ты дома сядзі. Муж, называецца!
Здавалася, яна знарок шукае спрэчкі. Пятрусь спрабаваў маўчаць, але гэта было яшчэ горш. Нэля хадзіла па хаце і паглядала на яго, быццам прымервалася: за што тут лепш учапіцца? Маўчанне мужа выклікала яшчэ горшую злосць.
— Маўчыш! Во-ооо! Чуе кот, чыё мяса з’еў!.. Што, думаеш дурнемі прыкінуцца? Адказвай мне!
Што адказваць, Пятрусь не ведаў. Ён спрабаваў даводзіць, што ніякай гарэлкі не п’е, што Нэля проста стамілася і што ёй трэба больш берагчы сябе. Ён жа не забараняе ёй пайсці ў гарадскі парк або ў кіно, калі ён заняты. Яна ж, урэшце, не малая...
Некалькі дзён Пятрусь прыходзіў дахаты рана, але ўсё роўна — сваркі не спыняліся, іх нават стала яшчэ больш.
Далікатна і тонка, асабліва пасля таго, як ён пачаў даваць грошы маці, Нэля ўпікала мужа, што ён зарабляе мала, што прыходзіцца зноў садзіцца на карак маці, пазычаць у яе. Аднойчы, з алоўкам у руцэ, ён паспрабаваў зрабіць падлік расходаваных грошай і хутка давёў жонцы, што яны купілі шмат непатрэбнага, без чаго пакуль можна абысціся. Яму здавалася, што ён пераканаў жонку. Але Нэля, прывёўшы ў прыклад суседзяў, пачала ўспамінаць, хто і што набыў, пыталася з глыбокай верай у правільнасць сваіх довадаў:
— А мы чаму не можам?
Сапраўды, чаму? Пятрусь зарабляе нядрэнна. Нэля таксама працуе. Некаторыя ўдвая менш маюць, а жывуць не горш. Усё, мусіць, проста: яны з Нэляю не ўмеюць правільна спланаваць свой бюджэт. Убачыўшы ў каго-небудзь модную сукенку ці туфлікі, Нэля не супакойвалася, пакуль гэтыя рэчы не з'яўляліся ў яе. Купляліся розныя брошкі, якія потым ляжалі без увагі, прыгожыя вазы, зусім не патрэбныя, але якія каштавалі шмат. Пятрусь жа хадзіў у старым асеннім паліто. Дык у чым жа ён вінаваты? А можа яна пакахала другога? Пазаўчора, вяртаючыся з работы ён сустрэў Нэлю з Фурсам, які пасля хваробы ўзяў адпачынак і яшчэ не працаваў. Стала горача ад гэтых думак. Пятрусь расшпіліў пінжак. Нэлі гэта не спадабалася.
— На кірмаш ідзеш? Зашпіліся. I боты мог паваксаваць. Сорамна ісці побач з табой...
Петруся моцна ўкалолі гэтыя словы. «Сорамна?» Ён дастаў з кішэні білеты і нервова скамячыў іх:
— Што ж, сорамна — не пойдзем. Вернемся дахаты і пагаворым, што далей рабіць будзем...