— А што будзе з намі? — пацікавіўся Пятрусь.
— Дома апыніцеся. Падарожжа ў казку сном здасца.
Цікава выходзіць. Мы гэтулькі нацярпеліся! Няўжо гэтае падарожжа здасца толькі сном?
Хацеў сказаць пра гэта дзеду Мірону, ды ён апярэдзіў мяне:
— Не марудзьце. Паспрабую таго злога духа ўгаварыць, каб дзверы адчыніў.
Дзед Мірон устаў, пахіснуўся. Я схапіў яго за руку, каб падтрымаць.
— Не трэба, унучак. Галава з непрывычкі кружыцца. Крыху пастаю, і пройдзе.
Дзед Мірон прыхінуўся да сцяны. Некалькі хвілін стаяў, апусціўшы галаву, а пасля паволі пайшоў. Ступіў на лесвіцу і пачаў паднімацца наверх. Мы з Петрусём пайшлі за ім. Па сцяне да дзеда Мірона рвануўся вялізны агідны павук. А дзед Мірон ідзе, не зважае. І мы з Петрусём ідзём за ім з аглядкай.
Вось і дзверы. Дзед Мірон стукнуў кулаком.
— Эй, хлопча! Адчыні!
— І ты, стары грыб, на волю хочаш? Табе трэба на ланцугу сядзець. Твой век скончыўся, — крыкнуў з-за дзвярэй Палын.
— Імем тваёй маці заклінаю. Той маці, якая табе дала жыццё. Адчыні, выпусці хлопцаў. І я на сонца гляну. Мне ўжо мала засталося.
— І там не цесна.
— Адчыні. Павінна ж быць у цябе сумленне. Ты ж нарадзіўся чалавекам, а не гадзінай паўзучай.
У адказ пачуўся смех.
Я моўчкі стаяў і кусаў губы. Не. Такога, як Палын, не ўпросіш і не ўмоліш. Дзед Мірон пра сумленне напамінае. Хіба гэтым проймеш яго? Вось каб дубінай па спіне. Адразу дайшло б.
— Адчыні. Зрабі хоць адну добрую справу. З душы грэх скінеш.
— Ха-ха-ха… — зарагатаў Палын. Радуецца. Будзе чым перад Казімірам Міронавічам пахваліцца. Што ж рабіць? А калі?.. Я гучна сказаў:
— Палын, мы на ўсё згодныя. Памятаеш, што нядаўна нам казаў? Мы з табою заадно.
Пятрусь стукнуў мяне локцем у бок.
— Што вярзеш? Хочаш ведзьмаком стаць?
— У лапці абуем. Як ён нам, так і мы яму. Клін клінам выбіваюць, — кажу паціху.
— Дайшло да вас? — крыкнуў Палын.
— Дойдзе, калі з пацукамі пасядзіш, — азваўся я.
— Даўно вас трэба было туды пасадзіць.
Няўжо Палын не адчыніць? Няўжо не паверыць мне? Чаму маўчыць? Відаць, думае, разважае.
— Адчыні. Дайшло, — не стрываў я.
— Што ж, адчыню. Калі што, назад палезеце.
Казімір Міронавіч з вас тры скуры спусціць. Бразнула зашчапка, і дзверы расчыніліся.
— Насядзеліся? — прагаварыў Палын і, убачыўшы, што дзед Мірон выходзіць, закрычаў: — Куды? Куды, стары грыб?
Пхае, упёршыся ў грудзі. Дзед Мірон пахіснуўся. Калі б не схапіўся за лесвіцу, то ўпаў бы. Не ведаю, што было б, калі б не Пятрусь.
— Пхай! Пхай! — крыкнуў ён Палыну. — Зараз і цябе разам з дзедам Міронам у скляпенні зачынім.
Палын імгненна выскачыў на двор, рукі ў бокі.
— Палохаеце? Мы ж дамовіліся.
— Няхай дзед Мірон крышку паветрам падыхае. Пасля ў скляпенні яго зачынім, — сказаў Пятрусь.
— Крышку? — пачухаў патыліцу Палын. — Няхай падыхае.
Не хоча спрачацца. Усё-ткі думае, што мы заадно з ім. Чакае, не дачакаецца, калі Казіміра Міронавіча звалім.
— Дзед Мірон, выходзьце, — сказаў Пятрусь.
— Зараз. У вочы коле. Сонца, а ў вочы коле. — Дзед Мірон выйшаў са скляпення, стаў, прыслухоўваючыся.
— Чаго стаіш слупам? — незычліва прамовіў Палын.
— Птушкі спяваюць, цвіркаюць.
— У цябе ў вушах цвіркае, — зарагатаў Палын.
— А ты не чуеш, як птушкі спяваюць. Не, не чуеш, — сказаў дзед Мірон.
Я глянуў на Палына. Стаіць, крыўляецца. А сапраўды: ці чуе ён, як птушкі спяваюць, ці заўважае іхні спеў? Напэўна, не. Жыве, як у скляпенні. Хіба яму да спеваў? Трэба думаць, як ведзьмаку дагадзіць.
— Хораша тут, — прамовіў дзед Мірон і пасунуўся па ўтравелай дарожцы.
— Далёка не йдзі, бо рассыплешся. Прыйдзецца збіраць, — са здзекам прагаварыў Палын.
— Вой! — раптам войкнуў дзед Мірон. Мы з Петрусём з усіх ног да яго.
— Што з вамі? — запытаў я.
— Хлопцы, ідзіце па гэтай сцежцы, — зашаптаў дзед Мірон. — Дойдзеце да канца парку. Ён агароджаны. Праз агароджу вам не пералезці. Але насупраць дарожкі ёсць весніцы. Адчыніце і выйдзеце. За агароджай пачнецца лазняк. Калі пралезеце праз яго, убачыце раку. Там, у асацэ, човен. Адразу ж за ракою лес. На ўскрайку дзве сухія хваіны. Каля іх дарога. Ідзіце туды, дзе сонейка. Зніміце гуслі. На грушу нялёгка залезці. Ад сына чуў, што вельмі калючая. Не ведаю, чаму яна такая стала.