— Mi dankas vin, ke vi plenumis la parolon, — komencis ŝi, — mi esperas, ke vi iom da tempo gastos ĉe mi; ĉi tie, vere, ne estas malbone. Mi konigos vin kun mia fratino, ŝi bone ludas fortepianon. Por vi,
La sinjorino diris ĉi tiun malgrandan
Bela ĉashundo kun hele blua ĉirkaŭkolo enkuris en la salonon, frapante la plankon per la ungegoj; baldaŭ poste eniris knabino dekokjara, nigrahara kaj brunvizaĝa kun rondeta, agrabla vizaĝo, kun malgrandaj malhelaj okuloj. Ŝi tenis en la manoj korbon, plenan de floroj.
— Jen mia Katja[67], — diris sinjorino Odincóv, montrante, ŝin per movo de l’ kapo.
Katja malpeze sidiĝis apud la fratino kaj komencis ordigi la florojn. La hundo, kies nomo estis Fifi, proksimiĝis, svingante la voston, al la gastoj, kaj puŝis unu post la alia per sia malvarma nazo je la mano.
— Vi mem ĉion ĉi deŝiris? — demandis sinjorino Odincóv.
— Jes, — respondis Katja.
— Ĉu la onklino venos trinki teon?
— Ŝi venos.
Kiam Katja parolis, ŝi tre agrable ridetis, honteme kaj sincere, kaj rigardis ridinde severe de malsupre supren. Ĉio en ŝi havis ankoraŭ la verdecon de l’ juneco: la voĉo, la lanugo sur la tuta vizaĝo, la rozaj manoj kun blanketaj rondoj sur la manplatoj, la iom mallarĝaj ŝultroj … Ŝi senĉese ruĝiĝis kaj rapide spiris.
Sinjorino Odincóv sin turnis al Bazarov.
— Nur por konveneco vi rigardas la desegnaĵojn, Eŭgeno Vasiliĉ, — komencis ŝi. — Tio ne interesas vin. Proksimiĝu prefere al ni, kaj ni disputu pri io.
Bazarov proksimiĝis.
— Volonte, sed pri kio? — respondis li.
— Pri kio vi deziras. Mi avertas vin, ke mi estas terura disputulino.
— Vi?
— Mi. Tio vin kvazaŭ mirigas. Kial?
— Ĉar vi posedas, kiom mi povas juĝi, serenan kaj malvarman karakteron, kaj por disputo estas necesa varmeco.
— Kiamaniere vi eksciis tion tiel rapide? Mi estas, unue, nepacienca kaj insistema, vi demandu Katjan; kaj due, mi tre facile varmiĝas.
Bazarov ekrigardis Annan Sergéevnan.
— Eble, vi devas pli bone scii. Vi do deziras disputi, mi estas preta. Mi rigardis vidaĵojn de la Saksa Svisujo en via albumo, kaj vi diris, ke tio ne povas interesi min. Vi diris tion tial, ke vi ne supozas en mi artistan senton, — efektive mi ĝin ne posedas. Sed la vidaĵoj povis interesi min de la geologia vidpunkto, de la vidpunkto de la formacio, de l’ montoj, ekzemple.
— Tion mi ne kredas. Kiel geologo, vi prefere serĉu en libro, en speciala verko, ne en desegnaĵo.
— Desegnaĵo klare prezentas al miaj okuloj tion, kio estas priskribita en verko sur dekoj da paĝoj.
Sinjorino Odincóv momenton silentis.
— Do vi ne posedas eĉ unu guton da artista sento? — rekomencis ŝi, sin apogante sur la tablo kaj per la sama movo proksimigante sian vizaĝon al Bazarov. — Kiel vi vivas sen ĝi?
— Por kio ĝi estas necesa, se permesite estas demandi?
— Se ne por io alia, almenaŭ por ekkoni kaj studi la homojn.
Bazarov ekridetis.
— Unue, por tio ekzistas la sperto de l’ vivo; kaj due, mi kuraĝas diri al vi, ne valoras la penon studi apartajn individuojn. Ĉiuj homoj similas unu alian, per la korpo kaj per la animo; ĉiu el ni posedas cerbon, koron, lienon, pulmojn de la sama strukturo; malgrandaj variaĵoj signifas nenion; ankaŭ la tiel nomataj moralaj ecoj estas identaj ĉe ĉiuj homoj. Sufiĉas unu homa ekzemplero por juĝi pri ĉiuj aliaj. La homoj estas kiel la arboj en la arbaro: neniu botanikisto studos ĉiun apartan betulon.
Katja, kiu ne rapidante elektis floron al floro, mirigite levis la okulojn al Bazarov, kaj renkontinte lian rapidan kaj senĝenan rigardon, ruĝiĝis ĝis la oreloj. Anna Sergéevna balancis la kapon.
— La arboj en la arbaro, — ripetis ŝi. — Do, laŭ via opinio, ne ekzistas diferenco inter saĝa kaj malsaĝa homo, inter bona kaj malbona.
— Ne, ekzistas; same kiel inter sana kaj malsana. La pulmoj de ftizulo ne estas en la sama stato, kiel miaj aŭ viaj, kvankam ilia strukturo estas la sama. Ni scias, pli malpli, de kio devenas la korpaj malsanoj; kaj la moralaj malsanoj devenas de malbona eduko, de diversaj sensencaĵoj, per kiuj oni plenigas de la infaneco la kapojn, de la abomena stato de la socio, — unuvorte plibonigu la socion, kaj la malsanoj ne ekzistos plu.
Bazarov diris ĉion ĉi kun mieno, kvazaŭ li samtempe pensus: «Kredu aŭ ne kredu al mi, tio estas por mi tute indiferenta!» Li malrapide kondukis siajn fingrojn sur la vangharoj, kaj liaj okuloj kuris de unu angulo de l’ ĉambro al alia.
— Vi kredas, — respondis Anna Sergéevna, — ke kiam la socio pliboniĝos, ekzistos plu nek malsaĝaj, nek malbonaj homoj?
— Almenaŭ, kiam la socio estos bone organizita, estos tute indiferente, ĉu ŝi estas saĝa, malbona aŭ bona.
— Jes, mi komprenas; ĉiuj ja posedas saman lienon.
— Ĝuste tiel, sinjorino.
Sinjorino Odincóv sin turnis al Arkadio.
— Kaj kia estas via opinio, Arkadio Nikolaiĉ?
— Mi konsentas kun Eŭgeno, — respondis li.
Katja rigardis lin de malsupre.
— Vi mirigas min, sinjoroj, — diris sinjorino Odincóv, — sed ni ankoraŭ revenos al la sama temo. Nun mi aŭdas, ke mia onklino venas trinki teon; ni devas indulgi ŝiajn orelojn.
La onklino de Anna Sergéevna, la princidino K., malgrasa kaj malgranda virino, kun vizaĝo ne pli granda ol pugno kaj kun senmovaj kaj malicaj okuloj sub la grizaj brovoj, eniris kaj apenaŭ salutinte la gastojn, peze sidiĝis sur larĝa velura apogseĝo, sur kiu neniu, ekster ŝi, havis la rajton sidiĝi. Katja starigis al ŝi benketon sub la piedojn; la maljunulino ne dankis ŝin, eĉ ne ekrigardis ŝin; ŝi nur ekmovis la manojn sub flava ŝalo, kovranta preskaŭ tutan ŝian malgrasan korpon. La princidino amis la flavan koloron: sur ŝia kufo ŝi havis hele flavajn rubandojn.
— Kiel vi pasigis la nokton? — demandis sinjorino Odincóv, plilaŭtigante la voĉon.
— Ree ĉi tiu hundo estas tie ĉi, — murmuris responde la maljunulino. Rimarkinte, ke la hundo faras du sendecidajn pasojn al ŝi, ŝi ekkriis: — For, for!
Katja alvokis la hundon kaj malfermis la pordon.
Fifi ĝoje saltis eksteren, esperante, ke oni ĝin kondukos al promeno, sed restinte sola ekster la pordo, komencis grati kaj boji. La princidino sulkigis la brovojn, Katja volis eliri.
— Mi pensas, ke la teo estas preta? — demandis sinjorino Odincóv. — Sinjoroj, ni iru; onklino, mi petas vin, ni trinkos teon.
La princidino silente leviĝis de la seĝo kaj unua eliris el la salono. Ĉiuj sekvis ŝin en la manĝoĉambron. Knabo en kozaka livreo brue forpuŝis de la tablo seĝon, kovritan per kusenoj, ankaŭ speciale rezervitan por la princidino; Katja, verŝante la teon, al ŝi unua donis tason, ornamitan per blazono. La maljunulino metis mielon en sian tason (laŭ ŝia opinio trinki teon kun sukero estas peke kaj kare, kvankam ŝi ne elspezis mem eĉ unu kopekon) kaj subite demandis per raŭka voĉo:
— Kion skribas princo Iván?
Neniu respondis al ŝi. Bazarov kaj Arkadio baldaŭ komprenis, ke oni ne turnas atenton al ŝi, kvankam oni respekte kondutas kun ŝi. «Oni konservas ŝin kiel ornamon pro ŝia princa sango», pensis Bazarov … Post la teo Anna Sergéevna proponis fari promenon; sed komencis pluveti kaj la tuta societo, kun escepto de la princidino, revenis en la salonon. Venis la najbaro, amanto de la kartludo; lia nomo estis Porfir’ Platoniĉ. Tio estis grasa, griza homo kun mallongaj, kvazaŭ tornitaj piedoj, tre ĝentila kaj ridema. Anna Sergéevna, kiu plejparte parolis kun Bazarov, demandis Eŭgenon, ĉu li deziras fari kun ili batalon je preferanco[68]. Bazarov konsentis, dirante, ke li devas kiel eble plej frue sin prepari al la funkcioj de distrikta kuracisto.
[68]
Kartludo por tri aŭ kvar personoj, populara en Ruslando kaj ĉirkaŭe, bazita sur visto, ludata per 32 kartoj.