Паўлінка. А пан Адольф, можа б, хацеў, каб завялі якога манчыза?!
Пранцісь. Собственно, вось-цо-да, калі такой панскай натуры, дык пазатыкай кудзеляй вушы, пане дабрудзею.
Сцяпан (да Пранціся, сціха). Каханенькі, родненькі, не кратайце яго! Ён, бачыш, як я ўжо і казаў, масціцца да маёй Паўлінкі. Як будзеш яму наругацца, дык гатоў яшчэ адбіцца, а я яго стараюся прыручыць.
Паўлінка. Ну, дык што? Згода на гэту?
Колькі галасоў. Згода, згода!! А пасля другую.
Паўлінка. Толькі не збівацца з толку. Гля-дзець, як буду я рукамі тахты адбіваць.
Колькі галасоў. Добра, добра!
Пяюць. Паўлінка, сумна ўсміхаючыся, дырыгуе, пасля і Пранцісь падходзе і пляшкай адмахвае тахты; музыкі такжа сваёй ігрой памагаюць.
Дый куды ж ты, дуб зялёны,
Пахінаешся?
Дый чаго ж ты, мой міленькі,
Задумляешся?
Пранцісь (як перасталі пець). А цяпер, вось-цо-да, «Як жа мне не пець», пане дабрудзею.
Адольф. Ізноў мужыцкую!
Пранцісь. Але, мужыцкую, але, вось-цо-да! А васпан, собственно, сваю панскую схавай свінням на снеданне.
Агата (падыходзіць і цягне Пранціся за полы). Кінь ты ўжо, тудэма-сюдэма, з поля сходзіць!
Пранцісь. Вось-цо-да, адчапіся ад мяне, пане дабрудзею!
Паўлінка. Ну, будзем пець «Як жа мне не пець, як жа не гудзець?..».
Пяюць, як першую.
Пранцісь (як скончылі). А цяпер, собственно, чачотачку, пане дабрудзею.
Колькі галасоў. Чачотачку, чачотачку! (Пяюць чачотачку.)
Спарадзіла чачотачка семера дачок,
Спарадзіла невялічка семера малых…
Альжбета (як сціхлі). Аддыхнеце, міленькія, хоць трохі, а то замарыліся дужа. (Да Пранціся.) Хадзіце, сваток, за стол ды, можа, чаго закусіце, бо і ты ж памагаў.
Пранцісь (садзячыся). Собственно, глупства, вось-цо-да. Маладым трэба паказаць, паказаць, пане дабрудзею, а яны ўсё патрапяць… правільна толькі навучыць іх. (Папіваючы з пляшкі, да Сцяпана.) А ты, сват, трымайся, вось-цо-да. Ім не дам, яны маладзічкі яшчэ, паспеюць.
Сцяпан. А праўда, праўда, сватка! Яшчэ іх пара не ўцякла. (Выпівае.)
Паўлінка (каля гасцей). А што ж мы цяпер будзем рабіць? Ужо напяяліся, дык, можа, ізноў пагуляема?
Пранцісь (закусваючы). Собственно, пачакайце, я зараз скамандую, пане дабрудзею, за што і як узяцца, бо мой розум растропны, а вы нічога не ведаеце.
Паўлінка. Ну, добра, пачакаем. (Да Адольфа.) Што ж гэта, пан Адольф, надуўся, як мыш на крупы або як апошняе ў печ усыпаўшы?
Адна з гасцей. Пан Адольф, відаць, закахаўся.
Адольф. Ну, дык што, калі закахаўся?
Пранцісь (перажоўваючы яду). Собственно, цяпер, вось-цо-да, пойдзем лявоніху, пане дабрудзею!
Усе. Лявоніху! Лявоніху!
Адольф. Ізноў мужыцкае!
Паўлінка (да Адольфа, прыпадхлебваючыся). А мы з панам Адольфам сыпнем лявоніху, сапраўды, сыпнем! Адпусціцеся на мяне, грэшную, болей ці ўдасца так весела з вамі паскакаць.
Адольф. Ды я ўжо вельмі не гневаюся. Калі ўжо так хочаце, дык пойдзем, што ж там надта такое?!
Пранцісь (да музыкаў). Собственно, рэжце, пане дабрудзею! (Да Альжбеты.) А мы з сваццяй тупнем, вось-цо-да!..
Сцяпан (да Агаты). А мы з сваццяй, каханенькая, родненькая!
Музыкі іграюць лявоніху. Кабеты трохі ўпіраюцца, але пасля ідуць, за імі іншыя госці. Паўлінка з Адольфам.
Пранцісь (прыпявае)
О, Лявоніха-Сымоніха была,
Ды Лявону хлеба, солі не дала!
О, Лявоніха-Сымоніха, а-ей!
Не хадзі ламаць капусткі маей!
Альжбета
Хоць капуста зарасла лебядою,
Не пайду яе палоць за табою.
Прападзі ты і з капустай сваёй,
Не сушы ты маладосці маёй!
Сцяпан
О, Лявоніха, ты жонка мая,
Дый не мытую сарочку дала;
Не качаную, не мытую,
Толькі шоўкам абашытую.
Агата
А мой татка, дзевярусенька,
Вядзі мяне памалюсеньку.
Не вядзі мяне па пожынцы,
Вядзі мяне па дарожынцы;
Па пожынцы мае ножкі не йдуць,
Па дарожынцы дык самі бягуць.
Адольф
Як я бегаў, дык і бегаў,
Абы мілую праведаў;
Як каціўся, дык каціўся,
Абы к мілай прыхіліўся.
Паўлінка
А калі ж я у матулькі жыла,
Як вішанька у садочку цвіла,
Дасталася злому духу - мужыку,
Ссушыў мяне, як ліпінку у духу.
Адольф
Ты, бярозачка, бярозка мая,
Ты, бярозка, нецярэбленая;
Тваё лісце не сярэбранае,
Нашы дзеўкі непаседлівыя.
Паўлінка
Не вядзі мяне ні ў лес, ані ў сад, -
Завядзі мяне к татульку назад;
Не вядзі мяне ні ў лес, ані ў бор, -
Завядзі мяне к татульку на двор!
Пранцісь (як перасталі гульню, да Сцяпана). Собственно, і дала ж твая баба мне дыхту, вось-цо-да. Аж лыткі трасуцца, пане дабрудзею.
Сцяпан. І твая, каханенькі, родненькі, не адстала, - аж дыхавіцу чуць мне не нагнала.
Агата. Абодва вы кавалёвыя мяхі, тудэма-сюдэма, непаваротлівыя, дык і здаецца, што нехта вам дыхту нейкага даваў.
Альжбета. А праўда, свацейка, праўда. Ім толькі каля пляшкі круціцца, а не з дарэчнымі жанкамі лявоніху ісці.
Пранцісь. Ага, собственно, добра, што свацейка, пане дабрудзею, успомніла. (Дастае пляшку і частуецца з Сцяпанам.)
Паўлінка (да Адольфа). Ну, як жа пану Адольфу спадабаўся наш мужыцкі танец? Як я ўважаю, дык лепей у вас лявоніха выходзе, чымся тое нейкае «падзі-кварта». І прыпеўкі складныя знаеце.
Адольф (нібы скромна). А трохі ж нейкіх навучыўся калісь.
Адзін з гасцей. Пара нам і чэсць знаць! Пэўна, ужо каля поўначы матаецца.
Колькі галасоў. Так, так, час рухацца дамоў!
Паўлінка (з аблягчэннем, убок). Дзякуй Богу!.. (Да гасцей.) А можа б, яшчэ пагулялі?
Альжбета. Каму далёка, то яно так, а каму блізка, дык не шкодзіць яшчэ пазабаўляцца.
Колькі галасоў. Не! Не! Ужо час і пара!
Паўлінка. Ну, дык хай музыкі на адходнае хоць марша зайграюць, каб весялей усім снілася і каб моцна, моцна ўсім спалася.
Сцяпан. А гэта не шкодзіць. (Да музыкаў.) Што ж, каханенькія, родненькія, зайграйце, калі ласка, яшчэ што-колечы на адходнае дарагім госцікам, а там дзве дзюркі ў носе і сканчылося.
Музыкі іграюць марш. Госці адзяваюцца, адвітваюцца і выходзяць, за імі - музыкі.
З’ява V
Паўлінка, Адольф, Сцяпан, Альжбета, Пранцісь і Агата.
Сцяпан. Вось і пацішэла трохі ў нашай хаце, няма ўжо каму скакаці.
Пранцісь. Собственно, глупства, вось-цо-да. Было шумна, пане дабрудзею, і будзе шумна!
Агата. А так, так, тудэма-сюдэма, як будзе вяселле ў Паўлінкі.
Паўлінка. Э-э, майго вяселля ніколі не будзе, значыцца, і шумна не будзе!