SGA — patrz: Skierowany graf acykliczny.
Skierowany graf acykliczny: Zbiór węzłów połączonych jednokierunkowymi łączami (można je przedstawić jako prostokąty ze strzałkami), ułożonych w taki sposób, że podążając we wskazanym przez łącza kierunku, nie da się wrócić do punktu wyjścia.
Slog: Mieszkaniec extramuros pozbawiony wykształcenia, umiejętności, aspiracji i nadziei na zdobycie tychże, domyślnie traktowany jako przedstawiciel najniższej warstwy społecznej.
Stara Dynastia: W niektórych tradycjach — linia mentorów i fidów rozpoczynająca się od Metekoranesa i sięgająca aż do czasów, w których osadzona jest akcja Peanatemy. Stanowi społeczność teorów starszą niż tradycja matemowa założona przez sauntę Cartas i zupełnie od niej odrębną.
Statysta: Lekceważące określenie sekulara, używane przez deklarantów.
Sto Sześćdziesiąt Cztery: Spis roślin, których uprawianie jest dozwolone w obrębie matemów, zgodnie z Dyscypliną obowiązującą w okresie, kiedy toczy się akcja Peanatemy. Rozszerzony w stosunku do poprzednich wersji spisu, obowiązujących we wcześniejszych postaciach Dyscypliny od czasów saunty Cartas. Uważa się, że rośliny znajdujące się na tej liście zaspokajają wszystkie potrzeby żywieniowe deklarantów, a także dają użyteczny cień, pozwalają pozyskiwać lekarstwa, ograniczają erozję gleby itp. Patrz także: Jedenastka.
Straszliwe Wypadki: Słabo udokumentowana katastrofa o zasięgu ogólnoświatowym, której początek przypadł najprawdopodobniej na rok –5. Czymkolwiek była, zakończyła Epokę Praksis i doprowadziła do Rekonstrukcji.
Suur: Deklarant płci żeńskiej.
Suwin: Szkoła.
Syntakt: Skrót od „urządzenie syntaktyczne”, komputer.
Sztabowanie: Określenie zaczerpnięte z żargonu wojskowego, oznaczające zbombardowanie z orbity obiektu znajdującego się zazwyczaj na powierzchni planety sztabą wykonaną z jakiegoś ciężkiego materiału. Sztaba nie ma żadnych ruchomych części, nie przenosi również ładunku wybuchowego, a jej niszczycielski potencjał wynika z ogromnej prędkości, z jaką uderza w cel.
Teglon: Niezwykle złożone zagadnienie geometryczne, które od pokoleń zaprząta umysły teorów — najpierw w Orithenie, potem na całej Arbre. Chodzi o pokrycie dziesięciokąta foremnego płytkami o siedmiu różnych kształtach, zgodnie z pewnymi dodatkowymi obwarowaniami.
Teor: Adept teoryki (zob.).
Teoryk: Termin pokrewny teorowi, ale stosowany w nieco innym kontekście. Teorykami nazywa się najczęściej specjalistów wąskich, szczegółowo zdefiniowanych dziedzin, na przykład fachowców od skomplikowanych obliczeń.
Teoryka: Nauka łącząca matematykę, logikę, nauki ścisłe i filozofię. Określenie to odnosi się również do wszelkiej aktywności intelektualnej ujętej w karby dyscypliny. Termin ukuty przez Diaksa dla odróżnienia zwolenników Grabi od ludzi przedkładających pobożne życzenia i myślenie magiczne ponad racjonalizm.
Thelenes: Znamienity teor żyjący w Złotym Wieku Ethras, protagonista wielu dialogów, mentor Protasa. Skazany na śmierć i zgładzony za antyreligijne (a z pewnością bluźniercze) nauki.
Transkwestacja hipotrochijna: Jeden z wielu retorycznych manewrów taktycznych, których uczą się fidowie, zwłaszcza ci pobierający nauki u proceńczyków. Oznacza zmianę tematu w dyskusji w taki sposób, aby zasugerować, że kwestia sporna została już w taki czy inny sposób rozstrzygnięta.
Tredegarh: Jeden z koncentów Wielkiej Trójki, nazwany na cześć lorda Tredegarha, teora żyjącego w drugiej połowie Epoki Praksis, pioniera termodynamiki.
Trójkątna arka: Inne określenie kelksu lub jednej z jego ark.
Tum: W wielu koncentach duży, centralnie ulokowany budynek, mieszczący zegar i wykorzystywany podczas rytów i innych zgromadzeń mieszkańców koncentu.
Twierdzenie Adrakhonesa: Stare twierdzenie w geometrii płaskiej, przypisywane Adrakhonesowi, założycielowi Oritheny, i postulujące, że w trójkącie prostokątnym kwadrat długości przeciwprostokątnej jest równy sumie kwadratów długości przyprostokątnych. Na Ziemi jego odpowiednikiem jest twierdzenie Pitagorasa.
Tysięcznik: Potocznie milenarysta (zob.).
Unarysta: Deklarant, który przysiągł nie opuszczać matemu i unikać kontaktów ze światem zewnętrznym aż do następnego apertu rocznego. Potocznie: „jednorazowiec”.
Uraloabus: Najsłynniejszy sfenik Złotego Wieku Ethras, który — jeśli wierzyć relacji Protasa — popełnił samobójstwo po splantowaniu przez Thelenesa.
Urządzenie syntaktyczne: Odpowiednik ziemskiego komputera.
Uthentine: Suur z Saunty Baritoe z czternastego wieku p.r., która wspólnie z Erasmasem stworzyła gałąź metateoryki nazwaną protyzmem złożonym.
Voco: Rzadko odprawiany ryt, w którym państwo sekularne powołuje (wzywa z matemu) deklaranta, którego talenty są niezbędne w Saeculum. Tylko w wyjątkowych wypadkach zdarza się, żeby powołany deklarant wrócił do świata matemowego.
Wielka Trójka: Trzy koncenty — Saunt Muncoster, Saunt Tredegarh i Saunta Baritoe; stare, zamożne, wybitne i połączone bliskimi związkami.
Zwiastun: Jeden z trzech kataklizmów, które w ostatnich dekadach Epoki Praksis przetoczyły się przez większą część Arbre, a z biegiem czasu zostały zinterpretowane jako ostrzeżenie przed Straszliwymi Wypadkami. Dokładny charakter zwiastunów trudno określić po tym, jak wszystkie zapiski na ich temat uległy zniszczeniu (wiele z nich przechowywano w urządzeniach syntaktycznych, które później przestały działać), ale według powszechnie akceptowanej teorii pierwszym zwiastunem był wybuch licznych rewolucji na całym świecie, drugim — wojna światowa, trzecim zaś — ludobójstwo.
Calca 1
Krojenie ciasta
— Przypuśćmy, że każda porcja ma mieć kształt kwadratu i szerokość łopatki do ciasta — powiedziałem. — Wykrój, proszę, cztery takie kawałki w narożniku blachy.
Dath naciął ciasto w taki sposób:
a następnie pokroił je na cztery części, tak jak prosiłem:
— Nie mogę uwierzyć, że naprawdę to robisz — mruknął Arsibalt.
— Skoro Thelenesowi się udało… — odmruknąłem. — Siedź cicho. — Odwróciłem się do Datha, który czekał na dalsze instrukcje. — Ile porcji mamy?
— Cztery — odparł, trochę zdeprymowany moim niedorzecznie łatwym pytaniem.
— A co by się stało, gdybyś wykroił taką samą figurę, tylko z dwa razy dłuższą krawędzią? Tak żeby zamiast dwóch jednostek, czyli dwóch szerokości łopatki, długość boku kwadratu liczyła…?
— Cztery?
— No właśnie. W tej chwili mamy cztery kawałki. Jeżeli wydłużysz bok kwadratu dwukrotnie, ile porcji dostaniesz?
— To proste: dwa razy cztery równa się osiem.
— Tu się zgadzam: dwa razy cztery równa się osiem. Krój.