— Дарэмна вы, Ларачка, прыехалі. Ёсць у Мішы другая.
Я тую другую назаўтра ж убачыла, Ідзе па пасёлку, галаву ўскінуўшы. Вочы дзёрзкія, зялёныя. Убачыла нас з Мішам — насмешліва-насмешліва мяне з ног да галавы абвяла,— яшчэ і яшчэ, ды так, што мяне чырванню ўсю заліло. Другая, можа, на маім месцы ёй за такі погляд, за нахабства ў валасы ўчапілася. А я, дурная, задыхнулася ды пасля, у пакойчыку, усю ноч праплакала ў падушку.
Што ноч! Як паехала ад яго, ледзь не галавой аб сцепку білася. Счарнела на вугаль. Усё ліста чакала, уеё думала — адумаецца, вернецца душою. Ды не! Ён, відаць, як адпусціў яе, сваю душу, так і пайшла яна па свеце беспрытульнаю. Лягчэй так было. Душа — яна мучыць, яна патрабуе, б'ецца ў грудзях ластаўкаю ды так балюча падчас б'ецца... Ну, хай сабе не душа — дык нешта, без чаго чалавек як бы з прывязі нейкай зрываецца, і нясе яго кудысьці — без пуці, без дарогі, як мая бабуля казала.
Болей не ездзіла да яго — часта нельга было, адно пасылкі высылала. А неяк вярнулася пасылка, і ліст пры ёй: «Не пішы болей, Лара. Я ажаніўся. Змагу — аліменты буду прысылаць. Не змагу — пачакай». Восем месяцаў прайшло — і сталі мне на Аленку прыходзіць аліменты, вось з гэтага месца, дзе ён цяперака жыве, і па сённяшні дзень прыходзяць. Як жа мне было не заехаць да іх, не паглядзець на жонку? Не паказаць, што не прапала без яго, жыву сабе і нават вось у сапаторыю ездзіць пачала?
Не збіралася — а паехала. На прычоску і манікюр апошнія грошы растраціла, адзін толькі рубель і застаўся, калі білеты ўзяла. Прыехала, дом знайшла. Харошы дом, я вам скажу. Спраўны. Чарапіцай крыты. Агароджа навокал высокая, а там дрэвы адно за адным, ці то сліва, ці то вішня на іх — жоўтае, дробненькае. Пастукала ў вароты, а сэрца так і заходзіцца. Выскачыць, думаю, тая краля зеленавокая, крыку наробіць. Але і я не дам цяперка промаху. Убачу Мішу, што б там ні было. У вочы яму паглядл?у...
Аднак не — выйшла жанчына, номаладога веку, агледзела ўважліва.
— Вам каго? — пытае.
— Мне Міхаіла Міхайлавіча,— кажу.— Дома ён? Яна памаўчала, зноў на мяне паглядзела.
— Ці не Лара вы?
— Лара,— кажу.
— Ну то заходзьце, Ларачка, заходзьце! Дзіўным мне падалося, што ў яе голасе нейкая радасць пачулася. Нібы і сапраўды яна мне рада.
— Не,— кажу.— Я тут пачакаю, а вы яго выклічце.
— У хаце яго няма. Ен на рабоце. А што вам на вуліцы чакаць. Заходзьце!
«Хай сабе,— думаю.— Зайду. Пагляджу, як жывуць».
Зайшла ў пакой, агледзелася. Добра жывуць. Багата, але так, што бачна — усё на свае, працоўныя грошы куплена. У ішнай хаце як? Дыван тысячарублёвы, мэбля за пяць тысяч, крышталь ды золата — усё напаказ, усё крычыць, што гаспадары жыць умеюць. А жыць умець — гэта недзе хапаць, каб цябе толькі не схапілі за руку самога... Ды толькі, скажу я вам, нешта і БХСС працуе, і следчыя зарплату атрымліваюць — а гэтыя, што цягнуць, ні мур-мур. Не надта іх за руку хапаюць.
Жанчына мне хуценька кампоту з халадзільніка дастала, нейкія ягады паставіла. Бачу — вячэру рыхтаваць сабралася. Хацела зноў з хаты пайсці, але яна мяне ўтрымала. А там і гаспадар прыйшоў — Мішын цесць новы, і ён па-людску са мной гаворыць, ажно дзівуюся я, што ж гэта яны са мной, як са сваёй, як са сваячкай блізкай? I сэрца паціху адтайвае — Міша, відаць, добрае пра мяне гаварыў...
А пасля і маладыя прыйшлі. Разам. Ці то працуюць блізка, ці то так — заходзяць адзін за адным пасля работы. Яна, як убачыла мяне, пачырванела, як бурак, але перасіліла сябе, падышла, за руку прывіталася. Бачу — не, іншая, не зеленавокая, так сабе жанчына, праўда, вочы прыгожыя — блакітныя-блакітныя. А так змарнаваная крыху і ціхая. А Міша, толькі ўвайшоў, як збялеў увесь, глядзіць на мяне, як на прывід, як быццам я з таго свету прыйшла. Яму я сама «добры дзень» сказала, ды так весела, спакойна, як быццам чужога ўбачыла, да якога мне няма ніякай, ну ніякай справы...
Пасля селі за стол. Сяджу я, ем, размаўляю, а сама з сябе не перастаю здзіўляцца. Усё іначай уяўлялася, не ведаю як, але толькі не гэтак: за адным сталом з суперніцай, ды яшчэ з бацькамі яе. I людзі тут прыстойныя, і ён прыціхлы. Значыць, змаглі яго ў рукі ўзяць. А можа, жыццё яго пераламіла? I стала я тут перажываць: а ці правільна, што адпусціла з мірам, адпусціла, як захацеў? А ў сярэдзіне бяседы нечаканасць здарылася: Міша выпіў віна — у іх віно сваё, самаробнае, такое смачнае-смачнае,— і раптам расплакаўся, і на ўвесь стол выгукнуў:
— Ларачка, забяры мяне з сабой!
Ціха стала. Усе на мяне глядзяць. А я — на яго. Што ж ты, думаю, трава перакатная, што цябе то адна забірае, то другая? А пасля ты ёй у прыпол скардзіцца будзеш — забяры, забяры... Можа, і не так яно калыхпулася, але нешта добра-такі ўва мне ўздрыгнула, а сэрца як працяла нечым вострым ды доўгім. I вось, не знаю чаму, засмяялася я ды кажу весела: