«Усё ладна было б, каб не зоркія (няхай яны зацягнуцца бяльмом) вочы Перазімчыхі. Угледзела. Добра, што хоць не бачыла, адкуль бегла. Лёніку ад пушчаных старой каргой плётак ніякай шкоды не будзе. Дый хлонцу гэтыя пагалоскі ганьбы не нясуць.
Што б прыдумаць такое важнае і бяскрыўднае, каб маці адпусціла сёння вечарам з дому? Лёнік жа будзе чакаць каля возера. Перагавару-ка я з Наташай, яна, як суседка, няхай зойдзе да мяне, быццам каля хаты на лаўцы пасядзець, а там ужо ніхто не зможа ўтрымаць. Палячу да свайго прынца ластаўкай. Добра, што хоць адпачынак цяпер, не трэба ў Маластоўку ездзіць, інакш не ведаю, што і рабіла б... Адно дрэнна — у Лёніка хутка заканчваюцца канікулы, але ён паабяцаў, што прыме мяне ў горадзе пасля восені на зіму. Вось там раздоліца, ні на каго звяртаць увагі не трэба, рабі што хочаш і як хочаш. Хутчэй пачалася б зіма».
Дуняша так задумалася, што не пачула, як на двор зайшоў бацька.
— Ты чаго, дачушка, сядзіш на санцапёку? Пачырванела, што печаны рак. Яшчэ рана косці грэць, сабралася б ды на рэчку ці возера разам з дзяўчаткамі схадзіла. Вада дасюль угрэлася, і жаніха сабе выбрала б. А то я з вамі, бабамі, замучыўся. Удзвёх як уссядзеце, хоць каравул крычы.— Іван Гарбацэвіч аж рагатнуў ад свайго дасціпнага жарту.
Быў ён высакаваты і падцягнуты, шэрыя і выразныя вочы хаваліся над шырокімі густа-чорнымі брывамі, а квадратны, з ямінкай, падбародак, які між тым не выглядаў грувастка-цяжкаватым, здавадася, вытачаны ўмелай рукой майстра. Між брывамі, на нацягнутай скуры лба, пралягала вертыкальна глыбокая баразёнка.
Дуняша зірнула з цёплай любасцю на бацьку. Ён хоць і быў строгім мужчынам, так усе лічылі ў Шышкаўцы, але да яе, дачкі, адносіўся пяшчотна, ніколі не падвысіў голасу, не кажучы ўжо пра славутую папругу, якой звычайна іншыя бацькі выхоўваюць сваіх дзяцей. Іванава рука ніколі не наднялася на адзіналюбую Дуняшу. Хутчэй маці магла раней перацягнуць неслуха-дачку чым-небудзь па плячах ці галёнках — бацька ж ані разочку.
— Я і пайшла б, толькі маці загадала гуркі выбраць на градах,— неяк абыякава азвалася Дуняша.— Калі не зраблю да яе прыходу, сам ведаеш, колькі папрокаў начую.
— 3 ёю разам мы справімся. Толькі ж куды яна збегла?
— Пайшла на дальні агарод.
— Так-так, інспекцыя па кантролю ў дзеянні, здаецца, гэтак пісалі ў нашай маластоўскай райгазеце.
— Усё ты помніш, тата.
— Ну я ж у цябе яшчэ не сівабароды дзед, і на печ ты мяне пакуль не падсаджваеш. Ці правы я, га?
— Вядома, тата.
— Значыць так: збірайся і ідзі на возера, там вада цяплейшая, а гуркі нікуды не дзенуцца, да суседзяў з градак не перабягуць, плот не пусціць. А я папалудную і зноў у гараж. На рамонце стаю сёння.— Бацька зайшоў у хату.
«Дзякуй табе, Божа, ніякіх плётак не чуў,— з радаснай палегкаю выдыхнула Дуняша.— На рэчку, дык на рэчку. А бабскія нагаворы няхай спрахнуць разам з іхнімі доўгімі языкамі. Я нікога не забіла і нічагусенькі не скрала. Навошта ж сябе зводзіць, па-дурному перажываць!»
Дуняша ўскочыла ў веранду, схапіла з шуфляды камода яркі купальны касцюм, доўгі мяккі ручнік і, як вясенняя мачанка, шуганула за вароты на вуліцу.
VI
Андрон пад дрывотняй перабіраў пні-смалякі, якіх нацягаў мінулым летам з дзялянак. Іх цэлая брыгада падрыўнікоў дынамітам выдзірала з зямлі для раённай смалакурні. Ці не з месяц у вёсцы толькі і чуліся прыглушаныя вухканні ўзрываў. Спачатку Андрону, мо дні з тры, было ніякавата і жахліва. У памяці адрадзіліся, здавалася, ужо даўно забытыя адгалоскі вайны. Але пакрыху прывык і ўжо праз які тыдзень не ўздрыгваў ад лясных узрываў, а вечарам, узяўшы тачку-двухколку, ішоў на дзялянку і з вялікіх яршыстых грудаў пнёў выбіраў самыя ядраныя і, як гусіны тлушч, жоўтыя смалякі. Зімою на падтопку ў печы лепшага і не прыдумаеш. Сякерай тоненька наскяпаеш некалькі жменяў і жыві прыпяваючы. Не трэба табе ані газета ці папера нейкая. Ды і адкуль яму, Андрону, узяць тую паперу: дзяцей або ўнукаў-школьнікаў няма, спісаных і непатрэбных сшыткаў ці кніжак — таксама. Газет жа ён і падаўней не выпісвае — дорага. На пенсію па цяперашнім часе дужа не нараскашуеш. Вось тут смалячкі і прыдадуцца, выручаць.
Андрон упарадкаваўся ўжо з пнямі-смалякамі, лепшыя адклаў на зіму, а тыя, што жывіцаю напоўнены не вельмі, пакінуў бліжэй пад рукамі. Яны пойдуць на падтопку летам і восенню. Сыпун выйшаў з-пад паветкі, прысеў на калодзе паўз хляўчук, выцягнуў з кішэні старога, працёртага на локцях пінжака пачак папярос, размерана і павольна, як усё ён рабіў, чыркнуў запалкай па карабку, закурыў. Тут, у цяньку пад страхою, добра сядзелася і вальней дыхалася. Па двары, які зарос густым мурагом, сонна праходжваліся некалькі курыц, яны ляніва, быццам не хочучы, сашчыпвалі траву, грэбаліся ў трэсках, якія Андрон не паспеў прыбраць. Гэта, можна сказаць, і ўся гаспадарка Сыпуна. Да Пасхі трымаў ён яшчэ і парсюка, але перад самым святам закалоў, памагаў яму Іван Гарбацэвіч. Добры, спагадлівы мужчына. Андрон з ім вадзіў сяброўства. Ды і Івану, відаць, падабалася тады-сяды пасядзець са старым, пагаманіць, паслухаць пра ранейшае, тое, што яшчэ жыло ў памяці Сыпуна.