І тут я бачу, што Эрнэст глядзіць на мяне зь велізарным зьдзіўленьнем, і стала мне ніякавата. Не люблю я чужыя словы паўтараць, нават калі гэтыя словы мне падабаюцца. Тым болей што ў мяне гэта неяк карава выходзіць. Калі Кірыл гаворыць, заслухацца можна. Я быццам бы тое ж самае расказваю, але атрымліваецца неяк ня так. Можа быць таму, што Кірыл ніколі Эрнэсту пад прылавак хабару ня складваў. Ну добра. Тут Эрнэст спахапіўся і паспешліва наліў мне адразу пальцаў на шэсьць: ачухайся, маўляў, хлопча, што гэта з табой сёньня? А праніклівы пан Макно зноў лізнуў свайго бурбону і задуменна так кажа:
— Так, вядома… Вечныя акумулятары, «сіняя панацэя»… Але вы насамрэч верыце, што будзе так, як вы сказалі?
— Гэта ня ваш клопат, у што я там насамрэч веру, — кажу я. — Гэта я пра горад казаў. А пра сябе я так скажу: што я ў вас там у Эўропе ня бачыў? Нуды вашай ня бачыў? Дзень укалываеш, вечар тэлевізар глядзіш, ноч прыйшла — да абрыдлай бабы пад коўдру, дзяцей рабіць. Стачкі вашыя, дэманстрацыі, палітыка разьдзяўбаная… У труне я вашу Эўропу бачыў, — кажу, — занюханую.
— Ну чаму ж абавязкова Эўропа?
— А, — кажу, — усюды адно і тое ж, а ў Антарктыдзе яшчэ ў дадатак холадна.
І што ж бо дзіўна: гаварыў я і ўсімі пячонкамі верыў у тое, што гавару. І Зона наша, сука сьцярвозная, забойца, у сто разоў мілейшая мне ў гэты момант была, чым усе гэтыя Эўропы і Афрыкі. І п’яны жа яшчэ ня быў, а проста ўявілася мне на імгненьне, як я стомлены з працы вяртаюся ў статку такіх жа крэтынаў, як мяне ў іхным мэтро ціснуць з усіх бакоў, і ўсё мне абрыдла, і нічога мне ня хочацца.
— А вы што скажаце? — зьвяртаецца праніклівы да Эрнэста.
— У мяне справа, — важка адказвае Эрні. — Я вам не смаркач які-небудзь. Я ўсе свае грошы ў гэтую справу ўклаў. Да мяне другі раз сам камэндант заходзіць, генэрал, ня хрэн сабачы, чаго ж я адсюль паеду.
Пан Алёйз Макно пачаў яму штосьці даводзіць, але я яго ўжо ня слухаў. Сербануў я як сьлед з куфля, выграб з кішэні кучу дробязі, зьлез з табурэткі і перш за ўсё запусьціў музычны аўтамат на поўную катушку. Ёсьць там адна такая песенька — «Не вяртайся, калі ня ўпэўнены». Вельмі яна на мяне добра дзейнічае пасьля Зоны. Ну, аўтамат, значыць, грыміць і скуголіць, а я забраў свой куфаль і пайшоў у кут да «аднарукага бандыта» старыя рахункі зводзіць. І паляцеў час, як птушка.
Прасаджваю гэта я апошні нікель, і тут увальваюцца пад гасьціннае скляпеньне Гуталін і Дык. Гуталін ужо на ўзводзе, круціць бялкамі й шукае, каму бы даць у лыч, а Рычард Нунан пяшчотна трымае яго пад руку і адцягвае анэкдотамі. Добрая парачка. Гуталін здаравенны, чорны, кучаравы, рукі да каленяў, а Дык маленькі, шчыльненькі, ружовенькі ўвесь, дабратворны, што твой сьвятар.
— А! — крычыць Дык, убачыўшы мяне. — Вось і Рэд тут. Ідзі да нас, Рэдзе!
— Правільна! — рыкае Гуталін. — Ва ўсім горадзе ёсьць толькі два чалавекі — Рэд і я. Усе астатнія сьвіньні, дзеці шатана. Рэд таксама служыць шатану, але ён усё-ткі чалавек.
Я падыходжу да іх, Гуталін зграбае мяне за куртку, саджае за столік і кажа:
— Сядай, Рэдзе, сядай, слуга шатана. Люблю цябе. Паплачам аб грахах чалавечых. Горка ўсплачам!
— Усплачам, — кажу. — Глынем сьлёзаў граху.
— Бо надыходзіць дзень! — абвяшчае Гуталін. — Ужо закілзаны конь бляды, і ўжо ўклаў нагу ў стрэмя верхавец ягоны. І марныя малітвы тых, хто прадаўся шатану. І выратуюцца толькі тыя, што апалчыліся на яго. Вы, дзеці чалавечыя, шатанам прывабленыя, шатанскімі цацкамі гуляеце, шатанскіх скарбаў прагнеце, вам кажу: сьляпыя! Апамятайцеся, сволачы, пакуль ня позна! Растапчыце д’ябальскія бірулькі! — Тут ён раптам змоўк, нібы забыўся, як будзе далей. — А выпіць тут дадуць? — спытаў ён ужо іншым голасам. — Ведаеш, Рэдзе, мяне зноў з працы выгналі. Агітатар, кажуць. Я ім тлумачу: «Апамятайцеся, самі сьляпыя, у прорву валіцеся й іншых сьляпых за сабою цягнеце». Сьмяюцца. Ну, даў я кіраўніку па хары і зыйшоў. Пасадзяць цяпер.
Падышоў Дык, паставіў на стол бутэльку, расставіў куфлі.
— Сёньня я плачу́! — крыкнуў я Эрнэсту.
Дык на мяне скасіўся.
— Усё законна, — кажу. — Прэмію будзем прапіваць.
— Хадзілі ў Зону? — Дык пытаецца. — Што вынесьлі?
— Поўную «пустышку», — кажу я. — І поўныя штаны ў дадатак. Ты разьліваць будзеш ці не?