Выбрать главу

— Дайшлі! — ашалела прахрыпеў Арчыбальд. — Містэру Шугарце, дайшлі ж усё-ткі, га?

Ён засьмяяўся шчасьлівым сьмехам, прысеў і абодвума кулакамі замалаціў па зямлі. Каўтун валасоў у яго на макаўцы тросься і разгойдваўся сьмешна і недарэчна, ляцела ў розныя бакі высахлае шмацьцё бруду. І толькі тады Рэдрык павярнуў галаву і зірнуў на шар. Асьцярожна. З апаскай. З прытоеным страхам, што ён выявіцца якім-небудзь не такім — расчаруе, выкліча сумневы, скіне зь неба, на якое паталаніла ўскараскацца, купаючыся ў дзярме…

Ён быў не залаты, ён быў хутчэй медны, зусім гладкі, чырванаваты, і ён мутна адсвечваў на сонцы. Ён ляжаў пад дальняй сьцяной кар’еру, утульна прыладзіўшыся сярод кучаў рыхлае пароды, і нават адсюль было відаць, які ён масыўны і як цяжка прыціснуў ён сваё ложа. У ім не было нічога, што б расчароўвала або выклікала сумнеў, але не было й нічога, што б абуджала надзею. Чамусьці адразу да галавы прыходзіла думка, што ён, верагодна, полы і што навобмацак ён павінен быць вельмі гарачым — напэўна, ад сонца. Ён відавочна не сьвяціўся сваім сьвятлом, і ён відавочна быў няздольны ўзьлятаць у паветра і скакаць, як гэта часта здаралася ў легендах пра яго. Ён ляжаў там, дзе ён упаў, — можа быць, вываліўся зь якой-небудзь вялізнай кішэні ці згубіўся, закаціўся падчас гульні нейкіх гігантаў, — ён ня быў усталяваны тут, ён валяўся дакладна так жа, як усе гэтыя «пустышкі», «бранзалеты», «батарэйкі» і іншае сьмецьце, пакінутае пасьля Наведваньня.

Але ў той жа час нешта ў ім было, і чым даўжэй Рэдрык глядзеў на яго, тым больш выразна ён разумеў, што глядзець на яго прыемна, што да яго хочацца падысьці, да яго хочацца дакрануцца, і аднекуль раптам усплыла думка, што добра, напэўна, сесьці побач зь ім, прыхіліцца да яго сьпіной, адкінуць галаву і, заплюшчыўшы вочы, паразважаць, паўзгадваць, а можа быць, проста падрамаць, адпачываючы…

Арчыбальд ускочыў, расшмаргнуў усе «маланкі» на сваёй куртцы, сарваў яе зь сябе і з размаху шпурнуў сабе пад ногі, падняўшы клуб белага пылу. Ён нешта крычаў, грымасьнічаючы і размахваючы рукамі, а потым заклаў рукі за сьпіну і, прытанцоўваючы, вырабляючы нагамі мудрагелістыя па, подскакам рушыў уніз па спуску. Ён больш не глядзеў на Рэдрыка, ён забыўся на Рэдрыка, ён забыўся на ўсё, ён ішоў выконваць свае жаданьні, маленькія патаемныя жаданьні сарамяжлівага каледжара, хлапчука, які ніколі ў жыцьці ня бачыў ніякіх грошай, акрамя так званых кішэнных, смаркача, які ніколі ў жыцьці ня бачыў ніводнае голае бабы, акрамя як на карцінках, якога няшчадна лупцавалі, калі па вяртаньні дахаты ад яго хоць трошкі пахла сьпіртным, зь якога гадавалі вядомага адваката, а ў пэрспэктыве — міністра, а ў найдалейшай пэрспэктыве — самі разумееце, прэзыдэнта… Рэдрык, прыжмурыўшы запалёныя вочы ад сьляпучага сьвятла, моўчкі глядзеў яму ўсьлед. Ён быў халодны і спакойны, ён ведаў, што зараз адбудзецца, і ён ведаў, што ня будзе глядзець на гэта, але пакуль глядзець было можна, і ён глядзеў, нічога асаблівага не адчуваючы, хіба што дзесьці глыбока-глыбока ўнутры заварочаўся раптам неспакойна нейкі чарвячок і закруціў калючай галоўкай.

А хлапчук усё спускаўся, прытанцоўваючы, па крутым спуску, адбіваючы неймаверную чачотку, і белы пыл узьлятаў у яго з-пад абцасаў, і ён штосьці крычаў на ўвесь голас, вельмі звонка, і вельмі весела, і вельмі ўрачыста, як песьню або як заклінаньне, і Рэдрык падумаў, што ўпершыню за ўвесь час існаваньня кар’еру па гэтай дарозе спускаліся так — нібы на сьвята. І спачатку ён ня слухаў, што там крычыць гэтая гаворачая адмычка, а потым як быццам нешта ўключылася ў ім, і ён пачуў:

— Шчасьце для ўсіх!.. Задарам!.. Колькі заўгодна шчасьця!.. Усе зьбірайцеся сюды!.. Хопіць усім!.. Ніхто ня сыдзе пакрыўджаным!.. Задарам! Шчасьце! Задарам!

А потым ён раптам змоўк, нібы вялізная рука з размаху загнала яму кляп у рот. І Рэдрык убачыў, як празрыстая пустата, што прытаілася ў цені каўша экскаватара, схапіла яго, ускінула ў паветра і павольна, з натугай скруціла, як гаспадыні скручваюць бялізну, выціскаючы ваду. Рэдрык пасьпеў заўважыць, як адзін з пыльных чаравікаў сарваўся з дрыготкай нагі і ўзьляцеў высока над кар’ерам. Тады ён адвярнуўся й сеў. І ніводнай думкі не было ў яго ў галаве, і ён неяк перастаў адчуваць сябе. Вакол стаяла цішыня, і асабліва ціха было за сьпіной, там, на дарозе. Тады ён згадаў пра біклагу — без звычайнай радасьці, проста як пра лекі, якія прыйшоў час прыняць. Ён адшрубаваў каўпачок і стаў піць маленькімі скупымі глыткамі, і ўпершыню ў жыцьці яму захацелася, каб у біклазе было не сьпіртное, а халодная вада.