— У Мажайску выйдзем і паедзем да Гарбатава, будзем ствараць таварыства цвярозасці.
— Калі я ўступлю, то разладжу яго знутры,— выказаў сваю думку Адамовіч.
Што рабіць?.. Аляксей Нічыпаравіч падумаў, што найлепш будзе звярнуцца за падтрымкай да Ніны Пятроўны — жонкі Хрушчова. Але ўспомніў словы Гарбатава, сказаныя ім на развилине:
— Пакуль у Крамлі п’юць, датуль і краіна будзе піць.
Аднак Карпюк не здаўся. Ен вырашыў зрабіць апошнюю спробу — скарыстаць імя правадыра міжнароднага пралетарыяту У. I. Леніна. Калі ў Савецкім Саюзе рыхтаваліся да сотых угодкаў з дня нараджэння У. I. Леніна і ад кожнай арганізацыі запатрабавалі мерапрыемствы да гэтага юбілею, то Аляксей Нічыпаравіч як сакратар абласной пісьменніцкай арганізацыі прынёс іх у абком усяго з аднаго пункта: «Правесці кампанію «А Ленін не піў».
Не падтрымалі.
Неўзабаве ён, Быкаў і Блакіт паехалі ў Масты. Перакусіць вырашылі на беразе Нёмана. Карпюк прывык, што сябры заўсёды налівалі яму ў шклянку мінеральную ваду. На гэты раз мінералкі не было і яму налілі паўшклянкі белай. Блакіт прапанаваў тост за здароўе тых, хто зведаў цяжкасці вайны, за ветэранаў. Быкаў дадаў, што ў такім разе трэба выпіць да дна. Выпілі. Карпюк адразу стаў чырванець-чырванець, павесялеў. Быкаў прапанаваў:
— Можа, паедзем дамоў?
— Куды паедзем? Гуляем да раніцы,— запярэчыў Карпюк.
А як стварылася таварыства цвярозасці і стомленаму ў барацьбе Карпюку прапанавалі ўвайсці ў мясцовае кіраўніцтва гэтай арганізацыі, ён сказаў: «Цяпер я ўжо не пайду».
ПРАМОВА (СПІЧ) УЛАДЗІМІРА КАРАТКЕВІЧА Ў ГОНАР ЯГАМОСЬЦІ А. Н. КАРПЮКА НА ЯГО ШАСЦІДЗЕСЯЦІГОДДЗІ
«...Мы шмат знаёмыя з Аляксеем Карпюком... Нават дружылі. Аднойчы ён мне нават даў сваю шапку, калі я ішоў на спатканне. Сказаў: «Сорамна табе ў такой шапцы ісці на спатканне». Здзёр з маёй галавы маю, а мне даў сваю. Добрая была шапка. Норкавая, ці якая яшчэ там.
Рознае ў нас бывала. I — хочаце верце, хочаце не — гэта не вы сёння прымусілі яго прылюдна зрабіць ягоны першы лык шампанскага. I я ганаруся гэтым. Ён сам тут не дасць схлусіць. I вось «неисповедимы пути господни», сёння ён шампанскае выпіў, а я вымушаны падымаць тост за яго здароўе і «сто год» мінеральнай вадой. (Рэпліка з месца: «Вось небяспека такой дружбы». Другая: «3 кім павядзешся...») Цяпер мы крыху далей адзін ад аднаго (гарады), але сэрцы разам.
I яшчэ аб зменлівасці чалавечых лёсаў. Калі хочаце, я раскажу вам сплетню, якая ходзіць пра юбіляра. (Рэпліка: «Просім! Просім!») Кажуць, што ён і цяперашні папа рымскі родам з адных мясцін. Можа, і так, але вось промысел божы: адзін пайшоў у папы рымскія, а другі ў дырэктары антырэлігійнага музея... Вось як яно ў жыцці...»
I ўрэшце пайшлі простыя (а не юбілейныя) словы Валодзі Караткевіча пра тое, за што ён і мы любілі гэтага чалавека.
ЯК КАРАТКЕВІЧ ЛЕДЗЬ НЕ СТАЎ ПРЫНЦАМ
На семінар маладых пісьменнікаў у Гародню быў запрошаны Валодзя Караткевіч. Пасяліліся мы з ім у адным нумары. Цэлы вечар ён расказваў навелы са свайго жыцця. Вось адна з іх:
— Ты ведаеш, я ледзь не стаў прынцам.
— Як так? — пытаю.
— Былі мы ў Маскве на Днях беларускай літаратуры і мастацтва. Жылі ў атэлі «Расія». Увечары з Анатолем Вярцінскім запазніліся з выступленнем, ідзем у рэстаран. А ў дзвярах рэстарана стаіць швейцар, пры лампасах, у зале поўна народу, і не пускае нас. Тады Анатоль паказвае на мяне і гаворыць яму:
— Гэта вядомы польскі кінарэжысёр Караткевіч!
— А, иностранец, тогда пожалуйста.
— Адміністратар падвяла нас да століка, а там сядзіць маладая негрыцянка з неграм, зубы ў яе бялюткія, вочы блішчаць, як у савы, фігура такая прыгожая — не кажы. Я тут жа гатовы быў упасці перад ёй на калені. Анатоль, па-мойму, адразу закахаўся. А я падумаў: не, яна будзе маёй жонкай. Анатоль прадставіў мяне, і ёй падалося, што я польскі кінарэжысёр Ежы Кавалеровіч. Я на яе гляджу, яна — на мяне. Разгаварыліся, аказалася, што яна —дачка вярхоўнага правадыра ўгандзійскага племені, а гэта азначае — прынцэса. Брат яе — прэм’ер-міністр Уганды.
— А на якой мове ты гаварыў? — цікаўлюся.
— Па-польску,— адказаў Валодзя, затым з дакорам паглядзеў на мяне.— Зрэшты, хіба для закаханых патрэбна мова! Мы і пра жаніцьбу дамовіліся. Яна адрас свой мне дала. Трэба было ехаць у тую Уганду. Вось і быў бы прынцам.
— Дык чаму ты не пабраўся з ёю? — пытаю.