З “Дзёньніка” Аляксандра К.
“…Я хацеў пераўтварыць хаос, што вакол нас, – у гармонію.
І думаў, што можна гэта рабіць вершамі, літаратурай. Наіўны…
Гэты жорсткі сьвет патрабуе ад нас большага… Пражыць на беразе, назіраючы за плыньню, ня ўдасца…
Трэба аддаваць сваё жыцьцё. Барацьбе. Не назіраць і апісваць і тым нібыта нармалізаваць, а кідацца ў бойку. Не спрабаваць дастукацца да людзей праз вершы, а ісьці на вуліцу і сустракацца з кожным…
Але я не гатовы да гэтага, не гатовы.
Я хацеў схавацца, зашыцца ў куток і адтуль даваць парады, дыктаваць. Ня выйдзе…
А што будзе? Здача крэпасьці – таго свайго ціхуткага, утульнага куточку. І разьбітае карыта ў выніку...
На вуліцу, да людзей – адзіны шлях, калі ў цябе няма ні радыё, ні тэлебачаньня, ні газеты… Адзіны магчымы шлях дастукацца да людзей, каб нешта зьмяніць, каб пазбавіцца хаосу, што вакол, каб гарманізаваць жыцьцё…
У народнікі, назад, у дзевятнаццатае стагоддзе?!
Так, я разумею гэта. Але мазгі, пэўна, апярэджваюць дух… І я не змагу пакуль нічога зьмяніць у сабе, і не здалею нічога зрабіць.
Я магу толькі саступіць дарогу іншым…
Больш сьмелым і рашучым.
Ідзіце – з вамі Бог…”
…І ён палез на шматпавярховік.
Ён выйшаў на дах і сеў, апусьціўшы ў пустэчу ногі. Не, ён не хацеў стаць самазабойцам. Ён хацеў жыць. Ён занадта моцна хацеў жыць. Асабліва цяпер. Тут… Аднак, як жыць, здрадзіўшы сабе самому… Як зазірнуць пасьля гэтага ў вочы… не, не Марыйцы, не Марыйцы… і ня маці, якая, відаць, пра нешта здагадваецца, а сабе самому, хай і ў люстэрку…
Ён не адчуваў ні жаху, ні холаду, ён забыўся пра сябе і пра ўсіх. Ён сядзеў тут, можа, гадзіну, можа, болей. Жыцьцё ягонае прайшло перад ім. І вынікала з яго, што зрабіў ён правільны выбар, бо пустазельле толькі замінае жыць іншым. А ён, ён стаў пустазельлем, пустацьветам, як ні горка сабе ў гэтым прызнавацца. А пустазельле – зьнішчаюць… Выбар правільны… засталося толькі зрабіць апошні крок. Але і тут не хапала ў яго таго, чаго не хапала і ў жыцьці. Паставіць кропку. Важны знак. Ён і ў вершах ім амаль не карыстаўся. Хіба ў выключных выпадках. Тут якраз і быў той выключны выпадак. Ну, рашайся… Ён устаў, угледзеўся ў неба – такое блізкае неба… Замёр перад апошнім рухам... І раптам пачуў побач чыесьці крокі. Кволыя і няўпэўненыя. Мяккія і дрогкія. Але гучныя тут: та… та… та… та… Ён уздрыгнуў, павярнуў галаву: да яго ішло маленькае, мокрае кацянё. Яму было холадна, яно дрыжэла ўсім сваім цельцам. Кацянё пісклява мяўкнула і нясьмела падыйшло да яго. Прытулілася да нагі мокрым холадам, каб сагрэцца. Пацерлася, мяўкнула – прабачальна і… ўмольна. Быццам прасіла яго ня рухацца, спыніцца, застыць… Ён глядзеў на гэты мілы жывы дрогкі камячок, які знайшоў ягонае цяпло, якому трэба ягонае цяпло… і ня мог наглядзецца. Узяў кацянё на рукі, пагладзіў і ўсьміхнуўся ад таго, як яно ў страху падцінае, уціскае ў шыю, галаву. Верыць яму і ня верыць, баіцца яго, але шукае ягонага цяпла… Значыць… мажліва… можа быць… ён камусьці яшчэ трэба ў гэтым сьвеце, на гэтым сьвеце… Хоць бы гэтаму маленькаму кацяняці… Значыць, мажліва, можна яшчэ нешта зьмяніць…
Ён зірнуў уніз, туды, дзе ўжо даўно павінен быў быць сам: туман слаўся пад нагамі, запаўзаў у душу... Туман, па ўсім Менску туман, па ўсёй Беларусі. Але быў ён ужо не такім густым, як раней, і з аблокамі не зьліваўся…
З “Дзёньніка” Аляксандра К.
“…Я ненавіджу сябе. Я ненавіджу сябе таго, якім быў дагэтуль, і не хачу больш быць такім. На шматпавярховіку ў мяне быў час падумаць, азірнуцца, агледзецца і я рады, што ён быў.
Як там у Дастаеўскага: “Тварь ли я дрожащая или право имею…”. Не хачу быць “тварью дрожащей…” Але ня ў тым сэньсе, які ўкладаў у гэтыя словы Раскольнікаў. Не...
Можна “забыць” гісторыю Расколькава, а словы пакінуць.
Проста гэта даволі ёмістая формула. Якая падыходзіць і да сёньняшняга нашага жыцьця. Дакладней, майго.
Сьмеласьць, рашучасьць трэба ня толькі для таго, каб забіць бабульку-працэнтшчыцу.
Яна трэба, каб жыць годна, а не “пресмыкаться”.
Раней я скептычна ставіўся да апазіцыі, да “мовы” і яе носьбітаў. Цяпер бачу, што яны адзіныя, каму сёньня тут баліць за гэтую зямлю, культуру, дзяржаву, нашую будучыню ўвогуле…