У двары павятовай канцылярыі, вымеценым чыста і прысыпаным жоўтым пяском, сустрэў Абрамовіча, слуцака, колішняга знаёмага па Менску. Пасля вясновага наступу палякаў Абрамовіча адкамандзіравалі на Случчыну — «збіраць беларускае школьніцтва», але ніякіх чутак ад яго ў Менску так і не атрымалі.
Абрамовіч уладкаваўся канцылярскім сакратаром. Зніякавеў, разгубіўся, пазнаўшы Юрку. Буркнуўшы на прывітанне, правёў у «габінэт» — невялічкі, але абстаўлены прыгожа, з вялікімі вокнамі, новым сталом, тэлефонам, сейфам. На сейфе — фотакартка Пілсудскага ў картонавай рамцы-падстаўцы.
Сеў, запрасіўшы да стала і Юрку, дастаў насоўку, выцер, марудзячы, лоб і лысіну — яе заўсёды, нават летам, на вуліцы хаваў шапкай. Выглядаў Абрамовіч, як ні вышляхечваўся, старым і стомленым, хоць насамрэч толькі-толькі размяняў чацвёрты дзесятак — і ўсё праз сваё нявецтва: яшчэ падлеткам гарэў у хаце, а вяскоўцы — ужо беспрытомнага — вынеслі з полымя. Апечыны на спіне і жываце нябячныя, а вось галава… Верх яе пакрывала грубая — як чарапашына — цёмна-ружовая скура, на якой так і не адраслі валасы.
— Дык што цябе, пане Лістапад, прывяло да нас? — Абрамовіч узяў самапіску і праверыў на святло яе пёрка. Зняў якуюсь варсінку.
Лістапад раскрыў рот — колішні знаёмец звяртаўся да яго па-польску…
— Да нас? — нібы не даючы веры сваім вушам, перапытаў і колка глянуў на Абрамовіча. — Ліст табе прывёз з Менску, — дастаў з кішэні пінжака заклеены канверт і паклаў на стол.
Ліст пісаў Рак-Міхайлоўскі, які і выправіў у Слуцак другога «рэзідэнта».
Абрамовіч, заўважыў, змяніўся — у разгубленага, спалоханага. Прачытаўшы ліст, прайшоў да дзвярэй і назад, наліў сабе вады, але піць не стаў, адвярнуўся да вакна і так — спіною да Лістапада — абазваўся:
— У нашым павеце адчыняць беларускія школы людзі не хочуць.
― Як гэта… не хочуць?! — І праз паўзу сподзіву: — Што ж з вясны ты тут робіш?..
― Я… — Абрамовіч выцягнуўся і зноў падышоў да стала. — Я працую на законную ўладу!
― Прыслужваеш! — Лістапад ускочыў, і іхнія позіркі сутыкнуліся.
― За такія словы я цябе… — Абрамовіч пацягнуўся да тэлефона, але ўбачыўшы, як наструніўся Юрка, адвёў руку.
― Прыслужваеш… І, відно, сумленне сваё за гэтыя галуны-пагоны аддаў!
― Вон!!! — пырснуў слінаю Абрамовіч, — а ні то… у пастарунку пыху сваю страціш! Вон!
― Ну і поскудзь жа ты, — выходзячы, Юрка яшчэ раз зірнуў яму ў вочы, — ну і поскудзь. — І моцна бразнуў дзвярыма.
З сейфа зляцела і ўпала на падлогу фотакартка Пілсудскага. Абрамовіч сполашна нагнуўся, узяў, але на ранейшае месца не паставіў — ускінуў на стос старых газэт…
Адвячоркам Алесь прыйшоў у горад. Напачатку завітаў на кватэру Лабушаў — хацеў пабачыцца з Людай, але ні тае, ні сястры не было. І тады завярнуў да цэнтра — у гімназію, дзе маглі ладзіць сустрэчу «папараць- кветаўцы».
У вестыбюлі сустрэў толькі Бараноўскага з высокім незнаёмцам.
― Вітай — Юрка Лістапад, накіраваны да нас Школьнай радаю для арганізацыі беларускіх школак. — Андрэй навідавок быў стомленым.
― Алесь… Алесь Яцкевіч, — ён парукаўся з абодвума і, зірнуўшы на Андрэя, спытаў: — Што-небудзь кепскае?
― Ды вось… Чалавек па справе першы дзень у Слуцку, а яго з раніцы пратрымалі ў пастарунку… За агітатара-бальшавіка, бачыце, прынялі. Асьвяцімскі, дзякуй, дапамог. А ты што такі ўзбуджаны прышыбаваў?
Алесь хацеў спачатку спытаць сябра пра Люду — можа, дзе бачыў, але ў час стрымаўся, вінавацячы сябе за мяккацелую неабдуманасць: што б падумаў пра яго Лістапад — гэты асілак з прыгожым тварам, мужным зводам броў і сумным позіркам?! І таму прабасіў сур'ёзна:
― У Менск мушу тэрмінова ад'язджаць, на працу…
― Куды? — разгублена перапытаў Андрэй.
― Ігнатоўскі ў тую ж Школьную раду запрасіў…
― На табе… Мы тут адзін да аднаго, тут работы непачаты край, а ён у Менск бяжыць. — Андрэй усміхнуўся, нібы яшчэ не верачы пачутаму.
― Ды не бягу я. Мне б падвучыцца трохі… Пісаць я хачу. Там жа і кніг паболей, і пісьменнікаў шмат сабралася.
― Пісаць?.. — сябар хацеў абурыцца, але яго нечакана абарваў Лістапад: