І Гаўрылевічыха на двор выпхнулася, вузельчык хусткі падціснула, з-пад далані, хоць і хмурнавата было, на аўто зірнула, Алеся пазнала, «Дзяньдобры» кіўнула. А затым у выступках без галёшаў — забыўшыся, пэўна, уздзябурыць — да сыноў падалася.
― Вото бачыця… Вучыліся б вото, як Сашка Яцкевічаў, і вас бы на атабілю каталі, а так — гной кідайця… — прашэмкала бяззубым ротам.
Прызнацца, і дзед (праз вакно ўбачыўшы, як унука падвезлі) аталапанеў, сустракаць да брамкі кінуўся, хоць пры «шахвёру» віду не паказваў — нібыта й не дзіўна яму, нібыта так і мусіць быць усё. Адно маці толькі тое і бачыла, што схуднеў яе Сашка на яблык скіслы…
— Быў бы каля дому, — уздыхала, — во як Гаўрылевічавы… Бацька ад работы не адрываецца, дзед ня можа ўжо, то хоць бы ты гаспадарку глядзеў…
Настаўніцкія курсы беларусазнаўства адкрыліся ў Слуцку 25 красавіка. Увесь першацвет павятовай маладой інтэлігенцыі сабраўся на іх — ад гімназістаў да «вучыцялёў». Нават былы гарадскі галава з жонкай прысутнічаць захацелі. Усіх жа каля трохсот слухачоў запісалася. Наогул, ахвотнікаў удвая больш назбірвалася, стыхійна, пачуўшы, людзі йшлі. І таму ўжо даводзілася пра другую змену падумваць. Усім, хто да 30 красавіка запісацца паспеў, дапамога па 10 марак выплочвалася (сродкі на курсы вылучаны былі з Менску Часовым Беларускім Нацыянальным Камітэтам, слуцкі ж Камітэт дапамагаў арганізацыйна; школьная рада Случчыны заробак лектарам выплочвала: па 40 марак у гадзіну — за дзень па 80 атрымлівалася.) Апроч гэтага інтэрнат слухачам даваўся, з харчам толькі ўжо самім упраўляцца даводзілася — «аправізацыя» выдавала толькі аржаную муку ды соль.
Мясцовыя вайсковыя ўлады крыху пярэчылі адкрыццю курсаў. Назадзёр ім нават свае польскія адкрыць захацелі, хоць каменданцкі час да 10-е гадзіны вечара падоўжылі (зімой да 9-ці па Слуцку і павеце хадзіць дазвалялася, а яшчэ колькі дзён таму — толькі да 8-і).
Выкладалася на курсах беларуская і польская мова (апошнюю ўвялі, каб адкрыццё польскіх курсаў адцягнуць), гісторыя і геаграфія Беларусі, пачаткі кааперацыі, беларускія спевы, этнаграфія і тэатральнае мастацтва, гісторыя беларускай літаратуры. Напачатку лекцыі сам Янка Станкевіч чытаў са Станіславам Петрашкевічам (выкладчыкам Слуцкай гімназіі) ды Паўлам Жаўрыдам. З мясцовымі «прахвесарамі» неспадзеўка выйшла: Петрашкевіча на лекцыі па геаграфіі ўсяго на дваццаць хвілінаў хапала. На ўшчуванні Станкевіча толькі й адказваў, што матэрыялу не хапае. Жаўрыд жа гісторыю беларускай літаратуры зусім няўмела чытаў. Вось і вымушаны быў кіраўнік курсаў праз настаўніка Мамчыца, які адскокваў у Менск на два дні, тэрмінова перадаваць ліст у Цэнтральную школьную раду, на памагатых сваіх наракаць:
«…Я ніколі не спадзяваўся, каб маглі інтэлігентныя людзі так нягодна чытаць, як чытаюць Жаўрыд… і Петрашкевіч… Калі будзе так, як дагэтуль, што фактычна я адзін чытаю лекцыі, часам па 3 гадзіны, дык ва ўсіх зложыцца перакананьне аб беднасьці беларускай інтэлігенцыі, каторая не змагла паслаць на курсы ў Слуцак нават 2-3 запраўдных лектараў. Пастаўлена на карту справа беларускага руху ў Случчыне. Прышліце з гэтым вучыцелем Мамчыцам адну вялікую карту Беларусі і на продаж, колькі зможаце… прышліце ўсю, канешне, адноўленую, трміналёгію матэматыкі, бо без гэтага ня можна навучыць і выпусьціць з курсаў вучыцялёў. Маецца для продажы кааператыўная кнігарня «Процераб», нядаўна тут закладзеная.
6.5.1920 г.»[5].
А праз тыдзень у Слуцак Усевалад Ігнатоўскі і Францішак Аляхновіч прыехалі — на курсах выкладаць.
Напрыканцы курсаў (яны працавалі да 1 чэрвеня) Слуцак наведаў Беларускі хор Уладзімера Тэраўскага ў поўным сваім складзе — ажно трыццаць чалавек, адкрытыя ўрокі па народных спевах правялі, некалькі канцэртаў зрабілі. А як з «папараць-кветкаўскімі» харыстымі й музыкамі аб'ядналіся — во то ўжо йгрышча было!