быў пэўны латыскі селянін, сьлесар, сястра якога знаходзілася ў Кесі; дык вось ён, часта бываючы там ці то пад выглядам наведваньня сястры, ці то выкарыстоўваючы магчымасьць сялян наведваць рынак, робіць адбітак гарадзкіх ключоў на воску і з гэтага адбітку робіць другія ключы. Ужо зрабіўшы гэта, зьвяртаецца да Дэмбінскага. Той у вызначаны дзень (а было гэта маскоўскае сьвята) зь Янам Бырынгам [дакладней Бігрынгам. —Д. К.] і аддзелам войска, насьпех сабраным, падсоўваецца пад муры гораду, і ў той час як з аднаго боку Бырынг прыстаўляе драбіны, і нават латышы ў горадзе ўчыняюць зборышча, Дэмбінскі тым часам адчыняе браму і сваіх пускае ў горад.
Пасьля кароткага бою маскоўская залога на 400 чалавек здалася, і адзін з найвялікшых гарадоў Лівоніі апынуўся ў руках Рэчы Паспалітай.
Іван IV загадаў адразу жа адбіць горад, таму ў лютым 1578 г. Кесь асадзілі значныя маскоўскія сілы. Артылерыйскі абстрэл прабіў вялікую дзіру ў мурах замку, і залога была блізкая да капітуляцыі. Хоць ротмістар Дэмбінскі сабраў некалькі соцень коньніцы, але яго жаўнеры, пазбаўленыя запасаў правіянту, не згаджаліся прабівацца ў горад і служыць на мурах. Пасьля доўгіх угавораў яны згадзіліся толькі на партызанскую акцыю на перадпольлях маскоўскага лягеру. Аднак хітры ротмістар завёў іх ноччу пад гарадзкую браму, і польскі аддзел засьпеў сьвітаньне паміж горадам і пазыцыямі ворага. Адступленьне было занадта небясьпечным, таму хоцькі-няхоцькі жаўнеры Дэмбінскага ўвайшлі ў Кесь, што выдатна падмацавала абаронцаў і дазволіла ім пратрымацца да вясны. А тады на вестку пра надыход лівонскага інфлянцкага гетмана Яна Хадкевіча на чале 2 тысяч чалавек маскоўскія ваяводы адступілі на ўсход.
Акрамя Дзьвінску і Кесі да сярэдзіны 1578 г. былі вернутыя яшчэ Трэйдэн, Крэмона (Крымулда), Сігулда (Зэгевальдэ), Ноймюль (Адаскі замак, Ноермюлен), Эрл (Эрглі), Зунцэль, Нітаў (Нітаурэ), Пебалга (Вэцпіелга), Юргенсбург, Арайшы (Араш), Скуене (Шуен), 3эрбэн (Дзербене), Рооп (Ліелстраўпе), Лімбажы і Буртніекі. Не ўдалося ўзяць Ліневард (Ліелвардэ), асаджаны на Вялікдзень 1578 г. трыма польска-літоўскімі ротамі з падтрымкай аддзелаў, нанятых Рыгай. Ня быў адбіты і Кукейнос і Ашэрадэн. Аднак было вернута ажно 17 замкаў, зь якіх два ўкамплектавалі курляндзкія залогі, а рэшту — польска-літоўскія. Літоўскі скарб здолеў асыгнаваць пэўныя сумы на іх забесьпячэньне правізіяй і рыштункам, а таксама на рамонт фартыфікацый Даўгаўгрывы, якія абаранялі Рыгу. Некаторыя раёны Лівоніі (паміж Гаўяй і Дзьвіной) нагадвалі цяпер шахматную дошку, дзе адны замкі знаходзіліся ў царскіх руках, а іншыя — у каралеўскіх.
Польска-літоўскія посьпехі першай паловы 1578 г. можна прызнаць паваротным пунктам у вайне і Рэчы Паспалітай з Масковіяй.
Тактычна яны стварылі перадумовы для працягу ў будучым шырэйшага наступу, а стратэгічна — зрабілі немагчымым празьмернае ўмацаваньне праціўніка на здабытых тэрыторыях. Урэшце, быў і прапагандысцкі аспэкт, ня менш важны за астатнія: цяпер можна было посьпехамі агітаваць шляхту за падтрымку будучай выправы.
Чарговым посьпехам, на гэты раз дыпляматычнага характару, было перацягваньне на бок дзяржава абодвух народаў князя Магнуса, які зьбег у біскупскі Пільтын у Курляндыі. Акрамя таго, у траўні 1578 г. кароль адклікаў малаэнэргічнага Яна Хадкевіча з пасады адміністратара Лівоніі, даручыўшы праўленьне над вернутым лівонскімі замкамі віленскаму ваяводу і вялікаму літоўскаму гетману Мікалаю Радзівілу Рудому. У наступныя месяцы ў Рыгу прыбыў каралеўскі легат Ян Тамаш Драгаёўскі, які на шэрагу сустрэч зь мяшчанствам, лівонскай шляхтай, князем Курляндыі і Магнусам пераконваў усіх захоўваць вернасьць Батуру. Місія прынесла чаканыя вынікі. І неўзабаве поруч з рэгулярнымі польскімі і літоўскімі аддзеламі на барацьбу з маскоўскімі войскамі сталі лівонскія ахвотнікі, якія змагаліся за трафэі.
У той жа час на поўначы значна актывізаваліся швэды. Яны стараліся вярнуць свае ўладаньні ў Эстоніі, але атакавалі Фэлін і Пярну (беспасьпяхова), уваходзячы праз гэта ў сфэру ўплываў Рэчы Паспалітай. Швэды папросту грунтаваліся на ваенным праве і не паважалі нічыіх правоў на Лівонію. У будучым яны маглі стаць небясьпечным канкурэнтам, але іх узброеныя дзеяньні ў 1578 г. былі выгадныя Рэчы Паспалітай, паколькі зьвязвалі частку маскоўскіх сілаў у паўночнай Лівоніі. Цар распачаў канцэнтрацыю сваёй арміі пад Псковам ужо ўлетку 1578 г., але доўгі час не рабіў энэргічных дзеяньняў, ня ведаючы, супраць якога з праціўнікаў павярнуць свае палкі. Толькі ў кастрычніку ён паслаў іх сьпярша на швэдзкую крэпасьць Полтсамаа (Poltsamaa), а потым — на Вэндэн. У той час польска-літоўскія і швэдзкія войскі часова ўзаемадзейнічалі супраць царскіх аддзелаў.